Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

List of thumbnails

< >
61
61
62
62
63
63 (39)
64
64 (40)
65
65 (41)
66
66 (42)
67
67 (43)
68
68 (44)
69
69 (45)
70
70 (46)
< >
page |< < (100) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div207" type="section" level="1" n="134">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9948" xml:space="preserve">
              <pb o="100" file="0120" n="124" rhead="De Mundi Fabrica,"/>
            eius cum vergat ad Solẽ, intercipietur pars eius inter lineas H B. </s>
            <s xml:id="echoid-s9949" xml:space="preserve">B D. </s>
            <s xml:id="echoid-s9950" xml:space="preserve">quæ pars cum diuiſa ſit in gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s9951" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s9952" xml:space="preserve">in min.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s9953" xml:space="preserve">ſtatim oſtendit eius quantitatem, ac proinde exceſſum anguli A B D. </s>
            <s xml:id="echoid-s9954" xml:space="preserve">ſupra angul. </s>
            <s xml:id="echoid-s9955" xml:space="preserve">A C D. </s>
            <s xml:id="echoid-s9956" xml:space="preserve">qui exceſſus vt ſu-
              <lb/>
            pra in Luna monuimus, æqualis eſt angulo D. </s>
            <s xml:id="echoid-s9957" xml:space="preserve">ac propterea ipſe eſt parallaxis ſeu euariatio. </s>
            <s xml:id="echoid-s9958" xml:space="preserve">cum igitur in tri-
              <lb/>
            gono B C D. </s>
            <s xml:id="echoid-s9959" xml:space="preserve">noti
              <unsure/>
            ſint anguli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9960" xml:space="preserve">etiam latus B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s9961" xml:space="preserve">quippe terrę ſemidiameter, nota etiam euadet laterum pro-
              <lb/>
            portio per 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s9962" xml:space="preserve">Appar. </s>
            <s xml:id="echoid-s9963" xml:space="preserve">ideſt, quoties latus B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s9964" xml:space="preserve">contineatur in latere C D. </s>
            <s xml:id="echoid-s9965" xml:space="preserve">ideſt, quot terræ ſemidiametris Sol à
              <unsure/>
              <lb/>
            terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9966" xml:space="preserve">conſequenter notum erit, quantum ſupra Lunam eleuetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s9967" xml:space="preserve">Porrò ſi ſolus angulus D. </s>
            <s xml:id="echoid-s9968" xml:space="preserve">qui parallaxis
              <lb/>
            Soli
              <unsure/>
            s eſt conferatur cum parallaxi Lunæ, manifeſtabit Solem eſſe ipſa altiorem, quia in Sole minor eſt, quam
              <lb/>
            in Luna: </s>
            <s xml:id="echoid-s9969" xml:space="preserve">ſydus autem illud ſublimius eſt, cuius parallaxís (cæteris paribus) minor eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s9970" xml:space="preserve">debent autem duo ſy-
              <lb/>
            dera quò
              <unsure/>
            rum parallaxis comparantur, eſſe in eadem vera altitudine ſupra horizontem. </s>
            <s xml:id="echoid-s9971" xml:space="preserve">poteſt etiam inferius
              <lb/>
            ſydus minorem exhibere parallaxim quam ſuperius ſi illud ſit ſupra horizõtem altius, vt ſi Luna ſit in M. </s>
            <s xml:id="echoid-s9972" xml:space="preserve">ea-
              <lb/>
            dem altitudine cum Sol erit angulus B M C. </s>
            <s xml:id="echoid-s9973" xml:space="preserve">maior angulo D. </s>
            <s xml:id="echoid-s9974" xml:space="preserve">per 16. </s>
            <s xml:id="echoid-s9975" xml:space="preserve">primi Elem. </s>
            <s xml:id="echoid-s9976" xml:space="preserve">at vero exiſtete Luna in I. </s>
            <s xml:id="echoid-s9977" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0120-01" xlink:href="fig-0120-01a" number="77">
                <image file="0120-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0120-01"/>
              </figure>
            altiore ſupra horizõtem, poterit angulus I. </s>
