Clavius, Christoph, Geometria practica

Page concordance

< >
Scan Original
101 71
102 72
103 73
104 74
105 75
106 76
107 77
108 78
109 79
110 80
111 81
112 82
113 83
114 84
115 85
116 86
117 87
118 88
119 89
120 90
121 91
122 92
123 93
124 96
125 95
126 96
127 97
128 98
129 99
130 100
< >
page |< < (87) of 450 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div219" type="section" level="1" n="99">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3376" xml:space="preserve">
              <pb o="87" file="117" n="117" rhead="LIBER TERTIVS."/>
            latus CD: </s>
            <s xml:id="echoid-s3377" xml:space="preserve">Tunc enim neceſſario latus BC, produci debet, vt ſecaripoſsit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3378" xml:space="preserve">Item
              <lb/>
            ſæpe numero vmbra verſa ſuperat latus C D, quando videlicet filum perpendi-
              <lb/>
            culi, aut linea fiduciæ interſecat latus B C: </s>
            <s xml:id="echoid-s3379" xml:space="preserve">Tunc enim neceſſario latus D C,
              <lb/>
            productum verſus C, ſecabitur, vt perſpicuum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3380" xml:space="preserve">Ne ergo cogamur vel la-
              <lb/>
            tus B C, vel C D, producere, aſſumenda eſt vmbra quidem verſa, quando recta
              <lb/>
            latus BC, excedit: </s>
            <s xml:id="echoid-s3381" xml:space="preserve">recta autem, quando verſa ſuo latere C D, maior eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s3382" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3383" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s3384" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Est</emph>
            autem perpetuo latus qua-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-117-01" xlink:href="fig-117-01a" number="51">
                <image file="117-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/117-01"/>
              </figure>
              <note position="right" xlink:label="note-117-01" xlink:href="note-117-01a" xml:space="preserve">Gnomon me-
                <lb/>
              dio loco pro-
                <lb/>
              portionalis eſt
                <lb/>
              inter vmbrã
                <lb/>
              rectam, &
                <lb/>
              verſam.
                <lb/>
                <lb/>
              </note>
            drati, quod Gnomonem appellant, me-
              <lb/>
            dio loco proportionale inter vmbrã re-
              <lb/>
            ctam ac verſam. </s>
            <s xml:id="echoid-s3385" xml:space="preserve">Secet namque in qua-
              <lb/>
            drato pendulo filum perpendiculi, vel in
              <lb/>
            ſtabili linea fiduciæ, latus vmbræ BC, in E,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s3386" xml:space="preserve">latus vmbræ DC, productũ in F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3387" xml:space="preserve">Erunt
              <lb/>
            igitur triangula ABE, ADF, æquiangula,
              <lb/>
              <note symbol="a" position="right" xlink:label="note-117-02" xlink:href="note-117-02a" xml:space="preserve">29. primi.</note>
            cum anguli B, D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3388" xml:space="preserve">recti ſint, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3389" xml:space="preserve">tam
              <note symbol="b" position="right" xlink:label="note-117-03" xlink:href="note-117-03a" xml:space="preserve">4. ſexti.</note>
            BAE, DFA, quam BEA, DAF, æquales.</s>
            <s xml:id="echoid-s3390" xml:space="preserve"> Quamobrem erit vt B E, vmbra abſciſſa
              <lb/>
            ad gnomonem B A, ita gnomon A D, ad vmbram abſciſſam D F: </s>
            <s xml:id="echoid-s3391" xml:space="preserve">hoc eſt gno-
              <lb/>
            mon B A, vel A D, medio loco eſt proportionalis inter duas vmbras B E, D F,
              <lb/>
            quarum vna recta eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3392" xml:space="preserve">altera verſa.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3393" xml:space="preserve">
              <note position="right" xlink:label="note-117-04" xlink:href="note-117-04a" xml:space="preserve">Redactio vm-
                <lb/>
              bræ rectæ ad
                <lb/>
              verſam, &
                <lb/>
              contra.</note>
