Cardano, Geronimo, Opvs novvm de proportionibvs nvmerorvm, motvvm, pondervm, sonorvm, aliarvmqv'e rervm mensurandarum, non solùm geometrico more stabilitum, sed etiam uarijs experimentis & observationibus rerum in natura, solerti demonstratione illustratum, ad multiplices usus accommodatum, & in V libros digestum. Praeterea Artis Magnae, sive de regvlis algebraicis, liber vnvs abstrvsissimvs & inexhaustus planetotius Ariothmeticae thesaurus ... Item De Aliza Regvla Liber, hoc est, algebraicae logisticae suae, numeros recondita numerandi subtilitate, secundum Geometricas quantitates inquirentis ...

Page concordance

< >
Scan Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
< >
page |< < of 291 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="id001875">
                <pb pagenum="103" xlink:href="015/01/122.jpg"/>
              mouebitur in h, quam in d, uelut ſit proportio f g ad a b dupla, ut
                <lb/>
              ergo æqualiter moueantur, ſi ſit dupla ſexquiquarta in d cum lan­
                <lb/>
              ce ad e uacuam, erit in h ſexquialtera, & mouebit æquali tempore.
                <lb/>
              </s>
              <s id="id001876">Ergo iuxta hoc fient libræ, quæ examinabunt decimam, & uigeſi­
                <lb/>
              mam partem grani, quod eſt neceſſarium in pretioſis rebus, & me­
                <lb/>
              dicamentis potentibus, & longè magis in mechanicis experimen­
                <lb/>
              tis, & maximè quæ ad demonſtrationem pertinent magnitudinis
                <lb/>
              ſuperficierum, & conſtat res in tribus, in longitudine, f g iungi, in le
                <lb/>
              uitate materiæ illius, & lancium, nam tanto maior redditur propor
                <lb/>
              tio ponderis exigui, & in firmitate iugi ac rectitudine. </s>
              <s id="id001877">ideò debet
                <lb/>
              fieri ex chalybe purgato, durato ac tenuiſsimo, natura que leui, & ut c
                <lb/>
              ſit in medio, & mobilis f g.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id001878">Conſiderandum eſt demum an f l & g m ſint grauiores f h, &
                <lb/>
              g k. </s>
              <s id="id001879">Vt enim grauiores extiterint minus facilè mouentur. </s>
              <s id="id001880">Viden­
                <lb/>
              tur autem mihi, qui de his conſcripſerunt perperam contempſiſſe
                <lb/>
              hoc, conſtat enim, quòd dum l deſcendit, remouetur a b n c tru­
                <lb/>
              tina, & m, quæ aſcendit contra appropinquat. </s>
              <s id="id001881">Videtur autem hoc
                <lb/>
              bifariam contra naturam: nam ut diximus pondus applicat ſe ad
                <lb/>
              rectam n c, quia uerſus centrum, & etiam quia facit angulum ob­
                <lb/>
              tuſum, cum deberet, ut ab initio ſaltem conſtituere cum iugo re­
                <lb/>
              ctum. </s>
              <s id="id001882">Et de m nihil mirum eſt, cum acutum, ut ſe ad lineam, quæ ad
                <lb/>
              centrum retrahat. </s>
              <s id="id001883">Huiuſmodi præterijſſe Ariſtotelem, demiror,
                <lb/>
              quæ nimis fuerunt in conſpicuo, ut dubitem ne non ſuus ſit ille li­
                <lb/>
              ber, qui eius penè nihil ſapiat præter obſcuritatem. </s>
              <s id="id001884">Tentan­
                <lb/>
              dum eſt igitur horum cauſas aſsignare. </s>
              <s id="id001885">nam quæ huiuſmodi po­
                <lb/>
              teſt eſſe doctrina niſi perfecta fuerit, in omnibus etenim neceſſe eſt
                <lb/>
              aut omnia ſcire, aut ignorare. </s>
              <s id="id001886">In hoc igitur dico, quod h f, ſeu l f,
                <lb/>
              ſemper æquidiſtant n c trutinæ, ergo cum angulus f c n in clina­
                <lb/>
              to iugo fiat obtuſus deſcendente pondere, & n c g aſcendente pon­
                <lb/>
              dere fiat acutus, ergo angulus l f c tantundem fiet obtuſior, & m g c
                <lb/>
              acutior, quanto anguli ad c tales ſunt. </s>
              <s id="id001887">Et cauſa eſt quia n c ratio­
                <lb/>
              ne ponderis eſt directa ad centrum, ergo oportet, ut pondera l, uel
                <lb/>
              h, & m, uel k, ſi debent tendere ad centrum, ut f l, & g m æquidi­
                <lb/>
              ſtent n c, niſi quantum eſt pro diſtantia f, à puncto c, & g a b eodem,
                <lb/>
              quæ comparata ad
                <expan abbr="centrũ">centrum</expan>
              terrę, ſeu mundi, eſt inſenſibilis omnino.
                <lb/>
              </s>
              <s id="id001888">Circa hæc
                <expan abbr="notandũ">notandum</expan>
              iſtud mirabile ſcilicet, quod ratio motus, quan­
                <lb/>
              tumuis exigua ſufficit ad motus
                <expan abbr="modũ">modum</expan>
              , licet uelo citas
                <expan abbr="pẽdeat">pendeat</expan>
              ex gra
                <lb/>
              uitate, & alijs. </s>
              <s id="id001889">Et quae graue, quod expers eſt ſenſus, debeat ſequi ratio
                <lb/>
              nem Geometricam uix ſapientibus
                <expan abbr="cognitã">cognitam</expan>
              , cauſa tamen una eſt, &
                <lb/>
              perſpicua:
                <expan abbr="">nam</expan>
              omne graue eſt in linea à centro
                <expan abbr="mũdi">mundi</expan>
              : ſi
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              medium
                <lb/>
              grauis ſit extra
                <expan abbr="lineã">lineam</expan>
              , uertitur ad illam, quę eſt in eo, nam
                <expan abbr="centrũ">centrum</expan>
              ſem</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>