Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005063
">
<
pb
pagenum
="
467
"
xlink:href
="
016/01/116.jpg
"/>
per ſe amittit, adeò vt pulchra quamvis ſit,
<
lb
/>
ob id nemo dignetur eam geſtare. </
s
>
<
s
id
="
s.005064
">Vocant
<
lb
/>
piradotum, & natum adagium inter gemma
<
lb
/>
rios, nimium eſſe vnum habere Piradotum,
<
lb
/>
ſcilicet quòd ob mollitiem minimè vena
<
lb
/>
lis ſit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005065
">
<
margin.target
id
="
marg716
"/>
Chryſolithus
<
lb
/>
qui antiquo
<
lb
/>
rum topa
<
lb
/>
zius.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005066
">Expertus tamen ſum, quindecim illius
<
lb
/>
grana epota, auxilio præſenti melancholicis
<
lb
/>
eſſe.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg717
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005067
">
<
margin.target
id
="
marg717
"/>
Topazij vis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005068
">Cæterùm, antequàm egrediar topazij
<
lb
/>
& chryſolithi narrationem, illud etiam
<
lb
/>
animaduertere decet, gemmas quaſdam
<
lb
/>
eſſe, quæ rapiant ceram, quaſdam quæ nul
<
lb
/>
lo pacto, atque inter has ſarda eſt præ
<
lb
/>
ſtantiſſima: nam nec chryſolithus ab hac
<
lb
/>
labe omninò eſt immunis. </
s
>
<
s
id
="
s.005069
">Itaque vt ad rem
<
arrow.to.target
n
="
marg718
"/>
<
lb
/>
reuertar, Sarda lapis eſt rubei coloris, cu
<
lb
/>
ius ſpecies quæ dilutior eſt, & minus ru
<
lb
/>
bra, vocatur carneolus, inde litera muta
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg719
"/>
<
lb
/>
ta Corneolus: cùm verò imo habet ony
<
lb
/>
chem, vocatur ſardonyx, qualem ego ha
<
lb
/>
beo, in cuius imo videtur onyx, in ſupre
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg720
"/>
<
lb
/>
mo ſarda: ex onyche enim
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt diximus )
<
lb
/>
ſarda plerunque naſcitur. </
s
>
<
s
id
="
s.005070
">Aptiſſima ſigillis
<
lb
/>
ſarda, carneolus & ſardonyx, ob tria: pri
<
lb
/>
mum, quòd ceram non rapiat: ſecundum,
<
lb
/>
quòd facilè celetur, nam tenax eſt, & me
<
lb
/>
diocris duritiei: tertium, quòd humores
<
lb
/>
non facilè hebetentur. </
s
>
<
s
id
="
s.005071
">Onyx autem gem
<
lb
/>
ma eſt mollis, ab vnguis ſimilitudine ita
<
lb
/>
appellata. </
s
>
<
s
id
="
s.005072
">Eius plura ſunt genera, Chal
<
lb
/>
cedonium ab vrbe Bithyniæ, in quam de
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg721
"/>
<
lb
/>
ferebatur, ita appellatum: aſſimilatur co
<
lb
/>
lore & perſpicuitate propriè vngui. </
s
>
<
s
id
="
s.005073
">Refert
<
lb
/>
Albertus expertum eſſe, ſi lapis hic è col
<
lb
/>
lo ſuſpendatur, vires omnes corporis robo
<
lb
/>
rare, quòd haud eſt incredibile: nam fri
<
lb
/>
giditate ſua conſtringit ſpiritus atque vnit,
<
lb
/>
luce verò illos confirmat & caloris tempe
<
lb
/>
rie. </
s
>
<
s
id
="
s.005074
">Eadem ratione, Venerem collo ſu
<
lb
/>
ſpenſum cohibere fertur, atque in hunc
<
lb
/>
vſum Indi ferre paſſim conſueuerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005075
">Sed
<
lb
/>
ille quidem nobilior eſt quòd orientalis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005076
">Ex hoc genere eſt cæruleum, quod pre
<
lb
/>
tioſiſſimum eſt, & ego tantum ſemel vi
<
lb
/>
di. </
s
>
<
s
id
="
s.005077
">Genus eſt aliud cæruleum, pallens in
<
lb
/>
ſummo & opacum, in imo autem ni
<
lb
/>
grum, quod vocatur Nicolus: geſtantem
<
lb
/>
facit triſtem & audacem, & ſomniis ter
<
lb
/>
ribilibus agitat: nam ſpiritus adeò cogit,
<
lb
/>
vt triſtitiam & turbationem moueat. </
s
>
<
s
id
="
s.005078
">Ter
<
lb
/>
tium genus ferruginei eſt coloris in ſupre
<
lb
/>
mo, in imo nigri, in medio candidi, vo
<
lb
/>
catur à pleriſque Oculus. </
s
>
<
s
id
="
s.005079
">Si fruſtra duo
<
lb
/>
ex onyche inuicem confricentur, calorem
<
lb
/>
tantùm concipiunt, vt vix ferri queat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005080
">Fruſta namque magna inueniuntur ex illo,
<
lb
/>
adeò vt non gemma, ſed potiùs marmo
<
lb
/>
ris genus eſſe videatur: nam Romæ in æde
<
lb
/>
B. </
s
>
<
s
id
="
s.005081
">Petri ſex ſunt columnulæ ex hoc lapide.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005082
">In Colonia Agrippina Onyx adhuc extat
<
lb
/>
latior palmo, de quo Albertus olim, nunc
<
lb
/>
verò Agricola refert, candidas venas ſic
<
lb
/>
illum diſtinguere, vt duorum iuuenum ca
<
lb
/>
pita exprimant, rurſus nigras quæ ſerpen
<
lb
/>
tem effingunt è ſummo capitis vertice
<
lb
/>
vnius in imum alterius deſcendentem. </
s
>
<
s
id
="
s.005083
">In
<
lb
/>
mandibula quoque vnius ex iuuenibus,
<
lb
/>
imago apparet capitis Æthiopis cum ni
<
lb
/>
gra barba, reliquum lapidis vnguis co
<
lb
/>
lorem, vt plerunque ſolent hi lapides, ex
<
lb
/>
primit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005084
">
<
margin.target
id
="
marg718
"/>
Sarda.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005085
">
<
margin.target
id
="
marg719
"/>
Corncolus</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005086
">
<
margin.target
id
="
marg720
"/>
Cur corneolo
<
lb
/>
ad ſigilla
<
lb
/>
vtamur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005087
">Onyx & il
<
lb
/>
lius genera.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005088
">
<
margin.target
id
="
marg721
"/>
Onychis vi
<
lb
/>
res.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005089
">Verùm iure quiſpiam dubitet, vnde fi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg722
"/>
<
lb
/>
guræ hæ in gemmis & lapidibus proue
<
lb
/>
niant? </
s
>
<
s
id
="
s.005090
">neque enim credendum eſt omnem
<
lb
/>
figuram caſu contingere, cùm (vt inferiùs
<
lb
/>
dicemus ) lapides multi ex eodem genere
<
lb
/>
eaſdem retineant figuras. </
s
>
<
s
id
="
s.005091
">Itaque meo iudi
<
lb
/>
cio dicendum eſt, duo eſſe figurarum, &
<
lb
/>
imaginum genera: alterum, quòd ſemper
<
lb
/>
in eiſdem lapidibus apparet, & hoc à na
<
lb
/>
tura prouenit, quæ non ſecùs ac in plantis
<
lb
/>
foliorum, & fructuum numerum ſeruat &
<
lb
/>
rationem: hoc figurarum genus vim habet,
<
lb
/>
& aliquid ſignificat. </
s
>
<
s
id
="
s.005092
">Tale genus figuræ in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg723
"/>
<
lb
/>
uentum eſt in lapide nigro, forma coni, cu
<
lb
/>
ius ſumma pars præciſa fuit: hic ſerpentem
<
lb
/>
in ſuprema parte pulcherrimè expreſſum,
<
lb
/>
quaſi pictus eſſet habuit, infima parte pal
<
lb
/>
lidior, nullibi autem perſpicuus. </
s
>
<
s
id
="
s.005093
">Qui hunc
<
lb
/>
Alberto dono dedit, affirmabat ſuper illum
<
lb
/>
coïſſe plus quàm quingentos ſerpentes: in
<