            </s>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3394" xml:space="preserve">7. </s>
            <s xml:id="echoid-s3395" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Hinc</emph>
            facilis eſt reductio vnius vmbræ ad aliam, quod non raro vſu ve-
              <lb/>
            nit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3396" xml:space="preserve">Nam ſi gnomon complectens partes 1000. </s>
            <s xml:id="echoid-s3397" xml:space="preserve">(in tot namq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3398" xml:space="preserve">partes latus qua-
              <lb/>
            drati diuiſum concipere lubet) in ſe mu@tiplicetur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3399" xml:space="preserve">productus numerus qua-
              <lb/>
            dratus 1000000. </s>
            <s xml:id="echoid-s3400" xml:space="preserve">lateris AB, per alterutram vmbram diuidatur, indicabit Quo-
              <lb/>
            tiens partes alterius vmbræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s3401" xml:space="preserve">hoc eſt, ſi fiat,</s>
          </p>
          <note style="it" position="right" xml:space="preserve">
            <lb/>
          Vt alterutra vmbra # ad gnomonem # itagnomon # ad alteram vmbram:
            <lb/>
          </note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3402" xml:space="preserve">hoc eſt, ſi quadratus numerus lateris quadrati, vel gnomonis, videlicet
              <lb/>
            1000000. </s>
            <s xml:id="echoid-s3403" xml:space="preserve">per alterutram vmbram diuidatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3404" xml:space="preserve">Verbi gratia ſi ponatur B E, vm-
              <lb/>
            bra recta partium 700. </s>
            <s xml:id="echoid-s3405" xml:space="preserve">diuidatur que numerus quadratus 1000000. </s>
            <s xml:id="echoid-s3406" xml:space="preserve">lateris A B,
              <lb/>
            per 700. </s>
            <s xml:id="echoid-s3407" xml:space="preserve">producetur vmbra verſa DF, partium 1428 {2/3}. </s>
            <s xml:id="echoid-s3408" xml:space="preserve">Sic etiam, ſi BE, ſtatua-
              <lb/>
            tur vmbra verſa partium 700. </s>
            <s xml:id="echoid-s3409" xml:space="preserve">reperietur vmbra recta DF, partium 1428 {2/3}. </s>
            <s xml:id="echoid-s3410" xml:space="preserve">Quod
              <lb/>
            ſi vna vmbra ſit 400. </s>
            <s xml:id="echoid-s3411" xml:space="preserve">erit altera 2500. </s>
            <s xml:id="echoid-s3412" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3413" xml:space="preserve">ſic de cæteris. </s>
            <s xml:id="echoid-s3414" xml:space="preserve">Sediam ad vſum vtri-
              <lb/>
            uſque quadrati accedamus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3415" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3416" xml:space="preserve">ALTITVDINEM Solis, vel ſtellę cuiuſuis per quadratum Geome-
              <lb/>
              <handwritten xlink:label="hd-117-2" xlink:href="hd-117-2a" number="47"/>
            tricum obſeruare.</s>
            <s xml:id="echoid-s3417" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div227" type="section" level="1" n="100">
          <head xml:id="echoid-head103" xml:space="preserve">PROBLEMA I.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3418" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3419" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Præparetvr</emph>
            baſis plana Horizontiæ quidiſtans, vt ſupra illam Qua-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-117-06" xlink:href="note-117-06a" xml:space="preserve">Altitudo So-
                <lb/>
              lis, velſtellæ,
                <lb/>
              quo pacto per
                <lb/>
              quadratum
                <lb/>
              cognoſcatur.</note>
            dratum ſtabile erectum, ſit ad Horizontem perpendiculare. </s>
            <s xml:id="echoid-s3420" xml:space="preserve">Eleuetur deinde
              <lb/>
            pendulum qua dratum, centro A, ad Solem, vel ſtellam verſo, ita vt eius pla-
              <lb/>
            num per centrum Solis, aut ſtellæ tranſeat, donec radius Solis per duo fo-
              <lb/>
            ramina pinnacidiorum tranſire deprehendatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s3421" xml:space="preserve">vel radius viſualis per </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>