1immota ob aliquod impedimentum, quàm totum angulum ſimul
transferri; hinc eſt, vt reſiſtentia nouis orta ex impetu indi
rectum tendente, ſufficiat vt cuſpis prædicti anguli, quæ in
propoſito eſt vbi puppis extremum; minimè dimoueatur à
tramite ſuper quem fertur, non autem ſufficiat quin prora tanquam
extremum alterius lateris moueatur ad motum lateris, quod
conſtituitur à temone, ita vt temone ad leuam repulſo lon
gitudo nauis cum prora ad dexteram vergat. Prouenit au
tem maior hæc facilitas motus lateris vtriuſque, circa pro
priam cuſpidem, tum ex facilitate motus circularis in vni
uerſum, tum ex ipſa reſiſtentia, qua cuſpis anguli, quem effi
ciunt detinetur ab impulſo in directum nè moueatur obli
què in tranſuerſum. Innititur enim ei tanquam fulcimento,
ipſaque latera induunt rationem vectis cuiuſdam anguloſi
in medio fulti, qui ſanè facilius conuertitur circa fulcimen
tum ad motum alterius extremi, quàm ſimul ſecundum ſe
totum aliò transferatur. Antrorſum ergo naui promota,
ipſe impetus promotionis, ſeu curſus impedit ne puppis ex
tremum in tranſuerſum dimoueatur, non autem obſtat quin
ad motionem obliquam temonis, conuertatur ſecum &
prora, cum propter vim illatam, quæ vrgentibus fluctibus, in
illam transfunditur; tum propter facilitatem conuerſionis
explicatam, conſentaneè ad doctrinam ſupra traditam, men
temque Ariſtotelis aientis. parua motione facta per temonem
in puppi, multo maius interuallum fieri in vltimo: Et alibi,
temone paululum quid tranſpoſito, multam fieri tranſpoſi
tionem proræ, vt ibidem commonuimus.
transferri; hinc eſt, vt reſiſtentia nouis orta ex impetu indi
rectum tendente, ſufficiat vt cuſpis prædicti anguli, quæ in
propoſito eſt vbi puppis extremum; minimè dimoueatur à
tramite ſuper quem fertur, non autem ſufficiat quin prora tanquam
extremum alterius lateris moueatur ad motum lateris, quod
conſtituitur à temone, ita vt temone ad leuam repulſo lon
gitudo nauis cum prora ad dexteram vergat. Prouenit au
tem maior hæc facilitas motus lateris vtriuſque, circa pro
priam cuſpidem, tum ex facilitate motus circularis in vni
uerſum, tum ex ipſa reſiſtentia, qua cuſpis anguli, quem effi
ciunt detinetur ab impulſo in directum nè moueatur obli
què in tranſuerſum. Innititur enim ei tanquam fulcimento,
ipſaque latera induunt rationem vectis cuiuſdam anguloſi
in medio fulti, qui ſanè facilius conuertitur circa fulcimen
tum ad motum alterius extremi, quàm ſimul ſecundum ſe
totum aliò transferatur. Antrorſum ergo naui promota,
ipſe impetus promotionis, ſeu curſus impedit ne puppis ex
tremum in tranſuerſum dimoueatur, non autem obſtat quin
ad motionem obliquam temonis, conuertatur ſecum &
prora, cum propter vim illatam, quæ vrgentibus fluctibus, in
illam transfunditur; tum propter facilitatem conuerſionis
explicatam, conſentaneè ad doctrinam ſupra traditam, men
temque Ariſtotelis aientis. parua motione facta per temonem
in puppi, multo maius interuallum fieri in vltimo: Et alibi,
temone paululum quid tranſpoſito, multam fieri tranſpoſi
tionem proræ, vt ibidem commonuimus.
Sed prætermiſſa Ariſtotelis doctrina, totius effectus quem
per vſum temonis experimur in naui, cauſam ſatis, ac bre
uius explicari poſſe videtur ſi ad libram potius quàm ad ve
ctem eam reuocauerimus. Etenim nauis mari obuiando,
eiuſque impulſum æquabiliter à dextris, & à ſiniſtris reci
piendo, non aliter ſe habet, quàm libra in æquilibrio conſti
tuta, in cuius brachijs æqualia pondera ſuſtinentur. Idem
enim eſt vtrinque æqualia pondera ſuſtinere, ac impetus
pariter æquales. Cum autem à dextris, vel à ſiniſtris ex na
per vſum temonis experimur in naui, cauſam ſatis, ac bre
uius explicari poſſe videtur ſi ad libram potius quàm ad ve
ctem eam reuocauerimus. Etenim nauis mari obuiando,
eiuſque impulſum æquabiliter à dextris, & à ſiniſtris reci
piendo, non aliter ſe habet, quàm libra in æquilibrio conſti
tuta, in cuius brachijs æqualia pondera ſuſtinentur. Idem
enim eſt vtrinque æqualia pondera ſuſtinere, ac impetus
pariter æquales. Cum autem à dextris, vel à ſiniſtris ex na