Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[121] Dimonctratio prrima proprie tatis. s n m l k
[122] Vſus inſtrume ti Nicomedis & eius demő ſtratio. l e b c g f a k h i
[123] h
[124] b d c e f g
[125] a b c e d
[126] Secunda proprietas lineæ flexæ.f n e b g i d m k c
[127] a. centrum mundi.b. oculus in ſuperficie terræc. ſydus.d. uertex.b c a. angulus diuerſitatis. c d 6 a
[128] a b deferens.c. deferentis centrum.d e. epicyclus.a. centrum epicycli.f. mundi centrum.a. iugum deferentis.b. antiiugum.d. iugum epicycli. d a e c s b
[129] a b g. concentricum.d. eius centrum.e z b. eccentricum.t. eius centrum.k z. epicyclus.b. eius centrum.d t. b z. œquales.t z. d b. œquales.motus { concentrici b d a. \\ epicycli k b z. \\ eccentrici z t e. \\ anguli œquales Sol utroque modo uidetur in z. per li-neam d z. e a t d b z b k
[130] a b g. eccentricum.d. eius centrum.e. centrum mundi.a d g. linea ingi.b. centrm Solis.e z. linea medij motus parallela li-neœ b d.c b. linea ueri motus.b e z. angulus œquatio. z b a d e
[131] a b g. concentricum. d. eius centrũ.t z. eccentricum.h. eius centrum.e z. epicyclus.g. eius centrum.d b. & g z. œquales.d z. parallelogrammum.motus {concentrici a d g. \\ epicycli e g z. \\ eccentrici t b z. uet t dg. \\ iugieccentric. a d t. anguli t b z. & e g z. œqua-les ſunt.angulus a d g. œqualis augulis. {adt. \\ adg. f n b a d o k
[132] b k epicyclus.b. centrum eius.h. uigum.n. Antijugum epicycli.k. punctũ primœ morœ.c. mundi centrum.o. punctũ ſecundæ morœ.h l k. arcus primœ mo rœ.k n o. arcus regreſſus-o b k. arcus directio-nis. L K A H B N O C
[133] Porfioni del cerchio che fannoſe s̃teſſe torno dlaTramòntanaTram ontanaSlmiſifudineTramonſangCarro che uoſge infomoalla Framonlana
[134] a b c d f
[135] A. ſectio parabole.B. vestigium. C. parabole.G. ſectio ellipſis.D. ſectio hyperbole.E. vestigium F. hyperbole. a f a f 1 f f f 1 2 1 1 2 3 2 2 3 4 3 3 4 5 4 4 5 6 C 5 5 6 F 7 A 6 6 8 7 8 7 7 D 8 9 8 8 9 10 11 10 10 11 11 11 11 b 12 g e d b e h d gf g b 6 7 3 1 2 4 6 8 10c g b E a 11 9 7 3 3 1 d 2 4 6 8 10 e ha f 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 a b c d 9 8 7 6 3 2 1 f b a H d g 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ff 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 g
[136] m q 0 s k h c b s n L I p q s
[137] Il polo.cqiunot.orizonte c e b a f
[138] l n k mcridl. parte delverno E e h a s i 9 8 7 6 5della jtate 4 3 parte g h f x lacato manaco b r c linca del.piano t
[139] Analemmatis figura.MERIDIAN: S. M. MLSLACITREVM.M.MERIDIAN: .S.OMVERTICAV.M..S.. O. M.ORIZON:W. A.STAB:
[140] 11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o
[141] 1 3 b x z g 2 5 f p 0 1 4 t I c e o n m r u 6 q i h 8 y d 5
[142] 5 4 b 3 2 7 8 9 10 f 6 5 7 1 11 6 5 7 9 4 4 8 8 N 9 x 12 1 11 2 10 3 9 4 8 5 7 3 39 9 F 6 g 2 2 10 10 o a @ d 1 11 7 6 z 1 11 8 6 7 c 1 12 10 1@ 1 2 1 1 11 11 5 11 2 2 10 21 11 b f @ 8 3 3 9 9 12 1 4 5 g 6 10 8 11 1 9 10 2 2 2 10 5 7 2 z 9 c 8 4 7 5 9 3 10 4 8 8 4 3 7 2 10 7 5 9 3 1 11 12 8 4 11 1 10 2 0 @ d 7 5 9 3 I 8 4 7 5 6 c &
[143] 5 6 7 4 8 3 9 2 10 1 11 4 8 3 9 d d 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10 1 1 v n c
[144] 12 1 1 1111 2 2 10 10 3 3 9 9 4 4 8 8 5 5 7 7 6 6 6 T 7 7 5 5 8 8 4 4 9 9 3 3 10 10 2 2 11 11 1 1 12
[145] 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 1 2 3 10 4 5 E 6 6 7
[146] 9 3 4 2 8 10 11 12 1 5 7 6 6 G
[147] 8 9 10 7 6 5 11 1 8 1 11 F
[148] 16 15 17 14 14 18 19 19 13 13 20 20 12 12 21 21 11 11 H 22 22 10 10 23 23 9 9 24 16 16 23 23 17 17 22 22 18 18 21 21 29 20
[149] 19 20 21 18 17 22 23 17 16 18 17 9 15 14 13 11 13 20 16 12 21 17 20 22 21 11 22 10 23 9 18 L 17 18 19
[150] 23 17 22 16 18 9 21 23 19 10 19 20 22 11 21 20 13 19 14 18 15 17 16 K
< >
page |< < (90) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div286" type="section" level="2" n="62">
            <pb o="90" file="514.01.122" n="122" rhead="LIBER"/>
            <note style="it" position="right" xml:space="preserve">
              <lb/>
            A naſimo ad os # part. # 2. # Quæ eſt pars nonageſima.
              <lb/>
