1ui lignum aliquod, vt temo, vel aliud non abſimile promi
nuerit, cui mare obuians, maiorem impetum incutiat, iam
non eſt amplius æqualis impetus vtrinque incuſſus. Ac ſicut
libram cum ipſa maius pondus altero brachio ſuſtinet incli
nari neceſſe eſt, ac cedere ſecundum illud brachium ex quo
maius pondus propendet: ita nauim inclinari oportet ſe
cundum illam partem, in qua maiorem impetum excipit,
quod ſit per circumuerſionem totius longitudinis nauis ad
latus ipſum vnde magis percutitur, prout paulò ante deſcri
pſimus. Licet hic dicendi modus, ipſumque fundamentum,
quo nititur verificari poſſit, tum ſi centrum motionis circu
laris, quam experimur in naui conſtituatur in cuſpide pup
pis, tum ſi conſtituatur in prora, vt per ſe patet. Sed fortaſ
ſe multo melius ſi conſtituatur in medio, ſeu in centro gra
uitatis totius nauis, circa quod facilius eſt intelligere ipſam
nauis conuerſionem, ſiue inquiete, ſiue in motu. Quomo
docunque enim temo obliquè conſtitutus vim patiatur ab
aqua; Nimirum ſiue excipiendo illam fluentem, & obuian
tem; ſiue impingendo in illam quieſcentem, ſemper dimo
tio illa circularis intelligetur pertingere vſque ad cen
trum grauitatis totius nauis, cum qua temo vnum corpus
efficitur. At in re tam occulta, quæ etiam dum ante ocu
los verſatur, adhuc imaginationem comprehenſionemque
obſeruantis fugit, conſultius erit ab Ariſtotelis doctrina non
diſcedere.
nuerit, cui mare obuians, maiorem impetum incutiat, iam
non eſt amplius æqualis impetus vtrinque incuſſus. Ac ſicut
libram cum ipſa maius pondus altero brachio ſuſtinet incli
nari neceſſe eſt, ac cedere ſecundum illud brachium ex quo
maius pondus propendet: ita nauim inclinari oportet ſe
cundum illam partem, in qua maiorem impetum excipit,
quod ſit per circumuerſionem totius longitudinis nauis ad
latus ipſum vnde magis percutitur, prout paulò ante deſcri
pſimus. Licet hic dicendi modus, ipſumque fundamentum,
quo nititur verificari poſſit, tum ſi centrum motionis circu
laris, quam experimur in naui conſtituatur in cuſpide pup
pis, tum ſi conſtituatur in prora, vt per ſe patet. Sed fortaſ
ſe multo melius ſi conſtituatur in medio, ſeu in centro gra
uitatis totius nauis, circa quod facilius eſt intelligere ipſam
nauis conuerſionem, ſiue inquiete, ſiue in motu. Quomo
docunque enim temo obliquè conſtitutus vim patiatur ab
aqua; Nimirum ſiue excipiendo illam fluentem, & obuian
tem; ſiue impingendo in illam quieſcentem, ſemper dimo
tio illa circularis intelligetur pertingere vſque ad cen
trum grauitatis totius nauis, cum qua temo vnum corpus
efficitur. At in re tam occulta, quæ etiam dum ante ocu
los verſatur, adhuc imaginationem comprehenſionemque
obſeruantis fugit, conſultius erit ab Ariſtotelis doctrina non
diſcedere.
Quæſtio Sexta.
Cvr quanto antenna ſublimior fuerit, ijſdem
velis, & vento eodem cæle, iùs feruntur na
uigia? An quia malus quidem fit vectis, hy
pomochlion verò mali ſedes, in qua colloca
tur: pondus autem quod moueri debet, ipſum
nauigium; mouens verò is, qui vela tendit,
ſpiritus? Si igitur quando remotius fuerit hypomochlion,
velis, & vento eodem cæle, iùs feruntur na
uigia? An quia malus quidem fit vectis, hy
pomochlion verò mali ſedes, in qua colloca
tur: pondus autem quod moueri debet, ipſum
nauigium; mouens verò is, qui vela tendit,
ſpiritus? Si igitur quando remotius fuerit hypomochlion,