Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (69) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="69" file="0121" n="121" rhead="PARS PRIMA."/>
            tis corporibus progreſſu facto per vegetabilia, tum per quædam
              <lb/>
            fere ſemianimalia torpentia, ac demum animalia perfectiora
              <lb/>
            magis, & </s>
            <s xml:space="preserve">perfectiora uſque ad ſimios homini tam ſimiles.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Quoniam & </s>
            <s xml:space="preserve">harum ſpecierum, ac exiſtentium individuorum in
              <lb/>
            quavis ſpecie numerus eſt finitus, vera continuitas haberi non
              <lb/>
            poteſt, ſed ordinatis omnibus in ſeriem quandam, inter binas
              <lb/>
            quaſque intermedias ſpecies hiatus debet efſe aliquis neceſſario,
              <lb/>
            qui continuitatem abrumpat. </s>
            <s xml:space="preserve">In omnibus iis caſibus habentur
              <lb/>
            diſcretæ quædam quantitates, non continuæ; </s>
            <s xml:space="preserve">ut & </s>
            <s xml:space="preserve">in Ari-
              <lb/>
            thmetica ſeries ex. </s>
            <s xml:space="preserve">gr. </s>
            <s xml:space="preserve">naturalium numerorum non eſt conti-
              <lb/>
            nua, ſed diſcreta; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ut ibi feries ad continuam reducitur tan-
              <lb/>
            tummodo, ſi generaliter omnes intermediæ fractiones conci-
              <lb/>
            piantur; </s>
            <s xml:space="preserve">ſic & </s>
            <s xml:space="preserve">in ſuperiore exemplo quædam velut continua
              <lb/>
            ſeries habebitur tantummodo; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi concipiantur omnes interme-
              <lb/>
            diæ ſpecies pofſibiles.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">152. </s>
            <s xml:space="preserve">Hoc pacto excurrendo per plurimos ejuſmodi caſus,
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0121-01" xlink:href="note-0121-01a" xml:space="preserve">Concluſio per-
                <lb/>
              tinens ad ea
                <lb/>
              quæ veram,
                <gap/>
                <gap/>
                <lb/>
              ea, quæ a
                <gap/>
                <gap/>
              e.
                <lb/>
              ctatam habent
                <lb/>
              continuitatem.</note>
            in quibus accipiuntur aggregata rerum a ſe invicem certis in-
              <lb/>
            tervallis diſtantium, & </s>
            <s xml:space="preserve">unum aliquid continuum non conſti-
              <lb/>
            tuentium, nuſquam accurata occurret continuitatis lex, ſed per
              <lb/>
            quandam diſperſionem quodammodo affectata, & </s>
            <s xml:space="preserve">vera conti-
              <lb/>
            nuitas habebitur tantummodo in motibus, & </s>
            <s xml:space="preserve">in iis, quæ a
              <lb/>
            motibus pendent, uti ſunt diſtantiæ & </s>
            <s xml:space="preserve">vires determinatæ a di-
              <lb/>
            ſtantiis, & </s>
            <s xml:space="preserve">velocitates a viribus ortæ; </s>
            <s xml:space="preserve">quam ipſam ob cauſam
              <lb/>
            ubi ſupra num. </s>
            <s xml:space="preserve">39 inductionem pro lege continuitatis afſumpſi-
              <lb/>
            mus, exempla accepimus a motu potifſimum, & </s>
            <s xml:space="preserve">ab iis, quæ
              <lb/>
            cum ipſis motibus connectuntur, ac ab iis pendent.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">153. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed jam ad aliam difficultatem gradum faciam, quæ
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0121-02" xlink:href="note-0121-02a" xml:space="preserve">Difficultates pe.
                <lb/>
              titæ a diſcrimi-
                <lb/>
              ne debito inter
                <lb/>
              materiam, &
                <lb/>
              ſpiritum.</note>
            non nullis negotium ingens faceſſit, & </s>
            <s xml:space="preserve">obvia eſt etiam, con-
              <lb/>
            tra hanc indiviſibilium, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſorum punctorum Theo-
              <lb/>
            riam; </s>
            <s xml:space="preserve">quod nimirum ea nullum habitura ſint diſcrimen a ſpi-
              <lb/>
            ritibus. </s>
            <s xml:space="preserve">A junt enim, ſi ſpiritus ejuſmodi vires habeant, præ-
              <lb/>
            ſtituros eadem phænomena, tolli nimirum corpus, & </s>
            <s xml:space="preserve">omnem
              <lb/>
            corporeæ ſubſtantiæ notionem ſublata extenſione continua,
              <lb/>
            quæ ſit præcipua materiæ proprietas ita pertinens ad naturam
              <lb/>
            ipſius; </s>
            <s xml:space="preserve">ut vel nihil aliud materia ſit, niſi ſubſtantia præ-
              <lb/>
            dita extenſione continua; </s>
            <s xml:space="preserve">vel ſaltem idea corporis, & </s>
            <s xml:space="preserve">ma-
              <lb/>
            teriæ haberi non poſſit; </s>
            <s xml:space="preserve">niſi in ea includatur idea extenſionis
              <lb/>
            continuæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Multa hic quidem congeruntur ſimul, quæ ne-
              <lb/>
            xum aliquem inter ſe habent, quæ hic feorſum evolvam ſin-
              <lb/>
            gula.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">154. </s>
            <s xml:space="preserve">Inprimis falſum omnino eſt, nullum eſſe horum pun-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0121-03" xlink:href="note-0121-03a" xml:space="preserve">Differre hæ
                <gap/>
                <lb/>
              puncta a ſpiri
                <lb/>
              tibus per impe-
                <lb/>
              netrabilitatem,
                <lb/>
              ſenſibilitatem,
                <lb/>
              incapacitatem
                <lb/>
              cogitationis.</note>
            ctorum diſcrimen a ſpiritibus. </s>
            <s xml:space="preserve">Diſcrimen potiſſimum ma-
              <lb/>
            teriæ a ſpiritu ſitum eſt in hiſce duobus, quod materia eſt
              <lb/>
            ſenſibilis, & </s>
            <s xml:space="preserve">incapax cogitationis, ac voluntatis, ſpiritus no-
              <lb/>
            ſtros ſenſus non afficit, & </s>
            <s xml:space="preserve">cogitare poteſt, ac velle. </s>
            <s xml:space="preserve">Senſibi-
              <lb/>
            litas autem non ab extenſione continua oritur, ſed abimpene-
              <lb/>
            trabilitate, qua ſit, ut noſtrorum organorum fibræ tendantur
              <lb/>
            a corporibus, quæ ipſis ſiſtuntur, & </s>
            <s xml:space="preserve">motus ad cerebrum </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>