            <s xml:id="echoid-s9978" xml:space="preserve">qui eſt parallaxis minor eſſe,
              <lb/>
            quam angulus D. </s>
            <s xml:id="echoid-s9979" xml:space="preserve">quamuis Luna ſit terræ propior. </s>
            <s xml:id="echoid-s9980" xml:space="preserve">cum ergo ſeruata pa-
              <lb/>
            ri altitudine ab horizonte, Sol minorem efficiat paral. </s>
            <s xml:id="echoid-s9981" xml:space="preserve">euidens eſt ipſum
              <lb/>
            Lunam eſſe ſuperiorem. </s>
            <s xml:id="echoid-s9982" xml:space="preserve">parall. </s>
            <s xml:id="echoid-s9983" xml:space="preserve">autẽ Solis in altitudine gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s9984" xml:space="preserve">45 proditur à
              <lb/>
            peritis Aſtronomis eſſe 2′. </s>
            <s xml:id="echoid-s9985" xml:space="preserve">12″. </s>
            <s xml:id="echoid-s9986" xml:space="preserve">maxima vero quæ eſſe poſſit apud hori-
              <lb/>
            zontem eſt 3′. </s>
            <s xml:id="echoid-s9987" xml:space="preserve">7″. </s>
            <s xml:id="echoid-s9988" xml:space="preserve">computatis refractionibus: </s>
            <s xml:id="echoid-s9989" xml:space="preserve">quæ parallaxes multo mi-
              <lb/>
            nores ſunt ijs, quas ſupra Lunæ attribuimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s9990" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9991" xml:space="preserve">3 Eandẽ Solis à terra altitudinẽ Ariſtarchus Samius, antiquiſſimus
              <lb/>
            Aſtronomus in libello de diſtantijs, ac magnitudinibus Solis, Lunæ & </s>
            <s xml:id="echoid-s9992" xml:space="preserve">
              <lb/>
            terræ; </s>
            <s xml:id="echoid-s9993" xml:space="preserve">ſic ſubtiliſſime indagauit. </s>
            <s xml:id="echoid-s9994" xml:space="preserve">primo autem ſupponit (quod facile eſt
              <lb/>
            obſeruare) Lunã cum nobis dimidiata ſplendet a Sole per gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s9995" xml:space="preserve">87. </s>
            <s xml:id="echoid-s9996" xml:space="preserve">diſtare.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s9997" xml:space="preserve">ſecundo conſinium i
              <unsure/>
            llud, quod in Luna ſplendidum a tenebris diuidit,
              <lb/>
            eſſe circuli peripheriam, qui ita in oculum noſtrum vergit, vt ſi planum
              <lb/>
            eius extendatur, oculo noſtro occurrat. </s>
            <s xml:id="echoid-s9998" xml:space="preserve">ſit iam figura in qua terra vbi B. </s>
            <s xml:id="echoid-s9999" xml:space="preserve">
              <lb/>
            dimidiata C I O N. </s>
            <s xml:id="echoid-s10000" xml:space="preserve">pars illuminata I O N. </s>
            <s xml:id="echoid-s10001" xml:space="preserve">circulus diuidens opacũ a ſplendido ſit ſub linea I N. </s>
            <s xml:id="echoid-s10002" xml:space="preserve">quæ ad ocu-
              <lb/>
            lum noſtrum in B. </s>
            <s xml:id="echoid-s10003" xml:space="preserve">dirigatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s10004" xml:space="preserve">quia vero pars ſplendida I O N. </s>
            <s xml:id="echoid-s10005" xml:space="preserve">ſemper recta Solem aſpicit, ſi
              <unsure/>
            t vt ſi producatur
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0120-02" xlink:href="fig-0120-02a" number="78">
                <image file="0120-02" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0120-02"/>
              </figure>
            linea C O. </s>
            <s xml:id="echoid-s10006" xml:space="preserve">perpendicularis ipſi lineæ I N. </s>
            <s xml:id="echoid-s10007" xml:space="preserve">ipſa ad Solis centrum A. </s>
            <s xml:id="echoid-s10008" xml:space="preserve">pertineat. </s>
            <s xml:id="echoid-s10009" xml:space="preserve">fit
              <lb/>
            præterea angulus D B A. </s>
            <s xml:id="echoid-s10010" xml:space="preserve">gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s10011" xml:space="preserve">87. </s>
