Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[121.] 71. Viſibile obtutu & antegreſſa cognitione ſimul, minore tempore percipitur, quàm ſolo ob-tutu. 64 p 3.
[122.] 72. Generales uiſibilis ſpecies citi{us} percipiuntur ſingularib{us}. 71 p 3.
[123.] 73. E uiſibilib{us} communib{us} alia alijs citi{us} percipiuntur. 72 p 3.
[124.] 74. Temp{us} obtut{us} pro ſpecierum uiſibilium uarietate uariat. 56 p 3.
[125.] 75. Viſio per anticipatam notionem & breuem obtutum, eſt incerta. 65 p 3.
[126.] 76. Vera uiſibilis forma percipitur obtutu: accurata conſideratione: & dilig enti omnium uiſibilium ſpecierum diſtinctione. 57 p 3.
[127.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER TERTIVS.
[128.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. 1. 1. Viſ{us} in perceptione uiſibilium aliquando allucinatur. 1 p 4.
[129.] DE IIS QVAE DEBENT PRAEPONI SERMONI in deceptionibus uiſus. Cap. II. 2. Axes pyramidum opticarum utriuſ uiſ{us} per centrum foraminis uueæ tranſeuntes, in uno uiſibilis puncto ſemper concurrunt: & ſunt perpendiculares ſuperficiei uiſ{us}. 32. 35 p 3.
[130.] 3. Sit{us} uiſibilis erga utrun uiſum eſt plerun ſit{us} ſimilis. Ita axes pyramidum optica-rum & lineæ ab utro uiſu ductæ ad cõcurſum duorum axιum, factũ in recta linea adutrun axem perpendiculari, ſunt æquales. 40. 42 p 3.
[131.] 4. Duærectæ lineæ ab utro uiſu ductæad concurſum duorum axium, factum in recta linea ad utrun axem obliqua, ſunt ferè inæquales. 41 p 3.
[132.] 5. E plurib. uiſibilib. ordinatim intraopticos axes diſpoſitis: remotiora incertè uidẽtur. 50 p 3.
[133.] 6. Si duæ rectæ lineæ à medio nerui cõmunis ſint contermi-nærectæ cõnectenti centra for aminum gyrineruorum cauo-rum: conſtituent triangulum æquicrurum. 30 p 3.
[134.] 7. Si recta linea ſit à medio nerui communis admedium rectæ lineæ connectentis centra fo-raminum gyrineruorum cauorum: erit ad ipſam perpendicularis. 33 p 3.
[135.] 8. Si axes, communis & duo optici, in uno uiſibilis puncto concurrant: erunt in eodem plano cum rectis, connectente centra foraminum gyrineruorum cauorum, & duab{us} à medio nerui communis connectenti conterminis. 34 p 3.
[136.] 9. Vtro uiſu uiſibile unum plerun uidetur. 28 p 3. Idem 27 n 1.
[137.] 10. Concurſiis axium opticorum in axe communifacit uiſionem certißimam: extrà, tantò certiorem, quantò axi propinquior fuerit. 44 p 3.
[138.] 11. Viſibile intra axes opticos ſitum: ueluni uiſui rectè, reliquo obliquè oppoſitum: uidetur geminum. 104.103 p 4.
[139.] 12. Viſibile aliàs unum: aliàs geminum uideri organo ostenditur. 108 p 4.
[140.] 13. Viſibile medio unius uiſus rectè, reliquo obliquè oppoſitum, uidetur geminum. 103 p 4. Idem II n.
[141.] 14. Viſibile, in quo concurrunt axes optici, aut radij his propinqui: uidetur unum. 46 p 3.
[142.] 15. Viſibile in axium opticorum concurſu certißimè uidetur: extratantò certius, quantò concurſui fuerit propinquius. 45 p 3.
[143.] 16. Viſibile magnum ſimul totum æquabiliter non uidetur. 48 p 3.
[144.] 17. Viſibile uiſui directũ, certißimè uidetur: obliquũ tantò minus, quantò obliquius. 33 p 4.
[145.] DE CAVSSIS, QVIBVS VISVI ACCIDIT DE-ceptio. Cap. III. 18. Ad uiſionem perficiendam octo neceſſaria ſunt: quorum quodlibet ad uitandum allu-cinationes, uiſibili ſymmetrum eſſe oportet. 1. 2. 13. 14. 15. 16. 19. 56 p 3. 1 p 4. Vide 36 n 1.
[146.] DE DISTINGVENDIS ERRORIBVS VI-ſus. Cap. IIII. 19. In uiſione erratur aut ſolo uiſu: aut anticipata notione: aut ſyllogiſmo.
[147.] DE QVALITATIBVS DECEPTIONVM VISVS, QVAE fiunt ſolo ſenſu. Cap. v. 20. Erratur ſolo uiſu in luce & colore, propter ſingulorum uiſionem perficientium aſymme-triam. 156 p 4.
[148.] DE QVALITATIBVS DECEPTIONVM VISVS, QVAE fiuntin ſcientia & cognitione. Cap. VI. 21. Erratur anticipata nõtione: cum forma anticipata, obiecto uiſibili perperam aßimila-tur, propter ſingulorum uiſionem perficientium aſymmetriam. 155 p 4.
[149.] DE QVALITATIBVS DECEPTIONVM VISVS, QVAE AC-cidunt in ſyllogiſmo & ratione. Cap. VII. 22. Erratur ſyllogiſmo propter ſingulorum uiſionem perficientium aſymmetriam.
[150.] 23. Diſtantia immoder ata cre at errores in ſingulis uiſibilibus ſpeciebus. In remotione. 16 p 4.
< >
page |< < (121) of 778 > >|
127121OPTICAE LIBER IIII. ſumi punctum aliud, ad quod linea à centro uiſus accedat, & in hoc punctum tranſeat: nõ occulta-
tur punctum iſtud ab alio puncto, quòd non perueniat ad centrum uiſus:
quare apparet uiſui, cum
inter ipſum & uiſum non intercidat corporis ſolidi obiectio.
Et eadem probatio eſt de quolibet ſu-
perficiei pyramidis puncto.
39. