Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
102
"/>
quidquam tractari oporteat, via & ordo requiritur, ita vt non hoc poſt hoc, ſed hoc ex hoc du
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg874
"/>
<
lb
/>
ctum eſſe videatur, & tale principium doctrinæ conſtituere, vnde quis facilius addiſcere queat;
<
lb
/>
hoc eſt vię, illud ordinis: huius enim officium eſt illa pręponere, vnde cęterorum cognitio pen
<
lb
/>
det, hæc vult parere
<
expan
abbr
="
notitiã
">notitiam</
expan
>
; via perſpicuitatem conſectatur; ordo oportunitatem perſequitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Sic à primis ſecundùm naturam exordiri iubet philoſophus, & ita diſponere, vt communia prę
<
lb
/>
cedant minus communibus, niſi fortè partis alicuius tractatio propter inſignem perſpicuitatem
<
lb
/>
fit præponenda, quod ab Ariſtotele in animalibus
<
expan
abbr
="
plantiſq́
">plantiſque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
tractãdis
">tractandis</
expan
>
& in animalium ipſorum
<
lb
/>
hiſtoria factum eſt. </
s
>
<
s
>Nanque animalium doctrina, licèt minus vniuerſalis; anteponitur hiſtoriæ
<
lb
/>
plantarum, & in animalium tractatione tanquam norma proponitur homo prę cęteris ad con
<
lb
/>
templandum; cęteroquin vniuerſalia præponuntur. </
s
>
<
s
>Euitatur enim repetitio communium quæ
<
lb
/>
niſi prius tractata fuiſſet, in notitia
<
expan
abbr
="
cuiuſq.
">cuiuſque</
expan
>
ſpeciei facienda foret, & omittuntur illa quæ, cùm in
<
lb
/>
ſint per accidens, aduerſantur ſcientiæ. </
s
>
<
s
>Nam multa communia ſpeciei per accidens inſunt quæ
<
lb
/>
per ſe inſunt generi: hæc autem omnia ad facilitatem
<
expan
abbr
="
certitudinemq́
">certitudinemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſcientię conferunt;
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
id
<
lb
/>
præſtare tanti momenti ſemper habitum fuit, vt methodi nonnunquam ex ordine nominentur
<
lb
/>
determinentur, & diſtinguantur, vt Analyticę contigiſſe defendimus. </
s
>
<
s
>Nanque etſi à primis inci
<
lb
/>
piendum eſt in quaque doctrina; multis modis prima ſunt, & multi ſunt ſcopi in quos
<
expan
abbr
="
cõtendit
">contendit</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg875
"/>
<
lb
/>
ille qui docet, quos vt aſſequatur, varios
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
ordines teneat oportet; immò niſi ordinem re
<
lb
/>
bus tractandis adhibeat, idem erit propemodum, àc ſi ſcientiam à fortuna expectet. </
s
>
<
s
>Huc ergo po
<
lb
/>
tiſsimum methodus aſpirat, & in ſe
<
expan
abbr
="
cõtinet
">continet</
expan
>
artificium. </
s
>
<
s
>Proinde quas methodos appellauit Ari
<
lb
/>
ſtoteles, enucleatius vocauit Galenus
<
foreign
lang
="
grc
">διδασκαλιας τάξεως ἐχομένας</
foreign
>
, ideſt doctrinas quę ordine
<
lb
/>
inſiſtunt, & iis oppoſitas dixit Ariſtoteles
<
foreign
lang
="
grc
">διδασκαλιασα τέχνους</
foreign
>
, ideſt, artis expertes. </
s
>
<
s
>Porrò pro
<
lb
/>
poſitum quod intuentur ij qui docent, & quò curſum ſuum dirigere debent, ſunt vel inuentio
<
lb
/>
rerum tractandarum vel inuentarum explanatio, vel compendium ad memoriam: tametſi hoc
<
lb
/>
poſtremum non neceſſarium. </
s
>
<
s
>Sed
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
cùm ego ordinis initia ſumenda eſſe dico à primis ſecun
<
lb
/>
dùm naturam, illa excludo,
<
expan
abbr
="
quæcunq.