            <s xml:id="echoid-s10012" xml:space="preserve">quot ſcilicet Luna dimidiata a Sole recedit; </s>
            <s xml:id="echoid-s10013" xml:space="preserve">erit
              <lb/>
            igitur trigonum A B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s10014" xml:space="preserve">notorum angulorum, angulus enim ad C. </s>
            <s xml:id="echoid-s10015" xml:space="preserve">in centro Lu-
              <lb/>
            næ eſt rectus, angulus B eſt gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s10016" xml:space="preserve">87. </s>
            <s xml:id="echoid-s10017" xml:space="preserve">quare & </s>
            <s xml:id="echoid-s10018" xml:space="preserve">reliquus A. </s>
            <s xml:id="echoid-s10019" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s10020" xml:space="preserve">gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s10021" xml:space="preserve">non latebit. </s>
            <s xml:id="echoid-s10022" xml:space="preserve">conſe-
              <lb/>
            quenter per 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s10023" xml:space="preserve">apparatus eſt conſtructione trianguli huic magno ſimilis, non la-
              <lb/>
            tebunt proportiones laterum: </s>
            <s xml:id="echoid-s10024" xml:space="preserve">vnde notum erit quoties B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s10025" xml:space="preserve">contineatur in B A.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s10026" xml:space="preserve">ideſt, quoties diſtantia Lunæ a terra ſuperetur a diſtantia Solis.</s>
            <s xml:id="echoid-s10027" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s10028" xml:space="preserve">4 Iuxta modum Ptolemæi, qui primo ſupponit diſtantiam Lunæ à terra eſ-
              <lb/>
            ſe cognitam, vt ſuperius oſtenſum eſt, ſecundo cognitam eſſe proportionem dia-
              <lb/>
            metrorum terræ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10029" xml:space="preserve">vmbræ eius, in loco tranſitus Lunæ; </s>
            <s xml:id="echoid-s10030" xml:space="preserve">vti eriam oſtenſum eſt
              <lb/>
            ſupra. </s>
            <s xml:id="echoid-s10031" xml:space="preserve">terti
              <unsure/>
            o aliquando Lunam ita Solem eclypſare vt ipſum abſque vlla mora
              <lb/>
            totum contegat. </s>
            <s xml:id="echoid-s10032" xml:space="preserve">fit in figura ſeq. </s>
            <s xml:id="echoid-s10033" xml:space="preserve">terra G K E. </s>
            <s xml:id="echoid-s10034" xml:space="preserve">diſtantia Lunæ ab ea K L. </s>
            <s xml:id="echoid-s10035" xml:space="preserve">quan-
              <lb/>
            do Solem totum fine mora obumbrat. </s>
            <s xml:id="echoid-s10036" xml:space="preserve">diameter vmbræ, in loco tranſitus Lunæ
              <lb/>
            ſit Q R. </s>
            <s xml:id="echoid-s10037" xml:space="preserve">productis ergo lineis G Q. </s>
            <s xml:id="echoid-s10038" xml:space="preserve">E R. </s>
            <s xml:id="echoid-s10039" xml:space="preserve">coibunt in S. </s>
            <s xml:id="echoid-s10040" xml:space="preserve">quare vmbra terræ erit
              <lb/>
            G S E. </s>
            <s xml:id="echoid-s10041" xml:space="preserve">quapropter ſi ædem lineæ in alteram quoq; </s>
            <s xml:id="echoid-s10042" xml:space="preserve">partem extendantur verſus
              <lb/>
            A. </s>
            <s xml:id="echoid-s10043" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s10044" xml:space="preserve">C. </s>
            <s xml:id="echoid-s10045" xml:space="preserve">ipſæ neceſiario tangent hinc in de ſolare corpus; </s>
            <s xml:id="echoid-s10046" xml:space="preserve">cum extremi radij So-
              <lb/>
            lis ſint vmbrarum finitores, vt ſupra cum de lumine, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10047" xml:space="preserve">vmbra mudi expoſuimus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s10048" xml:space="preserve">producatur etiam linea S K A. </s>
            <s xml:id="echoid-s10049" xml:space="preserve">per centrum terræ, quæ ſit axis vmbræ, in alteram
