Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
[5.] Capitulum quintum / in quo ponuntur regule ſiue concluſiones velocitatis et tar­ditatis motus penes proportionem pro­portionum conformiter ad intentionem calculatoris.
[6.] Sextum capitulum / in quo ponūtur alique obiectiones contra aliquas concluſiones ſuperioris capitis.
[7.] Septimum capitulum / in quo inquiri­tur: vtrum aliqua potentia non varia-riata per medium vniforme aut diffor-me, vniformiter ad non gradum vel ad gradum ſuum motum remittere aut in­tendere valeat.
[8.] Capitulū octauū / in quo inquiritur an due potentie īequales idē mediū īuariatū tran-ſeūtes valeãt vniformiter remittere aut intē­dere motum ſuum per ambarū vel alterius earum variationem.
[9.] Capitulum nonum / quod obiicit cõcluſioni­bus duoꝝ p̄cedentium capitum.
[10.] Capitulum decimum / in quo oſten-ditur, et traditur noticia velocitatis motus penes cauſam in medio vni-formiter difformi quieſcente: poten-tia continuo variata.
[11.] Capitulum vndecimum / in quo pulchre admodum comparantur motus diuerſa-rum potentiarum in eodem medio vnifor­miter difformi inuariato mouentium per earum potentiarum vniforme crementum
[12.] Capitulum duodecimum: aliqui-bus predictarum concluſionum pre-cedentium capitum obiiciens.
[13.] Capitulum tridecimum / in quo ponū­tur alique concluſiones velocitatē mo­tus penes cauſam declarãtes in medio non reſiſtente in quo eſt progreſſio la-titudinis reſiſtentie vniformiter diffor­mis: gradu intenſiori quieſcente.
[14.] Quartumdecimum capitulum: in quo ponuntur concluſiones de velo-citate motus in medio non reſiſtente, in quo eſt progreſſio ſiue extenſio la-titudinis reſiſtentie nõ gradu aut ex­tremo remiſſiori quieſcente inſequē-do ordinem et modum calculatoris.
[15.] Quindecimum caput / quod obiicit ali-quibus que dicta ſunt in precedentibꝰ duo­bus capitibus: inferendo aliquas conclu-ſiones de velocitate motus in reſiſtētia dif­formiter difformi progrediente per medi-um non reſiſtens: et in latitudine vniformi­ter difformi condenſante ſe ad non quãtū in medio non reſiſtente.
[1.] Capitulū ṗmū / in quo ponūtur aliq̈ cõia elemēta ī hac materia definitiões vcꝫ diuiſionibꝰ adiunctis
[2.] Capitulum ſecundum / in quo inueſtiga­tur diſputatiue et per modum queſtionis penes quid attendi habeat motus loca-lis difformis quo ad ſubiectum velocitas
[3.] Capitulū tertiū / in quo oſtendit̄̄ modꝰ cogno-ſcendi ſiue cõmenſurandi motū vniformieer diffor-mem et difformiter difformem quo ad tempus quo ad velocitatem et tarditatem in omni ſpecie .etc̈. In oī ſpecie ꝓportiõis rõnalis et irrõalis per modū q̄ſtiõis ꝓcedendo.
[4.] Capitulum quartum in quo diſputatiue īquiritur quõ motus difformis quo ad ſubiectū et tp̄s ſimul: pa­riter motus mixti veloci­tas cognoſci debeat.
[1.] Capitulū primū in quo diſputatiue inquiritur. Quid ſi raritas et dēſitas et penes q̇d raritatis et dēſitatis intēſio et rarefactiõis et condenſationis ſit velocitas attendenda.
[2.] Secundū capitulū huiꝰ tractatus / in quo ſolito pro more diſputatiue inquirimus penes quid velo­citas augmētationis attendi habeat.
[1.] Capitulum primuꝫ in quo diſputatiue inquirit̄̄ penes quid motus alterationis velocitas attendi habeat.
[2.] Capitulum ſecundum in quo agitur de intenſione et remiſ-ſione formarum.
[3.] Caput .3.4. tractatus inquireas diſpu­tatiue. An qualitates contrarie ſe com-patiantur.
[4.] Capitulū q̈rtū / in quo principalr̄ q̄rit̄̄ penes quid attendi intenſio qualitatis difformis debeat.
[5.] Capitulum quintum inquirens penes quid gradus ſummi inductio ſit attendenda.
