Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
106
"/>
At hoc ad præſentem cognitionem non attinet; nec inde neceſsitatis & conſtantiæ ratio petitur,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg893
"/>
<
lb
/>
vnde ſciens nequeat permutari, ſed ex neceſſariò notionum nexu, vt quotieſcunque ſe referat
<
lb
/>
ad contemplandum, ſemper ex hoc illud ſequi perſpiciat. </
s
>
<
s
>Id in
<
expan
abbr
="
quadã
">quadam</
expan
>
relatione poſitum eſſe vi
<
lb
/>
detur. </
s
>
<
s
>Quamobrem videamus quemadmodum motus pertineat ad relationem. </
s
>
<
s
>Non pertinet
<
lb
/>
autem motus ad illam per ſe, ſed alio
<
expan
abbr
="
quodã
">quodam</
expan
>
motu fundetur oportet in quo ſit agens, quod de
<
lb
/>
ducat de poteſtate ad actum mobile, & dum actum vnius motus contribuit, etiam ad
<
expan
abbr
="
actũ
">actum</
expan
>
alte
<
lb
/>
rius conſequentis promoueat. </
s
>
<
s
>vt dum me impellit, etiam faciat, vt columna dextera euadat, &
<
lb
/>
ego expulſus termino præſente, qui eram nuper à dextris, ſim nunc à ſiniſtris. </
s
>
<
s
>Sim ego poteſtate
<
lb
/>
ſcibile, quod actu ſcibile fit per ſpeciei
<
expan
abbr
="
repurgationẽ
">repurgationem</
expan
>
, mens mouens impellens ſit columna
<
expan
abbr
="
mẽs
">mens</
expan
>
,
<
lb
/>
quæ poteſtate eſt, & vt columna ex mea certa poſitura facta eſt dextra; ſic mens ex obiecti præ
<
lb
/>
ſentia facta ſit ſciens. </
s
>
<
s
>Hiſce ſic ſtantibus ſicut in aliis motibus cum per ſe, tum per accidens eſt
<
expan
abbr
="
itẽ
">item</
expan
>
<
lb
/>
vnde & quo fit motus, qui ſunt termini, & quod inter
<
expan
abbr
="
vtroſq.
">vtroſque</
expan
>
terminos interiacet, tanquam ſpa
<
lb
/>
tium per quod fertur, dum è poteſtate traducendum eſt ad actum, atque hoc etiam diuiditur in
<
lb
/>
terminos
<
expan
abbr
="
quoſdã
">quoſdam</
expan
>
qui deinceps, & ordinatè accedunt (gradus appellare liceat) & hos omneis
<
expan
abbr
="
cõ-tinet
">con
<
lb
/>
tinet</
expan
>
vna forma quaſi compoſita ex illis, ita vt producens qualitatem nil aliud propemodum fa
<
lb
/>
cere videatur, àc colligere gradus omneis in
<
expan
abbr
="
vnũ
">vnum</
expan
>
ſummum qui reliquos inferioreis
<
expan
abbr
="
cõplectatur
">complectatur</
expan
>
;
<
lb
/>
ſic in ſcientia facienda mens eſt mouens, quę cùm actu ſit, diſiungendo, & copulando ſpecies il
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg894
"/>
<
lb
/>
luſtrat, ſiue in ſciente, dum per ſe
<
expan
abbr
="
contẽplatur
">contemplatur</
expan
>
, ſiue in diſcente, cùm docetur;
<
expan
abbr
="
eæq́
">eæque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>illuſtratę mo
<
lb
/>
uent mentem patibilem, & promonent ad actum; atque ita mouere eſt docere, & ita moueri di
<
lb
/>
ſcere & comparare ſcientiam. </
s
>
<
s
>Cùm igitur ſit cognitio collocata in habitudine
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
ſcibilium,
<
lb
/>
& mentis in potentia quæ ſunt veluti fundamenta relationis; ex hoc naſcitur, vt in vtroque fun
<
lb
/>
damento progreſſus quidam cogitari poſsit, licèt in rebus ſcibilibus primò (ſunt enim actus) in
<
lb
/>
mente poſterius; ac, mea quidem ſententia, progreſſus in
<
expan
abbr
="
mẽte
">mente</
expan
>
qui ſimilis eſt mutationi poſiturę
<
lb
/>
<
foreign
lang
="
grc
">διανόιας</
foreign
>
, & cogitationis nomine notatur; in rebus ipſis, ſeu potius notionibus appellatur via
<
lb
/>
ſimpliciter, ſicut inter eos terminos in quorum altero columna erat ſiniſtra, in altero
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
dextra
<
lb
/>
qua ſcientię partes per ſucceſsionem comparantur. </
s
>
<
s
>In his progreſsibus media ſunt rerum formę
<
lb
/>
ac notiones inter quas ordo exiſtit; ex his autem ſcientia, ceu cumulus
<
expan
abbr
="
quidã
">quidam</
expan
>
conflatur;
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
neque
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg895
"/>
<
lb
/>
multò ſecus, àc in formę naturalis productione fieri contingat: niſi quòd gradus in hac materię
<
lb
/>
cauſſa diuiduntur, & in eo motu
<
expan
abbr
="
cõtinuantur
">continuantur</
expan
>
, actiones actu ſeiunctę ſunt, nec accipiunt diuiſio
<
lb
/>
nem: prætereà gradus in forma naturali quò priores, eò pius obtinent poteſtatis patibilis & im
<
lb
/>
perfectionis; notiones quò priores, eò plus habent actuoſę virtutis
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
præſtantiæ;
<
expan
abbr
="
quãdò
">quandò</
expan
