Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
[91] A. Templum diui Marci.B. Turris diui Marci.C. Duæ columne.D. Forum diui ’Marci.E. D. Geminianus.F. D. Moyſes.G. D. Baſſus.H. D. Theodorus.I. D. Zacharias.K. D. Ioan. embracora.L. D. Martinus.M. D. Dominicus.N. D. Antonius.O. D. Petrus.P. D. Daniel.Q. D. Donatus.R. Dogana.S. Nauale.T. D. Cœleſtis.V. D. Franciſcus.X. D. Io. & Paulus.Y. D. Laurentius.Z. D. Seuerus.a. D. Marina.b. D. Cantianus.c. D. Apoſtoli.d. Crucigeri.e. D. Sophia.f. D. Maria ab hortis.g. D. Iob.h. S. Crux.i. D. Margarita.k. Magna domus Franciſcanorum.l. D. Paulus.m. D. Auguſtinus.n. D. Agatha.o. D. Maria mater domini.p. D. Caßiani.q. D. Matthia.r. D. Iacobus in riuo alto.ΔΔΔ. Magnus canalis.ſ. Forum riui alti.t. Pons riui alti.@. D. Maria Iubanica.x. D. Stephanus.y. Templum charitatis.Z. D. Gregorius. TRAMONTANAPONENTELEVANTE
[92] B G F M A H I N E C D
[93] A. tetrastylon cauum ædium.F. cellæ F A FF A F
[94] B. Tuſcanicum cauum ædium.E. cellæ.D. interpenſiua. E B E
[95] D D E B E
[96] C. diſpluuiatum.G. cellæ. G C G
[97] G C G
[98] D. cauædium teſtudinatum.M. cellæ.P. lumen. M D MM D P M
[99] O. cauum ædium.P. alæ.Q. uiridaria.T. ueſtibulum.Z. baſilica.r. tablinum. Z Y Q Q O Q Q T
[Figure 100]
[Figure 101]
[102] FRONTE.
[103] A
[104] Græcorum ædes earumq́; partium diſpoſitiones.A. peristylium amplum.E. peristylium primum.C. aditus amplus.D. aditus ab uno ad aliudperiſtylium.E. proſtas ubi eraut duæ antæ.F. G. Antithalamus.H. I. gynæconitides.K. cu-bicuUmdiebria.L. S. oeci,& bibliotecæ,& ubi ſunt pictores.M. R. pinacotbecæ.N. cyzicena triclinia.O. porticus ad ſeptentrionem.P. cellæ hostiariæ.Q. oeci quadrati.T. V. porticus ad triclinia cizcena.X. hypæthra loca.r. oeci magni ubi matres familiarũ cum lanificijs habent ſeſſiones.Z. hoſpitalia.1. thirorium.2. Equilia.3. cubicula.4. meſaulæ & andronæ.5. triclinia quo-tidiana.6. posthalamus.7. thalamus.8. porticus Rhodiaca altior. T QVNMRN8SALKICHXYYFEG76B543O32P21
[105] Pauimentorum genera.Filandri.Anticum.
[106] c d f b c 8
[107] CHOROBATES.2 I 3 2
[108] d 10 10 a d 50 50 50 c 50 ba s d s 7 {1/14} 25 s b ce 8 8 10 84 f hm 5 43 3 4 4 3 3 4 4 5 5 5 53 5 4
[109] Figura ex meſolabio Architæ ad inueniendas medias.c t @ @ q p o n m l k l h g f p e o ξ v M @ k I o h j ε δ r B d s R q P o N M L K I H G F E L x c 6 N ς ε ξ γ B a
[110] Veſtigium meſolabij Architæ.
< >
page |< < (90) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div286" type="section" level="2" n="62">
            <pb o="90" file="514.01.122" n="122" rhead="LIBER"/>
            <note style="it" position="right" xml:space="preserve">
              <lb/>
            A naſimo ad os # part. # 2. # Quæ eſt pars nonageſima.
              <lb/>
            Av Ore ad mentum. # part. # 4.
              <lb/>
            Naſi foramen. # part. # 1.
              <lb/>
            Frontis ambitus ſummi. # part. # 18.
              <lb/>
            #### Palma manus ab articulo ubiiumigtur ad ſummum medij digiti. # part. # 18.
              <lb/>
            A mento ad uerticem. # part. # 24.
              <lb/>
            Pes. # part. # 30.
              <lb/>
            Cubitus. # part. # 30.
              <lb/>
            Pectus. # part. # 30.