">quæcunque</
expan
>
ad principiorum notitiam afferuntur: neque enim ſunt
<
lb
/>
prima ſecundùm naturam,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
<
expan
abbr
="
ſciẽtiam
">ſcientiam</
expan
>
faciunt: quoniam tunc ſcimus rem cauſſas
<
expan
abbr
="
habẽtem
">habentem</
expan
>
,
<
lb
/>
cùm eius cauſſas habemus. </
s
>
<
s
>ſunt principia ſanè cognitionis, ſed non ſcientiæ pars, & principia
<
lb
/>
viæ, non ordinis à quibus in ſecundo & quarto contextu. 1. Phyſ. ſub vniuerſalium nomine pro
<
lb
/>
cedere iubebat Ariſtoteles, vt ad rerum principia reſoluendo veniremus. </
s
>
<
s
>Itaque, cùm principio
<
lb
/>
rum gratia tractentur ea quæ ſunt notiora nobis, cum principiis ipſis numeranda erunt: veluti,
<
lb
/>
quanuis tranſmutatio ſit
<
expan
abbr
="
principiũ
">principium</
expan
>
, quo introducimur ad ſpeculationem materię & formę,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
<
lb
/>
omnino naturæ quæ ſunt vera principia rerum naturalium; nihilominus ea tractatio de prin
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg876
"/>
<
lb
/>
cipiis eſt quoniam eſt de natura quę eſt, verè
<
expan
abbr
="
principiũ
">principium</
expan
>
, non de tranſmutatione. </
s
>
<
s
>Profectò prima
<
lb
/>
ſecundùm naturam multa ſunt, & finis & efficiens, & forma, & materies: quæ etſi huiuſmodi
<
lb
/>
ſunt in natura; per anologiam
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
ad rerum intelligentiam transferri queunt. </
s
>
<
s
>verùm ſcientia
<
lb
/>
completur ex principiis internis quæ ſunt materies & forma. </
s
>
<
s
>nam ſcire arbitramur, vbi nouimus
<
lb
/>
ex quibus & quot principiis res exiſtat. </
s
>
<
s
>Attamen, quia nonmodò ſcientiam veſtigamus, ſed
<
expan
abbr
="
eorũ
">eorum</
expan
>
<
lb
/>
diſpoſitionem quæ tractanda erunt; diſpoſitio verò & directio pendent ex fine potiſsimum. </
s
>
<
s
>ab
<
lb
/>
hoc enim illa pendent quæ ſe habent ex ſuppoſitione, ideſt, ſine quibus
<
expan
abbr
="
cõſequentia
">conſequentia</
expan
>
non
<
expan
abbr
="
exiſtũt
">exiſtunt</
expan
>
;
<
lb
/>
tametſi notitia cauſſarum internarum ſcientiæ ſatisfacit; habenda
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
eſt ratio finis. </
s
>
<
s
>At verò
<
lb
/>
quòd in pluribus forma & finis idem ſunt,
<
expan
abbr
="
vtrunq.
">vtrunque</
expan
>
<
expan
abbr
="
officiũ
">officium</
expan
>
forma præſtare ſolet, ordinandi nimi
<
lb
/>
rum, & explicandi. </
s
>
<
s
>Magna quoque vis eſt materiæ, ſiquidem ordo poſitus ſit in conſecutione
<
lb
/>
poſteriorum ex prioribus, hęc verò cùm ſint, vel originis in quo quidem illa
<
expan
abbr
="
pręponũtur
">pręponuntur</
expan
>
ex qui
<
lb
/>
bus conſequentia pullulant, vel perfectionis; illius ordinis qui reſpicit originem caput eſt mate
<
lb
/>
ria: efficientis quanuis magna ſit auctoritas;
<
expan
abbr
="
quantũ
">quantum</
expan
>
tamen ad
<
expan
abbr
="
ordinẽ
">ordinem</
expan
>
ſpectat, habetur aut ſeor
<
lb
/>
ſum ratio nulla, aut in hæc ipſa principia reſoluitur, nanque, vt puto,
<
expan
abbr
="
efficiẽtia
">efficientia</
expan
>
diſpoſitio reſolui
<
lb
/>
tur in officium finis & neceſsitatem materiæ. </
s
>
<
s
>ſiquidem à fine dirigatur efficiens, & hoc prius
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg877
"/>
<
lb
/>
illud efficiat, quoniam poſterius ex priore pullulat, vt ex his per ſequelam quandam ordine di
<
lb
/>
ſpenſatis exoriatur illud, quò primò intendebat, & hoc efficit efficiens, quòd ſine ipſo poſterius
<
lb
/>
exiſtere nequeat; vt purgat, quae ex purgatione humores
<
expan
abbr
="
adęquẽtur
">adęquentur</
expan
>
; his adæquatis ſanitas exiſtit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Ita coniuncta eſt
<
expan
abbr
="
efficiẽtiæ
">efficientiæ</
expan
>
conditio cum officio finis & neceſsitate materiæ: Veruntamen quòd
<
lb
/>
ex fine pendet per intentionem, ex materia per executionem; cùm ſit in intentionis officio prę
<
lb
/>
cipuus finis: huic ordinandi ratio tribuitur:
<
expan
abbr
="
cumq́
">cumque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>efficiendo pendeat ex neceſsitate materiæ,
<
lb
/>
& materiam adducat ad formam, & in materia motus appareat; contenta mens eſt ſpeculatione
<
lb
/>
ordinis qui extat ex materia. </
s
>
<
s
>Quapropter erit ordo qui
<
expan
abbr
="
ducit̃
">ducitur</
expan
>
ab efficiente ille ipſe qui extat ex
<
lb
/>
materia. </
s
>
<
s
>Miſſo igitur efficiente de reliquis agamus. </
s
>
<
s
>Veniat in
<
expan
abbr
="
mediũ
">medium</
expan
>
forma, ſi cum fine concur
<
lb
/>
rit. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
geminã
">geminam</
expan
>
obtinet habitudinem; primam ſanè, quatenus eſt finis, eſt verò finis tranſmutationis:
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
itaq.
">itaque</
expan
>
reſpicit parteis materialeis; quę per quoſdam gradus ad finem perducuntur; eadem eſt eſ
<
lb
/>
ſentiæ complementum,
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſpectat parteis eſſentiæ, quæ generibus & differentiis explicantur. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>