>
prio
<
lb
/>
res illuſtrant poſteriores, ſiue eæ ſint nobis notæ, ſiue natura, pro ſua qualibet
<
expan
abbr
="
cõditione
">conditione</
expan
>
, quòd eę
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg896
"/>
<
lb
/>
quæ ſunt nobis, afferunt lucem iis quæ nobis ignotæ ſunt, & eæ quæ ſunt notę natura, notas effi
<
lb
/>
ciunt eas quæ ſunt ignotæ natura. </
s
>
<
s
>Cęterùm huiuſmodi notionum quæ per progreſſum ſeſe of
<
lb
/>
ferunt, & ex quatum collectione exiſtit ille habitus, quam dicimus eſſe ſcientiam, diſpoſitio di
<
lb
/>
uerſos terminos eſt conſecuta,
<
expan
abbr
="
demonſtrationẽ
">demonſtrationem</
expan
>
, & definitionem. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Quamobrẽ
">Quamobrem</
expan
>
notiones in gignen
<
lb
/>
da ſcientia ſunt principia duobus modis, vt materia,
<
expan
abbr
="
dũ
">dum</
expan
>
conueniunt in definitionem, vel demon
<
lb
/>
ſtrationem, & vt efficiens, dum aperiunt & illuſtrant ea quæ ignorantur, & afficiunt in
<
expan
abbr
="
entẽ
">entem</
expan
>
quæ
<
lb
/>
poteſtas eſt (neque enim abſurdum eſt diuerſis modis efficiens & materiam in vno ſubiecto re
<
lb
/>
periri, vt audies in lib. de incremento) nec aliud reipſa eſt demonſtratio definitioúe, àc ſcientia;
<
lb
/>
cùm in demonſtratione & definitione contineantur illę notiones quas habendo ſcimus: proinde
<
lb
/>
ſcimus habentes demonſtrationem & definitionem. </
s
>
<
s
>Quòd ſit definitio & demonſtratio
<
expan
abbr
="
vocant̃
">vocantur</
expan
>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
inſtrumẽta
">inſtrumenta</
expan
>
, & à ſcientia ſeparantur; aduertas obſecro, in ſcientia non quid ipſe cognoſcas atten
<
lb
/>
di, ſed quid docere poſsis. </
s
>
<
s
>Scire tuum nil eſt, ait ille, ni ſcire tuum ſciat alter:
<
expan
abbr
="
nanq.
">nanque</
expan
>
vt in cęteris
<
lb
/>
actus actum ſimilem facere ſtudet, ſic actu ſciens in id inſtitutus eſt, vt alterum ſcientem faciat,
<
lb
/>
quod eſt docere, & id cum pręſtare valeat; tum didiciſſe & ſcire cenſetur. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
& ſignum ſcientis eſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg897
"/>
<
lb
/>
ſe
<
expan
abbr
="
credit̃
">creditur</
expan
>
poſſe docere: atqui doctrina potiſsimè efficitur oratione, quo factum eſt, vt dialectici
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg898
"/>
<
lb
/>
præcepta faciendæ ſcientiæ tradituri pręcipuam rationem vocum & orationis habuerint. </
s
>
<
s
>Igitur
<
lb
/>
in demonſtratione & definitione duæ ſunt partes, altera quæ eſt ſignum, nempe vox;
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
altera
<
lb
/>
cuius ea vox eſt ſignum, quæ eſt notio & ſimilitudo rerum quæ ſunt extra animum & definitio,
<
lb
/>
quiditas & forma ſic ſe habent, vt reipſa
<
expan
abbr
="
idẽ
">idem</
expan
>
eſſe videantur, & ratione ſeiugentur & per
<
expan
abbr
="
accidẽs
">accidens</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Etenim definitio ſignum eſt; quiditas notio & ſimilitudo, forma res. </
s
>
<
s
>Quà igitur eſt vox &
<
expan
abbr
="
ſignũ
">ſignum</
expan
>
,
<
lb
/>
ſic bene habetur inſtrumentum; quà verò notiones includit; nihil omnino differt à
<
expan
abbr
="
ſciẽtia
">ſcientia</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Pro
<
lb
/>
ptereà, cùm dicunt philoſophi ſcientiam eſſe habitum qui demonſtratione
<
expan
abbr
="
cõparatur
">comparatur</
expan
>
; demon
<
lb
/>
ſtrationem tanquam ſignum accipiunt; nam ſic eſt
<
expan
abbr
="
inſtrumentũ
">inſtrumentum</
expan
>
: quanquam multò melius Ari
<
lb
/>
ſtoteles habitum demonſtratiuum nuncupauit,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quaſi demonſtratio quæ pertinaciter inſedit,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg899
"/>
<
lb
/>
ſit ipſa ſcientia. </
s
>
<
s
>Sed enim ſcientia, tametſi ſingularum
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
eſſe poteſt, vt hominis & trianguli;
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
idcirco methodus appellatur, ſed vbi multæ rerum cognitiones inter quas ſit affinitas; in
<
expan
abbr
="
vnũ
">vnum</
expan
>
<
lb
/>
collectæ fuerint, & per incrementa hac nunc inuenta,
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
mox alia ſubiecta, vt ad
<
expan
abbr
="
quandã
">quandam</
expan
>
magni
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg900
"/>
</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>