Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Page concordance

< >
Scan Original
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N15AC3">
            <pb pagenum="89" xlink:href="026/01/121.jpg"/>
            <p id="N168F9" type="main">
              <s id="N168FB">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              44.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N16907" type="main">
              <s id="N16909">
                <emph type="italics"/>
              Hinc peteſt dici creſcere velocitatem quolibet inſtanti iuxta rationem ſpatij
                <lb/>
              quod illo inſtanti decurritur
                <emph.end type="italics"/>
              ; </s>
              <s id="N16914">quod certè verum eſt, dum intelligatur legi­
                <lb/>
              timus horum verborum ſenſus; </s>
              <s id="N1691A">quidquid reclamet Saluiatus apud
                <lb/>
              Galil. dialogo 3. modò aſſumatur progreſſio incrementi in ſingulis in­
                <lb/>
              ſtantibus, in quibus reuerà fit; cur enim potiùs in vno quàm in alio? </s>
              <s id="N16924">
                <lb/>
              quippe ſi comparetur velocitas vnius inſtantis cum velocitate alterius; </s>
              <s id="N16929">
                <lb/>
              haud dubiè erit eadem vtriuſque ratio, quæ ſpatiorum; </s>
              <s id="N1692E">ſi enim vno in­
                <lb/>
              ſtanti percurritur vnum ſpatium cum vno velocitatis gradu; </s>
              <s id="N16934">certè in­
                <lb/>
              ſtanti æquali acquiritur duplum ſpatium cum duobus velocitatis gradi­
                <lb/>
              bus, nec obeſt, quod obiicit Galileus tunc motus eſſe æquabiles; </s>
              <s id="N1693C">quia
                <lb/>
              motus qui fit in inſtanti debet conſiderari vt æquabilis; </s>
              <s id="N16942">appello enim
                <lb/>
              inſtans totum illud tempus, quo ſimul acquiritur aliquid impetus, ali­
                <lb/>
              quid enim ſimul acquiri neceſſe eſt; </s>
              <s id="N1694A">nec demum obſtat quod dicit, dari
                <lb/>
              non poſſe motum inſtantaneum, quod multi haud dubiè negabunt; </s>
              <s id="N16950">ego
                <lb/>
              in Metaphyſica explicabo quonam pacto dari poſſit motus inſtanta­
                <lb/>
              neus, qui reuerà datur actu, non potentiâ; </s>
              <s id="N16958">quia quacunque duratione
                <lb/>
              data poteſt dari minor; igitur quocunque dato motu poteſt dari minor. </s>
            </p>
            <p id="N1695E" type="main">
              <s id="N16960">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Scholium.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N1696C" type="main">
              <s id="N1696E">Obſeruabis primò hanc ſpatiorum rationem, quæ eſt eadem cum ra­
                <lb/>
              tione velocitatum aſſumendam tantùm eſſe in iis ſpatiis, quæ acquirun­
                <lb/>
              tur ſingulis inſtantibus; </s>
              <s id="N16976">ſi enim accipiantur partes temporis maiores, quæ
                <lb/>
              conflentur ex multis inſtantibus; </s>
              <s id="N1697C">haud dubiè maior erit ratio ſpatio­
                <lb/>
              rum, quàm velocitatum.v.g.ſi primo inſtanti acquiratur primo ſpatium,
                <lb/>
              ſecundo, 2.tertio, 3.quarto 4.igitur ſi
                <expan abbr="cõparetur">comparetur</expan>
              velocitas primi inſtantis
                <lb/>
              cum velocitate quarti æqualis erit, vt ratio ſpatiorum, id eſt, vt 1. ad 4.
                <lb/>
              At verò ſi accipiatur pars temporis conſtans duobus inſtantibus, hæc 4.
                <lb/>
              inſtantia conflabunt tantùm 2. partes temporis æquales; </s>
              <s id="N1698E">in prima ac­
                <lb/>
              quirentur 3.ſpatia, in ſecunda 7.vt patet: </s>
              <s id="N16994">ſed quia velocitas primæ par­
                <lb/>
              tis temporis non eſt æquabilis, nec etiam velocitas ſecundæ; </s>
              <s id="N1699A">addantur
                <lb/>
              velocitates primi & ſecundi inſtantis, itemque ſeorſim velocitates tertij,
                <lb/>
              & quarti; </s>
              <s id="N169A2">certè ratio collectorum erit vt ratio ſpatiorum; ſi enim velo­
                <lb/>
              citas ſecundi inſtantis comparetur cum velocitate quarti eſt tantùm
                <lb/>
              1/2 cum tamen primum ſpatium ſit ad ſecundum in ratione 3/7. </s>
            </p>
            <p id="N169AA" type="main">
              <s id="N169AC">Secundò, ſi comparentur ſpatia cum temporibus eſt alia ratio v.g.ſpa­
                <lb/>
              tium acquiſitum vno inſtanti ſe habet ad ſpatium acquiſitum in duobus
                <lb/>
              inſtantibus, vt 1, ad 3.in tribus vt 1.ad 6.in 4. vt 1. ad 10. </s>
            </p>
            <p id="N169B3" type="main">
              <s id="N169B5">Tertiò obſeruabis, non poſſe ſenſu percipi inſtans, imò neque tempo­
                <lb/>
              ris partem ex mille inſtantibus conflatam; </s>
              <s id="N169BB">nec etiam ſpatium quod ac­
                <lb/>
              quiritur primo inſtanti; </s>
              <s id="N169C1">adhibenda ſunt tamen inſtantia neceſſariò ad
                <lb/>
              explicandam proportionem huius accelerationis, quæ fit in ſingulis in­
                <lb/>
              ſtantibus; vt verò rem iſtam reuocemus ad ſenſibilem praxim, aſſume­
                <lb/>
              mus proportionem aliam ſenſibilem, quæ proximè ad veram accedit, nec
                <lb/>
              ferè ſenſibiliter fallere poteſt, de qua infrà. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>