              <lb/>
            partem verſus D. </s>
            <s xml:id="echoid-s10050" xml:space="preserve">ſitque ea Luna N L O. </s>
            <s xml:id="echoid-s10051" xml:space="preserve">ſecundum centrum L. </s>
            <s xml:id="echoid-s10052" xml:space="preserve">ſintq; </s>
            <s xml:id="echoid-s10053" xml:space="preserve">L K. </s>
            <s xml:id="echoid-s10054" xml:space="preserve">K F. </s>
            <s xml:id="echoid-s10055" xml:space="preserve">
              <lb/>
            æquales: </s>
            <s xml:id="echoid-s10056" xml:space="preserve">ſi igitur ducantur lineæ K N. </s>
            <s xml:id="echoid-s10057" xml:space="preserve">K O. </s>
            <s xml:id="echoid-s10058" xml:space="preserve">Lunam tangentes, producanturq; </s>
            <s xml:id="echoid-s10059" xml:space="preserve">
              <lb/>
            verſus Solem, ipſum neceſſario vtrinque contingent; </s>
            <s xml:id="echoid-s10060" xml:space="preserve">aliter Luna non eſſet in ea
              <lb/>
            diſtantia in qua totum Solem ſine mora nobis occultaret. </s>
            <s xml:id="echoid-s10061" xml:space="preserve">tam igitur duæ lineæ
              <lb/>
            S A. </s>
            <s xml:id="echoid-s10062" xml:space="preserve">S C. </s>
            <s xml:id="echoid-s10063" xml:space="preserve">quam duæ K A. </s>
            <s xml:id="echoid-s10064" xml:space="preserve">K C. </s>
            <s xml:id="echoid-s10065" xml:space="preserve">in ijſdem ferè partibus A, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10066" xml:space="preserve">C. </s>
            <s xml:id="echoid-s10067" xml:space="preserve">Soli occurrunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s10068" xml:space="preserve">
              <lb/>
            imò ſibi mutuo occurrunt propè puncta A C. </s>
            <s xml:id="echoid-s10069" xml:space="preserve">quare diſtantia ſeu linea A C. </s>
            <s xml:id="echoid-s10070" xml:space="preserve">erit
              <lb/>
            Solis diameter, cuius centrum D. </s>
            <s xml:id="echoid-s10071" xml:space="preserve">cum itaque nota ſint ea, quæ ſuppoſuimus, po-
              <lb/>
            terimus hanc figuram cum ſuis veris proportionibus delineare (quemadmodum
              <lb/>
            fecimus in figura pag. </s>
            <s xml:id="echoid-s10072" xml:space="preserve">78.) </s>
            <s xml:id="echoid-s10073" xml:space="preserve">ſicque in ea ad ſenſum apparebit, quanta ſit diſtantia
              <lb/>
            D K. </s>
            <s xml:id="echoid-s10074" xml:space="preserve">Solis a terra, ideſt, quot terræ ſemidiametri contineat, quotieſque Luna-
              <lb/>
            rem diſtantiam L K. </s>
            <s xml:id="echoid-s10075" xml:space="preserve">excedat, quod præcipuè intendimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s10076" xml:space="preserve">erit etiam figura hæc
              <lb/>
            parua ſimilis omnino illi magnę, quam in mundo concipimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s10077" xml:space="preserve">conſtabunt etiam
              <lb/>
            ambæ ex triangulis ſimilibus. </s>
            <s xml:id="echoid-s10078" xml:space="preserve">Hiſce igitur modis ex accuratis obſeruationibus
              <lb/>
            tradunt Aſtronomi minorem ſeu perigæam Solis diſtantiam conſtare ſemidia-
              <lb/>
            metris terræ 1101. </s>
            <s xml:id="echoid-s10079" xml:space="preserve">mediam vero 1′142′. </s>
            <s xml:id="echoid-s10080" xml:space="preserve">maximam vero 1182.</s>
            <s xml:id="echoid-s10081" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s10082" xml:space="preserve">Ex quibus obiter etiam colligimus craſſitiẽ cęli, aut regionis ſolaris, per quam
              <lb/>
            ſcilicet Sol ſuſque deque exſpaciatur eſſe 81. </s>
            <s xml:id="echoid-s10083" xml:space="preserve">terræ ſemidiametros. </s>
            <s xml:id="echoid-s10084" xml:space="preserve">Demum me-
              <lb/>
            mineris non ſic Solem ſupra Lunam collocaſſe, vt nullus alius planeta </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>