Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005494
">
<
pb
pagenum
="
476
"
xlink:href
="
016/01/125.jpg
"/>
dolorem nullum penitùs ſenſi: túncque fa
<
lb
/>
miliaribus, quod in me fueram, expertus
<
lb
/>
credidi. </
s
>
<
s
id
="
s.005495
">Dimiſi verò longo ſpatio flectens
<
lb
/>
vndique brachium, nec quicquam mole
<
lb
/>
ftum ſenſi, nec detracto effluxit ſanguis: nec
<
lb
/>
foramen vllum relictum eſt: quandoque ſe
<
lb
/>
miguttula leuis cruoris, non autem ſangui
<
lb
/>
nis, effluit, qua veſtigium vulneris deprehen
<
lb
/>
ditur. </
s
>
<
s
id
="
s.005496
">Nec qui autor rei huius erat, loco ner
<
lb
/>
uorum, aut venarum obſeruari volebat, vt
<
lb
/>
planè intelligeremus vim lapidi ineſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.005497
">La
<
lb
/>
pis faba parua minor fuit, candidus, buxeúſ
<
lb
/>
que potiùs, quàm candidus, venis ferrugi
<
lb
/>
neis diſtinctus, lenis admodum ac leuis, vt
<
lb
/>
totus pondus granorum 13. tritici impleret.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005498
">Ipſa verò acus, quam ei obtuleram, confri
<
lb
/>
cata, etſi duriſſima eſſet, vt priùs, adeò ta
<
lb
/>
men apparebat lenis, vt non ampliùs ferri
<
lb
/>
naturam retinere videretur. </
s
>
<
s
id
="
s.005499
">Ergo cùm con
<
lb
/>
ſiderarem, tria mihi occurrebant. </
s
>
<
s
id
="
s.005500
">Primùm,
<
lb
/>
vt non arcus ingrederetur, ſed permutata
<
lb
/>
ſimilitudine cum noſtra aliam obtuliſſet,
<
lb
/>
quæ in ſe rediret, artificio non difficili, ſed
<
lb
/>
huic obſtabat, quòd acum ima penetrare
<
lb
/>
ſentiebamus: & dum extraheretur, magno
<
lb
/>
labore opus fuit. </
s
>
<
s
id
="
s.005501
">Secundum, quòd cum ſub
<
lb
/>
cute ſit pinguedo inter cutem, & carneam
<
lb
/>
membranam, inducta acu inter membra
<
lb
/>
nam, & cutem per ipſam pinguedinem, ſit
<
lb
/>
introitus ſine dolore eſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.005502
">Sed enim huic
<
lb
/>
rationi ſubſcribere poterat, quòd acum in
<
lb
/>
ſummitate paululum inflexerat, ſeu dum la
<
lb
/>
pidi affricat, ſeu dum in muſculum per vim
<
lb
/>
immittit. </
s
>
<
s
id
="
s.005503
">Verùm ratio hæc haud ſatisfacit,
<
lb
/>
propter multa. </
s
>
<
s
id
="
s.005504
">Primùm, quòd ſenſu perci
<
lb
/>
piebamus vſque ad os penetraſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.005505
">Secun
<
lb
/>
dùm, quòd ſummitas, quæ prominebat ex
<
lb
/>
tra carnem, angulum fermè rectum conſti
<
lb
/>
tuebat, vt ratio mathematica non pateretur
<
lb
/>
ſtante acu tota recta, niſi in ſummitate, at
<
lb
/>
que ibidem etiam paululum flexa, non mul
<
lb
/>
tum, ſitum habere cuti ipſi fermè æquidi
<
lb
/>
ſtantem: accedit, quòd acus ſub cute iuxta
<
lb
/>
foramen relucebat, nigræque virgulæ for
<
lb
/>
mam referebat. </
s
>
<
s
id
="
s.005506
">Quòd ſi tota adhæſiſſet cuti,
<
lb
/>
nigra illa virgula acus longitudini fermè
<
lb
/>
fuiſſet coæqualis. </
s
>
<
s
id
="
s.005507
">Vltimò adiiciatur, quòd
<
lb
/>
curuitas illa vix potuiſſet ſine læſione cutis
<
lb
/>
aut membranæ carneæ penetrare, tum præ
<
lb
/>
cipuè, quòd hanc operationem cuicunque
