Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of handwritten notes
<
1 - 4
[out of range]
>
<
1 - 4
[out of range]
>
page
|<
<
(71)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
71
"
file
="
0123
"
n
="
123
"
rhead
="
PARS PRIMA.
"/>
haſce proprietates conjungere poſſit cum facultate cogitandi,
<
lb
/>
volendique.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">156. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nec vero illud reponi poteſt, argumentum potiſſimum
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0123-01
"
xlink:href
="
note-0123-01a
"
xml:space
="
preserve
">Nihil amitti, a-
<
lb
/>
miſſo argumen-
<
lb
/>
to eorum, qui
<
lb
/>
a compoſi tione
<
lb
/>
partium dedu-
<
lb
/>
cunt incapaci-
<
lb
/>
tatem cogitatio-
<
lb
/>
nis.</
note
>
ad evincendum, materiam cogitare non poſſe, deduci ab ex-
<
lb
/>
tenſione, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">partium compoſitione, quibus ſublatis, omne id
<
lb
/>
fundamentum prorſus corruere, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ad materialiſmum fterni
<
lb
/>
viam. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nam ego ſane non video, quid argumenti peti poſſit
<
lb
/>
ab extenſione, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">partium compoſitione pro incapacitate co-
<
lb
/>
gitandi, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">volendi. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Senſibilitas, præcipua corporum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
materiæ proprietas, quæ ipſam adeo a ſpiritibus diſcriminat,
<
lb
/>
non ab extenſione continua, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">compoſitione partium pendet,
<
lb
/>
uti vidimus, ſed ab impenetrabilitate, quæ ipſa proprietas ab
<
lb
/>
extenſione continua, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">compoſitione non pendet. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Sunt,
<
lb
/>
qui adhibent hoc argumentum ad excludendam capacitatem
<
lb
/>
cogitandi a materia, deſumptum a compoſitione partium: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſi
<
lb
/>
materia cogitaret; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſingulæ ejus partes deberent ſingulas cogita-
<
lb
/>
tionis partes habere, adeoque nulla pars objectum percipe-
<
lb
/>
ret; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cum nulla haberet eam perceptionis partem, quam ha-
<
lb
/>
bet altera. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Id argumentum in mea Theoria amittitur; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">at
<
lb
/>
id ipſum, meo quidem judicio, vim nullam habet. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nam
<
lb
/>
poffet aliquis refpondere, cogitationem totam indiviſibilem
<
lb
/>
exiſtere in tota maſſa materiæ, quæ certa partium diſpoſitione
<
lb
/>
ſit prædita, uti anima rationalis per tam multos Philoſophos,
<
lb
/>
ut ut indiviſibilis, in omni corpore, vel faltem in parte cor-
<
lb
/>
poris aliqua diviſibili exiſtit, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ad ejuſmodi præſentiam præ-
<
lb
/>
ſtandam certa indiget diſpoſitione partium ipſius corporis, qua
<
lb
/>
ſemel læſa per vulnus, ipſa non poteſt ultra ibi eſſe; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">atque
<
lb
/>
ut viventis corporei, ſive animalis rationalis natura, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">de-
<
lb
/>
terminatio habetur per materiam diviſibilem, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">certo modo
<
lb
/>
conſtructam, una cum anima indiviſibili; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ita ibi per indiviſi-
<
lb
/>
bilem cogitationem inhærentem diviſibili materiæ natura, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
denominatio cogitantis haberetur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Unde aperte conſtat eo ar-
<
lb
/>
gumento amiſſo, nihil omnino amitti, quod jure dolendum
<
lb
/>
ſit.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">157. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Sed quidquid de eo argumento cenſeri debeat, nihil
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0123-02
"
xlink:href
="
note-0123-02a
"
xml:space
="
preserve
">Etiam ſi quid-
<
lb
/>
piam amitta-
<
lb
/>
tur; theoriam
<
lb
/>
poſitive probari,
<
lb
/>
& in ea manere
<
lb
/>
ſummum diſ-
<
lb
/>
crimen inter
<
lb
/>
materiam, &
<
lb
/>
ſpiritum.</
note
>
refert, nec ad infirmandam Theoriam poſitivis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">validis ar-
<
lb
/>
gumentis comprobatam, ac e ſolidiſſimis principiis directa ra-
<
lb
/>
tiocinatione deductam, quidquam poteſt unum, vel alterum
<
lb
/>
argumentum amiſſum, quod ad probandam aliquam veritatem
<
lb
/>
aliunde notam, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">a revelatis principiis aut directe, aut indi-
<
lb
/>
recte conſirmatam, ab aliquibus adhibeatur, quando etiam vim
<
lb
/>
habeat aliquam, quam, uti oſtendi, ſuperius allatum argumen-
<
lb
/>
tum omnino non habet. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Satis eſt, ſi illa Theoria cum ejuſmodi
<
lb
/>
veritate conjungi poffit, uti hæc noſtra cum immaterialitate ſpi-
<
lb
/>
rituum conjungitur optime, cum retineat pro materia inertiam,
<
lb
/>
impenetrabilitatem, fenſibilitatem, incapacitatem cogitandi,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">pro ſpiritibus retineat incapacitatem afficiendi ſenſus noſtros
<
lb
/>
per impenetrabilitatem, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">facultatem cogitandi, ac volendi.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>