            Av Ore ad mentum. # part. # 4.
              <lb/>
            Naſi foramen. # part. # 1.
              <lb/>
            Frontis ambitus ſummi. # part. # 18.
              <lb/>
            #### Palma manus ab articulo ubiiumigtur ad ſummum medij digiti. # part. # 18.
              <lb/>
            A mento ad uerticem. # part. # 24.
              <lb/>
            Pes. # part. # 30.
              <lb/>
            Cubitus. # part. # 30.
              <lb/>
            Pectus. # part. # 30.
              <lb/>
            </note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8506" xml:space="preserve">Ex prædictis proportiones elicies, quas babent membra, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8507" xml:space="preserve">partes bumani corporis inter ſe, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8508" xml:space="preserve">ad uniuer-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-02" xlink:href="note-514.01.122-02a" xml:space="preserve">10</note>
              ſam ſtaturam relatas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8509" xml:space="preserve">ſatis cum Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s8510" xml:space="preserve">concordantes niſi velis alteram menſurandi rationerm a pollice ſum-
                <lb/>
              ptam, quemadmodum ſuperior ſigura oſtendit.</s>
              <s xml:id="echoid-s8511" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8512" xml:space="preserve">S
                <emph style="sc">IMII.TER</emph>
              uero ſacrarum ædium membra, ad uniuerſam totius magnitudinis ſummam, ex par-
                <lb/>
              tibus ſingulis conuenientiſsimũ debent habere commēſuum reſponſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s8513" xml:space="preserve">Hoc colligitur ex ſupradictis.</s>
              <s xml:id="echoid-s8514" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8515" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              corporis centrum medium naturaliter eſt umbilicus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8516" xml:space="preserve">Non modo partium commenſus ex ra-
                <lb/>
              tione bumani corporis licet habere, uerum etiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8517" xml:space="preserve">figurarum formas ex eodem elicere poſſumus, atque eas
                <lb/>
              perfestiores, nempe orbicularem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8518" xml:space="preserve">quadratam. </s>
              <s xml:id="echoid-s8519" xml:space="preserve">Ideo inquit.</s>
              <s xml:id="echoid-s8520" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8521" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              corporis centrum medium naturaliter eſt umbilicus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8522" xml:space="preserve">Namque ſi homo collecatus fuerit
                <lb/>
              ſupinus manibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8523" xml:space="preserve">pedibus panſis, circiniq́ collocato centro in umbilico eius,circumagendo rotun
                <lb/>
              dationem utrarumq; </s>
              <s xml:id="echoid-s8524" xml:space="preserve">manuum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8525" xml:space="preserve">pedum digiti linea tangentur.</s>
              <s xml:id="echoid-s8526" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8527" xml:space="preserve">Orbicularis figura ex ſitu humanl corporis elici poteſt, quæ figurarum perfectißima tota angulus, nullo
                <lb/>
              conſtat angulo capacißima item, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8528" xml:space="preserve">commodiſſima, penes quam, ſed longo proxima interuallo eſt figura qua-
                <lb/>
              drata, quam ex eadem ſtatura elicimus boc modo.</s>
              <s xml:id="echoid-s8529" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8530" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Non</emph>