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg790
"/>
<
lb
/>
libuiſſet demandabat. </
s
>
<
s
id
="
s.005508
">Ergo ad tertium in
<
lb
/>
uentum confugi, quo pueri vti ſolent, ſcili
<
lb
/>
cet cùm cutim abſque dolore digitis com
<
lb
/>
prehenſam brachij perforant acu, & car
<
lb
/>
neam auris prominentiam inferiorem prius
<
lb
/>
attritam digitis. </
s
>
<
s
id
="
s.005509
">Attritione ipſa quatuor vi
<
lb
/>
dentur commoda haberi ad dolorem leuan
<
lb
/>
dum: raritas partis, per quam abſque dolore
<
lb
/>
acus præterlabitur: caliditas, quæ dolorem
<
lb
/>
non permittit ſentiri: vnde calida omnia
<
lb
/>
acopa: & quoniam dolor, qui atterendo ſuſ
<
lb
/>
citatur, dolorem punctionis leuat. </
s
>
<
s
id
="
s.005510
">Scriptum
<
lb
/>
eſt enim, duorum dolorum, qui ſecundùm
<
lb
/>
eandem partem fiunt, maior minorem obſ
<
lb
/>
curat. </
s
>
<
s
id
="
s.005511
">Sed hoc non ſolum contingit, verum
<
lb
/>
& minor maiorem, cum non ex eodem fue
<
lb
/>
rint genere. </
s
>
<
s
id
="
s.005512
">Denique è parte illa, quæ magis
<
lb
/>
ſentit, & eſt neruus, attritione ſpiritus exclu
<
lb
/>
ditur, ſicque pars ea ſenſu carere poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005513
">Sed
<
lb
/>
tamen in priore experimento cutis ipſa ne
<
lb
/>
que atterebatur, imò paululum ſenſu dolo
<
lb
/>
ris retinebat, neque in ſummo hæſit acus, ſed
<
lb
/>
muſculum tranſgreſſa eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005514
">Quid ergo? </
s
>
<
s
id
="
s.005515
">aliò
<
lb
/>
ducenda ratio. </
s
>
<
s
id
="
s.005516
">Docet experimentum, ſepo
<
lb
/>
illitam acum dolorem penetrando non ex
<
lb
/>
citare, aut leuem: an forſan in lapide illo vis
<
lb
/>
erat pinguior, aut adeò frigida, quæ ſenſum
<
lb
/>
omnem ac ſanguinis fluxum prohiberet?
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg791
"/>
<
lb
/>
an illud proprium omninò huic lapidi, ve
<
lb
/>
lut & ferrugineo, quod ferrum (vt dixi) ad
<
lb
/>
eas partes, quæ iuxta polos ſunt, dirigatur?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005517
">an forſan præcantationi locus. </
s
>
<
s
id
="
s.005518
">Sed quis dicat
<
lb
/>
hoc commento quantum lucri liceat facere?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005519
">aut quis poſſit excogitare? </
s
>
<
s
id
="
s.005520
">Multa hîc narra
<
lb
/>
mus, quæ parua videntur, & tamen ſi ad
<
lb
/>
vſum humanum conuertantur, magnam af
<
lb
/>
ferent vtilitatem, pleraque verò turpe lu
<
lb
/>
crum. </
s
>
<
s
id
="
s.005521
">Eadem arma ſunt pro tuenda patria,
<
lb
/>
& quibus latrones vtuntur ad peregrinos
<
lb
/>
occidendos. </
s
>
<
s
id
="
s.005522
">Nam quis non diceret, non tan
<
lb
/>
ti eſſe habere fundum quingentorum iuge
<
lb
/>
rum, imò neque mille, quanti eſt ſcire hanc
<
lb
/>
technam? </
s
>
<
s
id
="
s.005523
">Idque oſtendit Alexander Vero
<
lb
/>
nenſis nuper Mediolani. </
s
>
<
s
id
="
s.005524
">Nam vulneratis
<
lb
/>
ferro hac arte præſtigioſo ſeruis, tum pue
<
lb
/>
ris & tota pectoris carne transfoſſa, tum
<
lb
/>
verò coxis, illíſque vulnere perterritis, ac
<
lb
/>