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N15C22" level="3" n="1" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N1AF91" level="4" n="13" type="chapter" type-free="capitulum">
                <pb chead="Primi tractatus" file="0117" n="117"/>
                <p xml:id="N1B52F">
                  <s xml:id="N1B530" xml:space="preserve">Probatur / et ſit illa b. potentia: et arguo ſic / b. potē­
                    <lb/>
                  tia nun̄ vniformiter mouetur / vt ptꝫ ex ſecūdo cor­
                    <lb/>
                  relario prime concluſionis: nec continuo remittit
                    <lb/>
                  motū ſuū: nec aliquãdo intendit et īmediate poſtea
                    <lb/>
                  remittit: aut econtra: igitur b. potentia cõtinuo in-
                    <lb/>
                  tendit motū ſuū / quod ruit ꝓbandū. </s>
                  <s xml:id="N1B53D" xml:space="preserve">Cõſequētia ptꝫ
                    <lb/>
                  cū maiore, et ꝓbatur prima pars minoris / q2 ſi ſic
                    <lb/>
                  detur ꝓportio a qua incipit moueri b. potentia cõ-
                    <lb/>
                  tinuo remittendo motum ſuū que ſit f. quã habeat ad
                    <lb/>
                  a. punctū illius reſiſtentie a quo incipiendo moue-
                    <lb/>
                  ri continuo per te remittit motū ſuū et illud punctū
                    <lb/>
                  a. incipiat moueri a ꝓportione g. maiore f. / vt opor­
                    <lb/>
                  tet </s>
                  <s xml:id="N1B54E" xml:space="preserve">(Alias em̄ b. potentia nõ remitteret motum ſuū) / et
                    <lb/>
                  capio / tunc c. punctū intenſius a. puncto / quod inci-
                    <lb/>
                  pit moueri ab h. ꝓportione maiore f. / a qua incipit
                    <lb/>
                  moueri b. potentia minori tamen g. proportione a
                    <lb/>
                  qua incipit moueri a. punctū: et arguo ſic / b. poten-
                    <lb/>
                  tia incipit remittere motum ſuū incipiendo moue-
                    <lb/>
                  ri ab a. puncto ſucceſſiue: a. puncto et aliis punctis
                    <lb/>
                  intenſioribus verſus potentiã mouentibus et ſequē­
                    <lb/>
                  tibus eam: igitur per aliquod tempus b. potentia
                    <lb/>
                  precedit c. punctū: ſed cõſequens eſt falſum: igitur
                    <lb/>
                  illud ex quo ſequitur. </s>
                  <s xml:id="N1B565" xml:space="preserve">Cõſequentia eſt nota, et falſi-
                    <lb/>
                  tas conſequentis arguitur, q2 b. potentia et c. pun-
                    <lb/>
                  ctum incipiunt in eodē inſtanti moueri ab eodē pū-
                    <lb/>
                  cto etc̈. et ipſa b. potentia continuo mouetur a mino­
                    <lb/>
                  ri ꝓportione quã punctū c: quia a minori f. cõtinuo
                    <lb/>
                  cū remittat continuo motum ſuū per te: igitur per
                    <lb/>
                  illud tempus continuo c. punctū precedit b. poten-
                    <lb/>
                  tiam, et per cõſequens b. potentia nõ ꝑ illud tēpus
                    <lb/>
                  precedit c. punctū / quod eſt oppoſitū conſequentis.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N1B579" xml:space="preserve">Et ſic patet prima pars minoris. </s>
                  <s xml:id="N1B57C" xml:space="preserve">Sed ſecūda ꝓba­
                    <lb/>
                  tur videlicet /  b. potentia nõ aliquãdo intendit, et
                    <lb/>
                  īmediate poſtea remittit, quia ſi ſic detur inſtans /
                    <lb/>
                  in quo incipit remittere ante quod īmediate inten-
                    <lb/>
                  debat motum ſuū in quo inſtanti b. potentia ſit in
                    <lb/>
                  puncto a. / a quo incipit remittere motum ſuū per te
                    <lb/>
                  continuo cū intenſiori puncto mouendo quã ſit a.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N1B58C" xml:space="preserve">Capio igitur / vnã partem illiꝰ reſiſteutie termina-
                    <lb/>
                  tam ad a. punctū per quã b. potentia mouendo con­
                    <lb/>
                  tinuo intendebat motum ſuū, et manifeſtū eſt /  ip-
                    <lb/>
                  ſa potentia b. ſic continuo intendens motum ſuum
                    <lb/>
                  per illam partem mouendo velocius mouetur cum
                    <lb/>
                  quolibet puncto illius partis ꝙ̄ ille punctus moue­
                    <lb/>
                  tur. </s>
                  <s xml:id="N1B59B" xml:space="preserve">Alias em̄ non continuo b. potentia intenderet
                    <lb/>
                  motum ſuū illam partē tranſeundo. </s>
                  <s xml:id="N1B5A0" xml:space="preserve">Et ex alia par­
                    <lb/>
                  te ipſa potentia b. per te continuo remittit motum
                    <lb/>
                  ſuū per illam reſiſtentiã vel aliquã eius partē mo-
                    <lb/>
                  uendo: igitur tunc ipſa potentia b. nõ continuo per
                    <lb/>
                  illam partē mouendo tardius mouetur cum quoli­
                    <lb/>
                  bet puncto illius partis quã ille punctus mouetur:
                    <lb/>
                  ſed cõſequens eſt falſum. </s>
                  <s xml:id="N1B5AF" xml:space="preserve">q2 antea quilibet punctus
                    <lb/>
                  illius partis tardius mouebatur quã potentia b.