              <lb/>
            </note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8506" xml:space="preserve">Ex prædictis proportiones elicies, quas babent membra, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8507" xml:space="preserve">partes bumani corporis inter ſe, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8508" xml:space="preserve">ad uniuer-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-02" xlink:href="note-514.01.122-02a" xml:space="preserve">10</note>
              ſam ſtaturam relatas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8509" xml:space="preserve">ſatis cum Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s8510" xml:space="preserve">concordantes niſi velis alteram menſurandi rationerm a pollice ſum-
                <lb/>
              ptam, quemadmodum ſuperior ſigura oſtendit.</s>
              <s xml:id="echoid-s8511" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8512" xml:space="preserve">S
                <emph style="sc">IMII.TER</emph>
              uero ſacrarum ædium membra, ad uniuerſam totius magnitudinis ſummam, ex par-
                <lb/>
              tibus ſingulis conuenientiſsimũ debent habere commēſuum reſponſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s8513" xml:space="preserve">Hoc colligitur ex ſupradictis.</s>
              <s xml:id="echoid-s8514" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8515" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              corporis centrum medium naturaliter eſt umbilicus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8516" xml:space="preserve">Non modo partium commenſus ex ra-
                <lb/>
              tione bumani corporis licet habere, uerum etiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8517" xml:space="preserve">figurarum formas ex eodem elicere poſſumus, atque eas
                <lb/>
              perfestiores, nempe orbicularem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8518" xml:space="preserve">quadratam. </s>
              <s xml:id="echoid-s8519" xml:space="preserve">Ideo inquit.</s>
              <s xml:id="echoid-s8520" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8521" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              corporis centrum medium naturaliter eſt umbilicus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8522" xml:space="preserve">Namque ſi homo collecatus fuerit
                <lb/>
              ſupinus manibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8523" xml:space="preserve">pedibus panſis, circiniq́ collocato centro in umbilico eius,circumagendo rotun
                <lb/>
              dationem utrarumq; </s>
              <s xml:id="echoid-s8524" xml:space="preserve">manuum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8525" xml:space="preserve">pedum digiti linea tangentur.</s>
              <s xml:id="echoid-s8526" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8527" xml:space="preserve">Orbicularis figura ex ſitu humanl corporis elici poteſt, quæ figurarum perfectißima tota angulus, nullo
                <lb/>
              conſtat angulo capacißima item, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8528" xml:space="preserve">commodiſſima, penes quam, ſed longo proxima interuallo eſt figura qua-
                <lb/>
              drata, quam ex eadem ſtatura elicimus boc modo.</s>
              <s xml:id="echoid-s8529" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8530" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Non</emph>
              minus quemadmodum ſchema rotundationis in corpore efficitur, ita & </s>
              <s xml:id="echoid-s8531" xml:space="preserve">quadrata deſignatio
                <lb/>
              in eo inuenitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8532" xml:space="preserve">Nam ſi a pedibus imis ad ſummum caput menſum erit, eaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8533" xml:space="preserve">menſura relata fuerit ad
                <lb/>
              manus panſas, inuenietur eadem latitudo uti altitudo, quemadmodum areæ, quæ ad normam ſunt
                <lb/>
              quadratæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s8534" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8535" xml:space="preserve">Cum figura quadrata quatuor æquis angulis conſtet, babeatq́ altitudinem longitudini parem, certe & </s>
              <s xml:id="echoid-s8536" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ipſa ab bumana ſtatura elicietur, cum & </s>
              <s xml:id="echoid-s8537" xml:space="preserve">ipſa quanta eſt a pedibus imis ad ſummum caput, tanta ſit panſis
                <lb/>
              manibus, nam ibi longitudo, bic latitudo notatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8538" xml:space="preserve">perfecta item quadrata figura eſt, quæ nec duplicari inte-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-04" xlink:href="note-514.01.122-04a" xml:space="preserve">30</note>
              gro genere numeri, ac multiplicatione poteſt, ſed ſolum emendatis deſcription@bus linearum reperitur, quem-
                <lb/>
              admodum capite primo libri noni de Platonis inuento,ait Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s8539" xml:space="preserve">in agro metiendo.</s>
              <s xml:id="echoid-s8540" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8541" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Er go</emph>
              ſi ita natura compoſuit corpus hominis, uti proportionibus membra ad ſummam figura-
                <lb/>
              tionem eius reſpondeant, cum cauſa conſtituiſſe uidentur antiqui, ut etiam in operum perfectioni-
                <lb/>
              bus ſingulorum membrorum ad uniuerſam figuræ ſpeciem habeant commenſus exactionem. </s>