nec cogitantibus, quod non dolerent (erant
<
lb
/>
autem vulnera non ex acu, ſed gladiis præ
<
lb
/>
grandibus) oleo impoſito, quod vel modi
<
lb
/>
cum ſarcocollæ, aut thuris, aut aloës, aut al
<
lb
/>
terius cuiuſpiam rei, quæ oleum non eſſe
<
lb
/>
ſimplex oſtenderet, ſtatim ſanabantur. </
s
>
<
s
id
="
s.005525
">Sa
<
lb
/>
nabantur autem (vt dixi) ob vulneris præſti
<
lb
/>
gioſi naturam: & cùm nihil conferret oleum,
<
lb
/>
omnis tamen vis ſanationis in ipſum con
<
lb
/>
ferebatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005526
">Quamobrem tanti vendebatur,
<
lb
/>
quanti ille licitator æſtimaret. </
s
>
<
s
id
="
s.005527
">Facilè eſſet
<
lb
/>
hoc vel naſuto cuique perſuadere, has præ
<
lb
/>
ſtigias ac
<
expan
abbr
="
venefaciã
">venefaciam</
expan
>
ignoranti, quòd oleo illi
<
lb
/>
tam repentè perſanarentur. </
s
>
<
s
id
="
s.005528
">Addebat in tam
<
lb
/>
procliui mortalium lapſu alias vires, vtpo
<
lb
/>
te ſedandi dolores, comitialem morbum de
<
lb
/>
pellendi, vermes occidendi, finiendi febres,
<
lb
/>
quæ tum fides ipſa, tum caſus, tum impoſi
<
lb
/>
ta illa medicamenta iuuabant. </
s
>
<
s
id
="
s.005529
">Amara enim
<
lb
/>
pleraque & odorata multos poſſunt finire
<
lb
/>
dolores, flatus diſcutere, coctionem iuuare,
<
lb
/>
vermes occidere, ſoluere lentas febres, &
<
lb
/>
comitialibus prodeſſe: hæc enim omnia in
<
lb
/>
humore pituitoſo, vt plurimùm, ſedem ha
<
lb
/>
bent. </
s
>
<
s
id
="
s.005530
">Itaque medicamentoſum hoc oleum,
<
lb
/>
omnium opinione erat. </
s
>
<
s
id
="
s.005531
">Tantum verò ex eo
<
lb
/>
vendebatur, & tanti æſtimabatur, vt ſenos
<
lb
/>
fermè aureos circulator ille indies collige
<
lb
/>
ret, præter id, quód ad ægros curandos non
<
lb
/>
ſecus ac medicus quiſpiam famoſiſſimus vo
<
lb
/>
cabatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005532
">Indutus purpura, aſturcono gene
<
lb
/>
roſo, multis comitatus famulis, ſycophantiæ
<
lb
/>
fidem faciens, & lucri exuberantis terras
<
lb
/>
circuibat. </
s
>
<
s
id
="
s.005533
">Neque minore potuiſſet tantum
<
lb
/>
impenſæ ferræ. </
s
>
<
s
id
="
s.005534
">At egregium illud oleum
<
lb
/>
vulneribus aliis adhibitum cum ille abeſſet,
<
lb
/>
prodebat dolum, nihilo aut certè valdè pa
<
lb
/>
rum melius oleo puro oliuarum: nam & pu
<
lb
/>
rum oleum, vt aliàs docuimus, vulnera re
<
lb
/>
centia ſanare poteſt, quoniam (vt anteà di
<
lb
/>
ximus) non putreſcit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005535
">
<
margin.target
id
="
marg789
"/>
Magnes alius
<
lb
/>
carneus miræ
<
lb
/>
virtutis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005536
">
<
margin.target
id
="
marg790
"/>
Quomodo
<
lb
/>
auris abſque
<
lb
/>
dolore perfo
<
lb
/>
retur, & cu
<
lb
/>
tis, & cauſa
<
lb
/>
huius.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005537
">
<
margin.target
id
="
marg791
"/>
Fraus maxi
<
lb
/>
mi quæſtus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005538
">Sed iam de his ſatis dictum eſt, quemad
<
lb
/>
modum & de cauſis lapidis Herculei, quibus </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>