12472THEORIÆ
Ego quidem in ipſius materiæ, &
corporeæ ſubſtantiæ defini-
tione ipſa affumo incapacitatem cogitandi, & volendi, & di-
co corpus maffam compoſitam e punctis habentibus vim iner-
tiæ conjunctam cum viribus activis exprefſis in ſig. 1, & cum
incapacitate cogitandi, ac volendi, qua definitione admiſſa,
evidens eſt, materiam cogitare non poſſe; quæ erit metaphy-
ſica quædam concluſio, ea definitione admiffa, certiffima:
tum ubi ſolæ rationes phyſicæ adhibeantur, dicam, hæc cor-
pora, quæ meos afficiunt fenſus, eſſe materiam, quod & ſen-
ſus afficiant per illas utique vires, & non cogitent. Id autem
deducam inde, quod nullum cogitationis indicium præſtent;
quæ erit concluſio tantum phyſica, circa exiſtentiam illius ma-
teriæ ita definitæ, æque phyſice certa, ac eſt concluſio, quæ
dicat lapides non habere levitatem, quod nunquam eam pro-
diderint aſcendendo ſponte, ſed ſemper e contrario ſibi relicti
deſcenderint.
tione ipſa affumo incapacitatem cogitandi, & volendi, & di-
co corpus maffam compoſitam e punctis habentibus vim iner-
tiæ conjunctam cum viribus activis exprefſis in ſig. 1, & cum
incapacitate cogitandi, ac volendi, qua definitione admiſſa,
evidens eſt, materiam cogitare non poſſe; quæ erit metaphy-
ſica quædam concluſio, ea definitione admiffa, certiffima:
tum ubi ſolæ rationes phyſicæ adhibeantur, dicam, hæc cor-
pora, quæ meos afficiunt fenſus, eſſe materiam, quod & ſen-
ſus afficiant per illas utique vires, & non cogitent. Id autem
deducam inde, quod nullum cogitationis indicium præſtent;
quæ erit concluſio tantum phyſica, circa exiſtentiam illius ma-
teriæ ita definitæ, æque phyſice certa, ac eſt concluſio, quæ
dicat lapides non habere levitatem, quod nunquam eam pro-
diderint aſcendendo ſponte, ſed ſemper e contrario ſibi relicti
deſcenderint.
158.
Quod autem pertinet ad ipſam corporum, &
materiæ
11Senſus omnino
flli in illa tan-
ta continuita-
te extenſionis,
quam nobis in-
gerunt. ideam, quæ videtur extenſionem continuam, & contactum
partium involvere, in eo videntur mihi quidem Carteſiani
inprimis, qui tantopere contra præjudicia pugnare funt viſi,
præjudiciis ipſis ante omnes alios indulſiſſe. Ideam corpo-
rum habemus per ſenſus; ſenſus autem de continuitate ac-
curata judicare omnino non poſſunt, cum minima interval-
la ſub ſenſus non cadant. Et quidem omnino certo deprehen-
dimus illam continuitatem, quam in pleriſque corporibus no-
bis objiciunt ſenſus noſtri, nequaquam haberi. In metallis,
in marmoribus, in vitris, & cryſtallis continuitas noſtris ſen-
ſibus apparet ejuſmodi, ut nulla percipiamus in iis vacua ſpa-
tiola, nullos poros, in quo tamen hallucinari ſenſus noſtros
manifeſto patet, tum ex diverſa gravitate ſpecifica, quæ a di-
verſa multitudine vacuitatum oritur utique, tum ex eo, quod
per illa inſinuentur ſubſtantiæ plures, ut per priora oleum dif-
fundatur, per poſteriora liberrime lux tranſeat, quod quidem
indicat, in poſterioribus hiſce potiffimum ingentem pororum
numerum, qui noſtris ſenſibus deliteſcunt.
11Senſus omnino
flli in illa tan-
ta continuita-
te extenſionis,
quam nobis in-
gerunt. ideam, quæ videtur extenſionem continuam, & contactum
partium involvere, in eo videntur mihi quidem Carteſiani
inprimis, qui tantopere contra præjudicia pugnare funt viſi,
præjudiciis ipſis ante omnes alios indulſiſſe. Ideam corpo-
rum habemus per ſenſus; ſenſus autem de continuitate ac-
curata judicare omnino non poſſunt, cum minima interval-
la ſub ſenſus non cadant. Et quidem omnino certo deprehen-
dimus illam continuitatem, quam in pleriſque corporibus no-
bis objiciunt ſenſus noſtri, nequaquam haberi. In metallis,
in marmoribus, in vitris, & cryſtallis continuitas noſtris ſen-
ſibus apparet ejuſmodi, ut nulla percipiamus in iis vacua ſpa-
tiola, nullos poros, in quo tamen hallucinari ſenſus noſtros
manifeſto patet, tum ex diverſa gravitate ſpecifica, quæ a di-
verſa multitudine vacuitatum oritur utique, tum ex eo, quod
per illa inſinuentur ſubſtantiæ plures, ut per priora oleum dif-
fundatur, per poſteriora liberrime lux tranſeat, quod quidem
indicat, in poſterioribus hiſce potiffimum ingentem pororum
numerum, qui noſtris ſenſibus deliteſcunt.
159.
Quamobrem jam ejuſmodi noſtrorum ſenſuum teſtimo-
22Fons præjudi-
ciorum: haberi
pro nullis in ſe,
quæ ſunt nul-
la in noſtris
ſenſibus: eo-
rum exempla. nium, vel potius noſter eorum ratiociniorum uſus, in hoc ip-
ſo genere ſuſpecta eſſe debent, in quo conſtat nos decipi.
Suſpicari igitur licet, exactam continuitatem ſine ullis ſpatio-
lis, ut in majoribus corporibus ubique deeſt, licet ſenſus no-
ſtri illam videantur denotare, ita & in minimis quibuſvis par-
ticulis nuſquam haberi, ſed effe illuſionem quandam fenſuum
tantummodo, & quoddam figmentum mentis, reflexione vel
non utentis, vel abutentis. Eſt enim ſolemne illud homini-
bus, atque uſitatum, quod quidem eſt maximorum præjudicio-
rum fons, & origo præcipua, ut quidquid in noſtris ſenſibus
eſt nihil, habeamus pro nihilo abſoluto. Sic utique per tot
ſæcula a multis eſt creditum, & nunc etiam a vulgo
22Fons præjudi-
ciorum: haberi
pro nullis in ſe,
quæ ſunt nul-
la in noſtris
ſenſibus: eo-
rum exempla. nium, vel potius noſter eorum ratiociniorum uſus, in hoc ip-
ſo genere ſuſpecta eſſe debent, in quo conſtat nos decipi.
Suſpicari igitur licet, exactam continuitatem ſine ullis ſpatio-
lis, ut in majoribus corporibus ubique deeſt, licet ſenſus no-
ſtri illam videantur denotare, ita & in minimis quibuſvis par-
ticulis nuſquam haberi, ſed effe illuſionem quandam fenſuum
tantummodo, & quoddam figmentum mentis, reflexione vel
non utentis, vel abutentis. Eſt enim ſolemne illud homini-
bus, atque uſitatum, quod quidem eſt maximorum præjudicio-
rum fons, & origo præcipua, ut quidquid in noſtris ſenſibus
eſt nihil, habeamus pro nihilo abſoluto. Sic utique per tot
ſæcula a multis eſt creditum, & nunc etiam a vulgo
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib