Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
[15.] Quindecimum caput / quod obiicit ali-quibus que dicta ſunt in precedentibꝰ duo­bus capitibus: inferendo aliquas conclu-ſiones de velocitate motus in reſiſtētia dif­formiter difformi progrediente per medi-um non reſiſtens: et in latitudine vniformi­ter difformi condenſante ſe ad non quãtū in medio non reſiſtente.
[1.] Capitulū ṗmū / in quo ponūtur aliq̈ cõia elemēta ī hac materia definitiões vcꝫ diuiſionibꝰ adiunctis
[2.] Capitulum ſecundum / in quo inueſtiga­tur diſputatiue et per modum queſtionis penes quid attendi habeat motus loca-lis difformis quo ad ſubiectum velocitas
[3.] Capitulū tertiū / in quo oſtendit̄̄ modꝰ cogno-ſcendi ſiue cõmenſurandi motū vniformieer diffor-mem et difformiter difformem quo ad tempus quo ad velocitatem et tarditatem in omni ſpecie .etc̈. In oī ſpecie ꝓportiõis rõnalis et irrõalis per modū q̄ſtiõis ꝓcedendo.
[4.] Capitulum quartum in quo diſputatiue īquiritur quõ motus difformis quo ad ſubiectū et tp̄s ſimul: pa­riter motus mixti veloci­tas cognoſci debeat.
[1.] Capitulū primū in quo diſputatiue inquiritur. Quid ſi raritas et dēſitas et penes q̇d raritatis et dēſitatis intēſio et rarefactiõis et condenſationis ſit velocitas attendenda.
[2.] Secundū capitulū huiꝰ tractatus / in quo ſolito pro more diſputatiue inquirimus penes quid velo­citas augmētationis attendi habeat.
[1.] Capitulum primuꝫ in quo diſputatiue inquirit̄̄ penes quid motus alterationis velocitas attendi habeat.
[2.] Capitulum ſecundum in quo agitur de intenſione et remiſ-ſione formarum.
[3.] Caput .3.4. tractatus inquireas diſpu­tatiue. An qualitates contrarie ſe com-patiantur.
[4.] Capitulū q̈rtū / in quo principalr̄ q̄rit̄̄ penes quid attendi intenſio qualitatis difformis debeat.
[5.] Capitulum quintum inquirens penes quid gradus ſummi inductio ſit attendenda.
< >
page |< < of 290 > >|
126
quod etiam probare intēdimus. Iam probatur pri­
ma pars minoris: videlicet /  non per aliquod tem­
pus mouetur eque velociter: quia ſi ſic capio inſtãs
initiatiuum talis temporis: in quo (vt oportet ꝑ te)
a. et b. ſunt inequalibus reſiſtentiis:
Et arguo ſic / ꝑ
aliqḋ tempus poſt tale inſtans b. poña ↄ̨tinuo mo­
uetur eque velociter ſicut a. per te: ergo cõtinuo ꝑ il­
lud tempus b. poña eſt in puncto equaliter diſtante
a pūcto in quo ipſa eſt in principio talis temporis
ſicut a. potentia ab eque reſiſtēte puncto in ſuo ma­
iori medio ſiue reſiſtentia magis extenſa: et quilib3
punctus eq̈liter diſtans a pūcto ↄ̨ſimilis intēſiõis
in minori medio et in maiori: ī mīori ſiue ī reſiſtētia
minus extenſa eſt intenſior puncto ſibi correſꝑõdē­
te in reſiſtentia magis extenſa / vt patet: ergo per il­
lud tempus continuo b. eſt in maiori reſiſtentia: et ꝑ
conſequens continuo mouetur tardius: et non eque­
velociter / quod probare intendimus.
Pro-
batur ſecunda pars minoris: videlicet /  non per
aliquod tempus mouetur velocius: et īmediate poſt
etc. / quia ſi ſic ſignetur inſtans / in quo b. incipit mo-
ueri per aliquod tempus velocius ante quod īmedi­
ate continuo per aliquod tempus tardius moueba­
tur.
Et ſequitur /  in tali inſtanti a. et b. habēt equa­
les proportiones ad puncta in quibus ſunt quia ſi
b. habeat maiorem ſequitur /  īmediate antea ha-
bebat maiorem, et ſic non īmediate antea mouebat̄̄
tardius ꝙ̄ a. / et ſi minorem ſequitur /  īmediate poſt
illud inſtans datum mouetur tardius et ſic non tūc
incipit velocius moueri ꝙ̄ a.
Tunc igitur ſic arguo /
a. et b. in inſtanti dato ſunt ad puncta eque intenſa
et b. incipit continuo velocius moueri recedendo a
ſuo puncto ꝙ̄ a. / ergo b. incipit continuo magis di-
ſtare ab illo puncto ꝙ̄ a. a conſimili: et per conſeq̄ns
īcipit continuo eſſe in maiori reſiſtentia quã a. / et ex
hoc ſeq̇tur incipit continuo tardius moueri et non
velocius / quod eſt oppoſitum dati.
Sed probatur
tertia pars minoris videlicet /  non per aliquod
tempus b. potentia velocius mouetur et immediate
poſt continuo per aliquod tempus tardius moue-
tur: quia ſi ſic.
Capio inſtans / in quo b. incipit mo-
ueri tardius quã a. per aliquod tempꝰ īmediate an­
te quod per aliquod tempus continuo velociꝰ mo-
uebatur quã a.
Et arguo ſic / vel continuo ante illud
inſtans b. mouetur velocius quã a. vel aliquando
tardius et īmediate poſt velocius:
Sed neutrū iſtoꝝ
eſt dicendum: ergo non per aliquod tempus b. potē­
tia velocius mouetur et īmediate poſt per aliquod
tewpus continuo tardius mouetur.
Patet conſeq̄n­
tia / quia b. nū̄ eque velociter mouetur ſicut a. ex ṗ-
ma parte minoris
Sed probatur minor / quia nõ ē
dicendum primum / vt patet ex maiore: nec ſecunduꝫ /
vt patet ex ſecunda parte minoris: ergo propoſitū
Et ſic patet tota minor et per conſequens correla-
rium / quod fuit ꝓbandum. 113. correl.
¶ Sequitur tertio /  vbi­
cun in latitudinibus ſic vniformiter difformibus
equalibus intenſiue et inequalibus extenſiue / vt po-
nitur in caſu precedentis correlarii alique potentie
incipiunt moueri procedendo ab extremis remiſſio­
ribus: poña que mouetur in reſiſtentia minus exten­
ſa ſemper citius deueniet ad finem ſue reſiſtentie
Hoc eſt citius pertranſibit totam ſuam reſiſtentiaꝫ
quam altera pertranſeat ſuam reſiſtentiam magis
extenſam ̄uis ipſa tardius continuo moueant̄̄ eã
adequate pertranſeundo.
Probatur correlarium /
qui potentia que mouetur cum reſiſtentia minꝰ ex­
tenſa continuo mouetur tardius ex precedenti cor-
relario.
igitur continuo eſt in intenſiori reſiſtentia:
et continuo citius deueniet ad aliquem punctum re­
ſiſtentie quam poña que mouetur in reſiſtentia ma­
gis extenſa deueniat ad conſimile punctum.
Conſe­
quentia patet ex probatione precedentis correlarii /
et per conſequens citius deueniet ad punctum extre­
mum reſiſtentie minus extenſe ꝙ̄ poña ei equalis de­
ueniat ad idem punctum in reſiſtentia magis exten­
ſa et ex hoc citius pertranſibit illam / quod fuit pro-
bandum. 224. correl.
¶ Sequitur quarto /  datis duabus lati­
tudinibus reſiſtentie vniformiter difformis equali­
bus intenſiue: et inequalibus extenſiue: et captis dua­
bus potentiis equalibus quarum vna incipit mo-
ueri per minus extenſam: et altera per magis exten­
ſam ab extremo intenſiori quieſcentibus continuo
latitudinibus et potentiis non variatis: poña que
mouetur cuꝫ reſiſtentia minus extenſa continuo ve­
locius mouetur quã altera que mouetur cum reſiſtē­
tia magis extenſa:
Hoc correlariuꝫ facile ex proba­
tione precedentis demonſtratur: hoc premiſſo /  oī­
um punctorum equaliter diſtantium in illis latitu-
dinibus ab extremo intenſiori punctus in latitudi­
ne minus extenſa minus reſiſtit ꝙ̄ punctus ſibi cor­
reſpondens in latitudine magis extenſa
Quod pa­
tet intuenti. 335. correl.
¶ Sequitur quinto /  latitudine reſiſtē­
tie vniformiter difformi ſic ſe condenſante / vt po-
nitur in caſu argumenti: quolibet eius puncto ītrin­
ſeco continuo vniformiter mouente, quieſcente gra­
du remiſſiori: et intenſiori tardius mouente quã po­
tentia que incipit moueri cum illo mouetur cum eo­
dem, potentia et omni pūcto verſus intenſius extre­
mum quieſcens mouentibus: omnis talis poña que
ſic mouetur continuo intendit motum ſuum.
Pro-
batur / quia talis poña continuo velocius mouetur
quã punctus in quo pro tunc eſt: et continuo moue-
tur verſus minorem reſiſtentiam: igitur propoſitū
Conſequentia patet cum minori ex caſu: et maior ꝓ­
batur / quia talis potentia velocius mouetur quam
punctus velociſſime motus / vt patet ex caſu: ergo ̄­
quicun alter eiuſdem latitudinis
Patet con-
ſequentia / quia quilibet aliorum qui mouetur tar-
dius mouetur: et ad ipſum habet potentia maioreꝫ
proportionem / igitur etc. 446. correl.
¶ Sequitur ſexto /  ſi q̇li­
bet punctus intrinſecus talis reſiſtentie ↄ̨tinuo mo­
ueretur verſus extremum remiſſius quieſcens: conti­
nuo remittendo motum ſuum: potentia etiam con-
tinuo intenderet motum ſuuꝫ: dūmodo incipiat po­
tentia velocius moueri ꝙ̄ punctus qui velociſſime
mouetur.
Patet hoc correlarium ex precedenti iun­
cto loco a fortiori. 557. correl.
¶ Sequitur ſeptimo /  latitudi-
ne reſiſtentie vniformiter difformis ſic ſe condenſã­
te: vt poſitum eſt quolibet puncto eius intrinſeco cõ­
tinuo ſucceſſiue intendente motum ſuum, et potētia
velocius incipiat moueri a puncto velociſſime mo-
to quã talis punctus incipit moueri: ipſis mouen-
tibus verſus extremum remiſſius / non oportet / 
talis potentia continuo intendat motum ſuum: nec
oportet /  continuo remittat motū ſuum / nec opor­
tet /  aliquando intendat et aliquando remittat: ſꝫ
poteſt aliquando intendere, et aliquando remitte-
rē: oportet tamen /  incipiat intendere.
Probatur
quia caſu poſito /  ſit vna latitudo r̄ſiſtētie ab octa­
uo vſ ad non gradum: et incipiat poña vt .12. mo-
ueri cum illa ſe condenſante / vt poſitum eſt: quoli-
bet puncto intrinſeco continuo intendente motum
ſuum taliter  quando poña deuenerit ad punctuꝫ
vt ſex / tunc primo punctum vt ſex incipiat moueri a
proportione dupla. / et iam ſequitur (cum ille pūctus
continuo intendat motum ſum) /  poña non ſufficit
ipſum precedere: ſed ipſe precedet potentiam: et ſic
poña manebit cum intenſiori reſiſtentia et remittit

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index