Bošković, Ruđer Josip - Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Scan	Original
121	69
122	70
123	71
124	72
125	73
126	74
127	75
128	76
129	77
130	78
131	79
132	80
133	81
134	82
135	83
136	84
137	85
138	86
139	87
140	88
141	89
142	90
143	91
144	92
145	93
146	94
147	95
148	96
149	97
150	98

12270THEORIÆ pagetur. Nam ſi extenſa quidem eſſent corpora, ſed impe-
netrabilitate carerent; manu contrectata fibras non ſiſterent,
nec motum ullum in iis progignerent, ac eadem radios non
reſlecterent, ſed liberum intra ſe aditum luci præberent. Por-
ro hoc diſcrimen utrumque manere poteſt integrum, & ma-
net inter mea indiviſibilia hæc puncta, & ſpiritus. Ipſa im-
penetrabilitatem habent, & ſenſus noſtros afficiunt, ob illud
primum crus aſymptoticum exhibens vim illam repulſivam pri-
mam; ſpiritus autem, quos impenetrabilitate carere credimus,
ejuſmodi viribus itidem carent, & ſenſus noſtros idcirco ne-
quaquam afficiunt, nec oculis inſpectantur, nec manibus pal-
pari poſſunt. Deinde in meis hiſce punctis ego nihil admit-
to aliud, niſi illam virium legem cum inertiæ vi conjunctam,
adeoque illa volo prorſus incapacia cogitationis, & voluntatis.
Quamobrem diſcrimen eſſentiæ illud utrumque, quod inter cor-
pus, & ſpiritum agnoſcunt omnes, id & ego agnoſco, nec ve-
ro id ab extenſione, & compoſitione continua deſumitur, ſed
ab iis, quæ cum ſimplicitate, & inextenſione æque conjungi
poſſunt, & cohærere cum ipſis.

155. At ſi ſubſtantiæ capaces cogitationis & voluntatis ha-
11Si poffibilis fit
fubſtantia præ-
dita hiſce viri-
bus, & capax
cogitationis;
eam nec fore
materiam, nec
ſpiritum. berent ejuſmodi virium legem, an non eoſdem præſtarent effe-
ctus reſpectu noſtrorum ſenſuum, quos ejuſmodi puncta? Re-
ſpondebo ſane, me hic non quærere, utrum impenetrabilitas,
& ſenſibilitas, quæ ab iis viribus pendent, conjungi pofſint
cum facultate cogitandi, & volendi, quæ quidem quæſtio
eodem redit, ac in communi ſententia de impenetrabilitate
extenſorum, ac compofitorum relata ad vim cogitandi, &
volendi. Illud ajo, notionem, quam habemus partim ex
obſervationibus tam ſenſuum reſpectu corporum, quam in-
timæ conſcientiæ reſpectu fpiritus, una cum reflexione, par-
tim, & vero etiam circa ſpiritus potifſimum, ex principiis
immediate revelatis, vel connexis cum principiis revelatis,
continere pro materia impenetrabilitatem, & fenſibilitatem,
una cum incapacitate cogitationis, & pro ſpiritu incapaci-
tatem afficiendi per impenetrabilitatem noſtros ſenſus, &
potentiam cogitandi, ac volendi, quorum priores illas ego etiam
in meis punctis admitto, poſteriores haſce in ſpiritibus; un-
de ſit, ut mea ipſa puncta materialia ſint, & eorum maſ-
fæ conſtituant corpora a ſpiritibus longiffime diſcrepantia.
Si poffibile ſit illud ſubſtantiæ genus, quod & hujuſmodi vi-
res activas habeat cum inertia conjunctas, & ſimul cogitare
poſſit, ac velle; id quidem nec corpus erit, nec ſpiritus,
fed tertium quid, a corpore diſcrepans per capacitatem co-
gitationis, & voluntatis, diſcrepans autem a ſpiritu per in-
ertiam, & vires haſce noſtras, quæ impenetrabilitatem indu-
cunt. Sed, ut ajebam, ea quæſtio huc non pertinet, &
aliunde reſolvi debet; ut aliunde utique debet reſolvi quæ-
ftio, qua quæratur, an ſubſtantia extenſa, &

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
121	69
122	70
123	71
124	72
125	73
126	74
127	75
128	76
129	77
130	78
131	79
132	80
133	81
134	82
135	83
136	84
137	85
138	86
139	87
140	88
141	89
142	90
143	91
144	92
145	93
146	94
147	95
148	96
149	97
150	98

Scan	Original
121	69
122	70
123	71
124	72
125	73
126	74
127	75
128	76
129	77
130	78
131	79
132	80
133	81
134	82
135	83
136	84
137	85
138	86
139	87
140	88
141	89
142	90
143	91
144	92
145	93
146	94
147	95
148	96
149	97
150	98

Scan	Original
121	69
122	70
123	71
124	72
125	73
126	74
127	75
128	76
129	77
130	78
131	79
132	80
133	81
134	82
135	83
136	84
137	85
138	86
139	87
140	88
141	89
142	90
143	91
144	92
145	93
146	94
147	95
148	96
149	97
150	98