                    <lb/>
                  ſufficit moueri cū illo: igitur etiam modo cū conti-
                    <lb/>
                  nuo quilibet punctus motum ſuum remittat. </s>
                  <s xml:id="N1B5B8" xml:space="preserve">Et ſic
                    <lb/>
                  ptꝫ ſecunda pars minoris. </s>
                  <s xml:id="N1B5BD" xml:space="preserve">Sed iam tertia ꝓbatur
                    <lb/>
                  videlicet /  b. potentia nõ aliquãdo remittit motū
                    <lb/>
                  ſuū, et immediate poſtea intendit, quia ſi ſic detur
                    <lb/>
                  inſtans in quo incipit intendere poſt̄ remittebat /
                    <lb/>
                  et arguo ſic, quia tunc vel b. potentia continuo an-
                    <lb/>
                  tea remittebat, vel aliquando intendebat et īmedia­
                    <lb/>
                  te remittebat (cum nun̄ poſſit vniformiter moueri
                    <lb/>
                  ex ſecundo correlario prime concluſionis) non pri-
                    <lb/>
                  mū / vt ptꝫ ex prima parte minoris nec ſecundum / vt
                    <lb/>
                  patet ex ſecunda: igitur b. potentia nõ aliquãdo re­
                    <lb/>
                  mittit motum ſuum, et immediate poſtea intendit /
                    <lb/>
                  quod fuit probandum. </s>
                  <s xml:id="N1B5D6" xml:space="preserve">Et ſic patet tertia pars mi-
                    <lb/>
                  noris et ex hoc tota concluſio.
                    <note position="left" xlink:href="note-0117-01a" xlink:label="note-0117-01" xml:id="N1B627" xml:space="preserve">1. correĺ.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N1B5E0" xml:space="preserve">¶ Ex quo ſequitur
                    <cb chead="Capitulū quartūdecimū."/>
                  primo /  vbi in medio non reſiſtente eſt progreſſio
                    <lb/>
                  ſiue extenſio latitudinis reſiſtentie vniformiter dif­
                    <lb/>
                  formis in vtro extremo ad gradum terminate,
                    <lb/>
                  quolibet eius puncto intrinſeco continuo remitten­
                    <lb/>
                  te motum ſuum, quieſcente extremo intenſiori: et re­
                    <lb/>
                  miſſiori velocius incipiente moueri quã mobile qḋ
                    <lb/>
                  in tali reſiſtentia mouetur ſufficit mouere cum illo
                    <lb/>
                  et extremo remiſſiori remittente motum ſnū ad non
                    <lb/>
                  gradum vel vſ ad motum prouenientē a propor-
                    <lb/>
                  tione a qua incipit tale mobile moueri continuo in­
                    <lb/>
                  tendēs motū ſuū īcluſiue, vel ad minorē: tandē mo-
                    <lb/>
                  bile illud ad eodem puncto cum tali reſiſtentia in-
                    <lb/>
                  cipiens progredi deueniet ad extremum remiſſiſſi-
                    <lb/>
                  mum eiuſdeꝫ latitudinis: dummodo ipſum mobile
                    <lb/>
                  continuo / quo ad vſ reſiſtentiã inuenerit moueat̄̄.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N1B603" xml:space="preserve">Probatur correlarium / quoniam ſi extremum re-
                    <lb/>
                  miſſius illius reſiſtentie remittat motum ſuum ad
                    <lb/>
                  non gradum, vel ad motum illum a quo incipit b.
                    <lb/>
                  potentia in caſu concluſionis moueri intendendo
                    <lb/>
                  motum ſuum, vel ad minorē ſequitur / cum b. poten-
                    <lb/>
                  tia a motu a quo incipit moueri continuo intendit
                    <lb/>
                  motum ſuum  cum extremum remiſſius illius re-
                    <lb/>
                  ſiſtentie remiſerit ſuum motum ad motum a quo b.