              <s xml:id="echoid-s8542" xml:space="preserve">Igitur
                <lb/>
              cum in ominibus operibus ordines traderent, id maxime in ædibus Deorum, in quibus operum lau-
                <lb/>
              des, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8543" xml:space="preserve">culpæ æternæ ſolent permanere.</s>
              <s xml:id="echoid-s8544" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8545" xml:space="preserve">Hactenus concluſit in uniuerſum, quod antea probandum ſibi ſumpſerat. </s>
              <s xml:id="echoid-s8546" xml:space="preserve">Modo oſtenſurus est unde ratio
                <lb/>
              menſur arum babita ſit, nam ſupra oſtendit a quo menſuræ captæ ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s8547" xml:space="preserve">proponit igitur, quod poſtea eſt pro-
                <lb/>
              baturus bunc in modum.</s>
              <s xml:id="echoid-s8548" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8549" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Nec</emph>
              minus menſurarum rationes, quæ in omnibus operibus uidentur neceſſariæ eſſe, ex corporis
                <lb/>
              membris collegerunt, uti digitum, palmam, pedem, cubitum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8550" xml:space="preserve">eas diſtribuerunt in perfectum nume
                <lb/>
              ŕum, quem Græci, τέλΗον dicunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s8551" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8552" xml:space="preserve">Perfectum eſt cui nibil addi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8553" xml:space="preserve">de quo nil demi poteſt, boc eſt,cui nil deeſt, quodq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8554" xml:space="preserve">ex omnibus ſuis partibus
                <lb/>
              constat. </s>
              <s xml:id="echoid-s8555" xml:space="preserve">Hac de cauſa mundus abſolute perfectus eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8556" xml:space="preserve">multa alia in ſuo genere perfecia ſunt, ſed uideamus
                <lb/>
              nos, qua ratione numeri uocentur perfecti, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8557" xml:space="preserve">quales bi ſunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s8558" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8559" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Perfectvm</emph>
              autem antiqui conſtituerunt numerum, qui decem dicitur, namque ex manibus de-
                <lb/>
              narius digitorum numerus, ex digitis uero palmus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8560" xml:space="preserve">a palmo pes eſt inuentus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8561" xml:space="preserve">Sicut autem in lutriſ-
                <lb/>
              que palmis ex articulis ab natura decem ſunt perfecti, ita etiam Platoni placuit, eſſe eum numerum
                <lb/>
              ea re perfectum, quod ex ſingularibus rebus, quæ monades apud Græcos dicnntur, perficitur decuſ-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-06" xlink:href="note-514.01.122-06a" xml:space="preserve">50</note>
              ſis, quæ ſimul ac undecim, aut duodecim ſunt factæ, quod fuperauerint, non poſſunt eſſe lperfectæ,
                <lb/>
              donec ad alterum decuſsim peruenerint. </s>
              <s xml:id="echoid-s8562" xml:space="preserve">ſingulares enim res particulæ ſunt eius numeri.</s>
              <s xml:id="echoid-s8563" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8564" xml:space="preserve">Dixi ſuperius eam vere partem rei nominari, quæ totum aliquoties ſumpta conſtituit, ex qua re eius de quo
                <lb/>
              ſermo est, intelligentia proficiſcitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8565" xml:space="preserve">Aio igitur numeros eſſe aliquos, qui ratione partium, ex quibus conſtāt,
                <lb/>
              deficientes dici poſſunt, alios exuperantes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8566" xml:space="preserve">alios perfectos. </s>
              <s xml:id="echoid-s8567" xml:space="preserve">Deficientes eos intelligo, quorum partes colle-
                <lb/>
              ctæ non efficiunt integrum numerum. </s>
              <s xml:id="echoid-s8568" xml:space="preserve">Exemplo ſit octonarius numerus, cuius partes ſunt primo unitas, dein
                <lb/>
              binarius, mox quaternarius, collige unum duo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8569" xml:space="preserve">quatuor reddentur ſeptem, ecce quod, ut ad octo peruenias
                <lb/>
              deficit unitas. </s>
              <s xml:id="echoid-s8570" xml:space="preserve">Octonarius igitur numerus deficiens nominabitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8571" xml:space="preserve">exuper antes eos uoco, quorum partium ſum-
                <lb/>
              ma totum excedit. </s>
              <s xml:id="echoid-s8572" xml:space="preserve">Exemplo ſit numerus duodenarius,cuius partes 1. </s>
              <s xml:id="echoid-s8573" xml:space="preserve">2. </s>
              <s xml:id="echoid-s8574" xml:space="preserve">3. </s>
              <s xml:id="echoid-s8575" xml:space="preserve">4. </s>
              <s xml:id="echoid-s8576" xml:space="preserve">6. </s>
              <s xml:id="echoid-s8577" xml:space="preserve">quæ ſimul collectæ, ef-
                <lb/>
              ficiunt ſexdecim,qui numerus quaternario duodecim excedit, duodecimus ergo numerus diues, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8578" xml:space="preserve">ſuperabun-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-07" xlink:href="note-514.01.122-07a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>