              minus quemadmodum ſchema rotundationis in corpore efficitur, ita & </s>
              <s xml:id="echoid-s8531" xml:space="preserve">quadrata deſignatio
                <lb/>
              in eo inuenitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8532" xml:space="preserve">Nam ſi a pedibus imis ad ſummum caput menſum erit, eaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8533" xml:space="preserve">menſura relata fuerit ad
                <lb/>
              manus panſas, inuenietur eadem latitudo uti altitudo, quemadmodum areæ, quæ ad normam ſunt
                <lb/>
              quadratæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s8534" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8535" xml:space="preserve">Cum figura quadrata quatuor æquis angulis conſtet, babeatq́ altitudinem longitudini parem, certe & </s>
              <s xml:id="echoid-s8536" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ipſa ab bumana ſtatura elicietur, cum & </s>
              <s xml:id="echoid-s8537" xml:space="preserve">ipſa quanta eſt a pedibus imis ad ſummum caput, tanta ſit panſis
                <lb/>
              manibus, nam ibi longitudo, bic latitudo notatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8538" xml:space="preserve">perfecta item quadrata figura eſt, quæ nec duplicari inte-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-04" xlink:href="note-514.01.122-04a" xml:space="preserve">30</note>
              gro genere numeri, ac multiplicatione poteſt, ſed ſolum emendatis deſcription@bus linearum reperitur, quem-
                <lb/>
              admodum capite primo libri noni de Platonis inuento,ait Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s8539" xml:space="preserve">in agro metiendo.</s>
              <s xml:id="echoid-s8540" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8541" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Er go</emph>
              ſi ita natura compoſuit corpus hominis, uti proportionibus membra ad ſummam figura-
                <lb/>
              tionem eius reſpondeant, cum cauſa conſtituiſſe uidentur antiqui, ut etiam in operum perfectioni-
                <lb/>
              bus ſingulorum membrorum ad uniuerſam figuræ ſpeciem habeant commenſus exactionem. </s>
              <s xml:id="echoid-s8542" xml:space="preserve">Igitur
                <lb/>
              cum in ominibus operibus ordines traderent, id maxime in ædibus Deorum, in quibus operum lau-
                <lb/>
              des, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8543" xml:space="preserve">culpæ æternæ ſolent permanere.</s>
              <s xml:id="echoid-s8544" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8545" xml:space="preserve">Hactenus concluſit in uniuerſum, quod antea probandum ſibi ſumpſerat. </s>
              <s xml:id="echoid-s8546" xml:space="preserve">Modo oſtenſurus est unde ratio
                <lb/>
              menſur arum babita ſit, nam ſupra oſtendit a quo menſuræ captæ ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s8547" xml:space="preserve">proponit igitur, quod poſtea eſt pro-
                <lb/>
              baturus bunc in modum.</s>
              <s xml:id="echoid-s8548" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8549" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Nec</emph>
              minus menſurarum rationes, quæ in omnibus operibus uidentur neceſſariæ eſſe, ex corporis
                <lb/>
              membris collegerunt, uti digitum, palmam, pedem, cubitum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8550" xml:space="preserve">eas diſtribuerunt in perfectum nume
                <lb/>
              ŕum, quem Græci, τέλΗον dicunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s8551" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8552" xml:space="preserve">Perfectum eſt cui nibil addi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8553" xml:space="preserve">de quo nil demi poteſt, boc eſt,cui nil deeſt, quodq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8554" xml:space="preserve">ex omnibus ſuis partibus