                    <lb/>
                  potentia incipit moueri, vel ad minorem, b. poten-
                    <lb/>
                  tia in certa proportione continuo velocius moue-
                    <lb/>
                  tur ꝙ̄ extremum remiſſius illius reſiſtentie cõtinuo
                    <lb/>
                  illud extremum inſequendo, et per conſequens tan-
                    <lb/>
                  dem in tempore finito illud extremū attinget / quod
                    <lb/>
                  fuit probandum. </s>
                  <s xml:id="N1B620" xml:space="preserve">Patet igitur correlarium.</s>
                </p>
                <note position="right" xml:id="N1B62D" xml:space="preserve">2. correĺ.</note>
                <p xml:id="N1B631">
                  <s xml:id="N1B632" xml:space="preserve">¶ Sequitur ſecundo /  illud idem dici poteſt de re-
                    <lb/>
                  ſiſtentia difformi cuius nulla pars eſt vniformis,
                    <lb/>
                  cuiuſ omnes partes īmediate ſecundum extenſio­
                    <lb/>
                  nem ſunt immediate ſeundum intenſionem, vtrin
                    <lb/>
                  ad gradum terminata / quod de reſiſtentia vnifor-
                    <lb/>
                  miter difformi etc̈. dictum eſt in hac concluſione et
                    <lb/>
                  ſuo correlario. </s>
                  <s xml:id="N1B641" xml:space="preserve">Hoc patet ex probatione cõcluſiõis
                    <lb/>
                  et ſui correlarii.
                    <note position="right" xlink:href="note-0117-02a" xlink:label="note-0117-02" xml:id="N1B674" xml:space="preserve">3. correĺ.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N1B64B" xml:space="preserve">¶ Ex his omnibus concluſionibus
                    <lb/>
                  ſequitur tertio /  quãuis ita ſit vt in concluſiõibus
                    <lb/>
                  ponitur quando ſimul ab eodem puncto in eodem
                    <lb/>
                  inſtanti per eandem lineam potentia et talis latitu­
                    <lb/>
                  do reſiſtentie incipiūt progredi ſiue moueri verſus
                    <lb/>
                  idem punctum: nõ tamen quando potentia incipe-
                    <lb/>
                  ret moueri quãdo illa latitudo iam mouetur. </s>
                  <s xml:id="N1B65A" xml:space="preserve">Tunc
                    <lb/>
                  enim in caſu quarte concluſionis poſſet ipſa poten­
                    <lb/>
                  tia intendere motum ſuum, et in caſu quinte conclu­
                    <lb/>
                  ſionis remittere. </s>
                  <s xml:id="N1B663" xml:space="preserve">Patet hoc facile / quoniam poſſet
                    <lb/>
                  pro aliquo inſtanti poni violenter in aliquo pūcto
                    <lb/>
                  quod velocius mouetur quã potentia ſufficiat mo-
                    <lb/>
                  ueri cum illo, vel in puncto quod tardius mouetur
                    <lb/>
                  quam potentia ſufficit adequate mouere cum illo
                    <lb/>
                  et ſic indifferenter intendet motum ſuū vel remittet</s>
                </p>
              </div>
              <div xml:id="N1B67A" level="4" n="14" type="chapter" type-free="capitulum">
                <head xml:id="N1B67F" xml:space="preserve">Quartumdecimum capitulum: in
                  <lb/>
                quo ponuntur concluſiones de velo-
                  <lb/>
                citate motus in medio non reſiſtente,
                  <lb/>
                in quo eſt progreſſio ſiue extenſio la-
                  <lb/>
                titudinis reſiſtentie nõ gradu aut ex­
                  <lb/>
                tremo remiſſiori quieſcente inſequē-
                  <lb/>
                do ordinem et modum calculatoris.</head>
                <p xml:id="N1B68E">
                  <s xml:id="N1B68F" xml:space="preserve">Expeditis concluſionibus de ve-
                    <lb/>
                  locitate motus in medio non reſiſtente in
                    <lb/>
                  quo eſt progreſſio latitudinis reſiſtentie
                    <lb/>
                  vniformiter difformis quieſcente extremo intenſio­
                    <lb/>
                  ri. </s>
                  <s xml:id="N1B69A" xml:space="preserve">Iam reſtat inducere concluſiones de eadem ma­
                    <lb/>
                  teria quieſcente non gradu aut extremo remiſſiori
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N1B6A0" xml:space="preserve">Quibus inducendis aliquas ſolito more ſuppoſi-
                    <lb/>
                  tionis premittam.</s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>