lb
/>
prato enim inuentus fuit inter Sueuiæ mon
<
lb
/>
tes poſito, atque ibi occiſis ſerpentibus, ſub
<
lb
/>
quibus latebat, à militibus Principis ſu
<
lb
/>
blatum cum capite maximi ſerpentis cuiuſ
<
lb
/>
dam qui lapidem tangebat, tranſlatúmque
<
lb
/>
domum. </
s
>
<
s
id
="
s.005094
">Exiſtimandum eſt igitur huic la
<
lb
/>
pidi à natura vim inditam, quæ ſerpentes
<
lb
/>
ad ſe traheret. </
s
>
<
s
id
="
s.005095
">Sed hæc mira videri poſſent,
<
lb
/>
ni Plinij teſtimonio conſtaret inueniri oua
<
lb
/>
ſerpentum, circa quæ illi coëant: vnde etiam
<
lb
/>
caduceis pingi ſolet. </
s
>
<
s
id
="
s.005096
">Sic enim inquit: Vi
<
lb
/>
dimus ouum mali orbiculati, parui forma,
<
lb
/>
cruſta cartilaginis, velut acetabulis brachio
<
lb
/>
rum polypi crebris inſigne Druidis. </
s
>
<
s
id
="
s.005097
">Hoc fe
<
lb
/>
runt in Gallia ſalinis & ſpuma conuoluto
<
lb
/>
rum ſerpentum cogi. </
s
>
<
s
id
="
s.005098
">Videtúrque ad con
<
lb
/>
cordiam ex generationis ratione potius fa
<
lb
/>
cere quàm ad lites, quamquam ferant ad
<
lb
/>
gratiam principum, & litium victoriam.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005099
">Nam conſtat equitem Romanum Vocunt iis
<
lb
/>
euocatum, & occiſum à Claudio Princi
<
lb
/>
pe, quòd ouum anguinum in ſinu geſtare
<
lb
/>
depræhenſus eſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.005100
">Ego Plinium non men
<
lb
/>
tiri ſcio: vera an dicat vir Philoſophiæ rudis
<
lb
/>
neſcio. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005101
">
<
margin.target
id
="
marg722
"/>
Figuræ in
<
lb
/>
lapidibus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005102
">
<
margin.target
id
="
marg723
"/>
Hiſtoria la
<
lb
/>
pidis iuxta
<
lb
/>
quæ ſerpen
<
lb
/>
tes congre
<
lb
/>
gabuntur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005103
">Credendum eſt etiam, lapides inuentos
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg724
"/>
<
lb
/>
in agro Veronenſi, in quibus, vt Leo Ba
<
lb
/>
ptiſta, Albertus refert, ſigilli Salomoni ima
<
lb
/>
go ad amuſſim depicta inueniebatur, à na
<
lb
/>
tura ex propoſito agente ſic depictos, non
<
lb
/>
fortuitò, atque inde vim illis ineſſe pecu
<
lb
/>
liarem quandam. </
s
>
<
s
id
="
s.005104
">Harum verò duo ſunt ge
<
lb
/>
nera. </
s
>
<
s
id
="
s.005105
">Primùm, quod quaſi caſu ſit, & tamen
<
lb
/>
neceſſariò: velut rotunditatis eorum qui in
<
lb
/>
mari naſcuntur: rotundi enim fiunt longo
<
lb
/>
fluctuum attritu, quicquid prominet exe
<
lb
/>
dente. </
s
>
<
s
id
="
s.005106
">Sed hi non exactè, neque in om
<
lb
/>
nibus: nam quum ante perfectionem ex
<
lb
/>
trahuntur, nihil tale proponente natura,
<
lb
/>
rotundi minimè ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005107
">Qui verò in Polonia
<
lb
/>
extrahuntur forma ollarum, cauſam ean
<
lb
/>
dem habere poſſunt, quòd circumpoſiti al
<
lb
/>
teri lapidi oriantur: vel quòd, vt in Aetitis
<
lb
/>
quodam genere, terra incluſa non coaleſcat:
<
lb
/>
calor enim exterior, vaſa formare poteſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005108
">Non cogitur autem à calore, quia humi
<
lb
/>
dum ſolum circumfunditur. </
s
>
<
s
id
="
s.005109
">Vel quia na
<
lb
/>
tura hanc formam propriè delegit, & ſibi pro </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>