                <lb/>
              constat. </s>
              <s xml:id="echoid-s8555" xml:space="preserve">Hac de cauſa mundus abſolute perfectus eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8556" xml:space="preserve">multa alia in ſuo genere perfecia ſunt, ſed uideamus
                <lb/>
              nos, qua ratione numeri uocentur perfecti, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8557" xml:space="preserve">quales bi ſunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s8558" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8559" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Perfectvm</emph>
              autem antiqui conſtituerunt numerum, qui decem dicitur, namque ex manibus de-
                <lb/>
              narius digitorum numerus, ex digitis uero palmus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8560" xml:space="preserve">a palmo pes eſt inuentus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8561" xml:space="preserve">Sicut autem in lutriſ-
                <lb/>
              que palmis ex articulis ab natura decem ſunt perfecti, ita etiam Platoni placuit, eſſe eum numerum
                <lb/>
              ea re perfectum, quod ex ſingularibus rebus, quæ monades apud Græcos dicnntur, perficitur decuſ-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-06" xlink:href="note-514.01.122-06a" xml:space="preserve">50</note>
              ſis, quæ ſimul ac undecim, aut duodecim ſunt factæ, quod fuperauerint, non poſſunt eſſe lperfectæ,
                <lb/>
              donec ad alterum decuſsim peruenerint. </s>
              <s xml:id="echoid-s8562" xml:space="preserve">ſingulares enim res particulæ ſunt eius numeri.</s>
              <s xml:id="echoid-s8563" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8564" xml:space="preserve">Dixi ſuperius eam vere partem rei nominari, quæ totum aliquoties ſumpta conſtituit, ex qua re eius de quo
                <lb/>
              ſermo est, intelligentia proficiſcitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8565" xml:space="preserve">Aio igitur numeros eſſe aliquos, qui ratione partium, ex quibus conſtāt,
                <lb/>
              deficientes dici poſſunt, alios exuperantes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8566" xml:space="preserve">alios perfectos. </s>
              <s xml:id="echoid-s8567" xml:space="preserve">Deficientes eos intelligo, quorum partes colle-
                <lb/>
              ctæ non efficiunt integrum numerum. </s>
              <s xml:id="echoid-s8568" xml:space="preserve">Exemplo ſit octonarius numerus, cuius partes ſunt primo unitas, dein
                <lb/>
              binarius, mox quaternarius, collige unum duo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8569" xml:space="preserve">quatuor reddentur ſeptem, ecce quod, ut ad octo peruenias
                <lb/>
              deficit unitas. </s>
              <s xml:id="echoid-s8570" xml:space="preserve">Octonarius igitur numerus deficiens nominabitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8571" xml:space="preserve">exuper antes eos uoco, quorum partium ſum-
                <lb/>
              ma totum excedit. </s>
              <s xml:id="echoid-s8572" xml:space="preserve">Exemplo ſit numerus duodenarius,cuius partes 1. </s>
              <s xml:id="echoid-s8573" xml:space="preserve">2. </s>
              <s xml:id="echoid-s8574" xml:space="preserve">3. </s>
              <s xml:id="echoid-s8575" xml:space="preserve">4. </s>
              <s xml:id="echoid-s8576" xml:space="preserve">6. </s>
              <s xml:id="echoid-s8577" xml:space="preserve">quæ ſimul collectæ, ef-
                <lb/>
              ficiunt ſexdecim,qui numerus quaternario duodecim excedit, duodecimus ergo numerus diues, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8578" xml:space="preserve">ſuperabun-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-07" xlink:href="note-514.01.122-07a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>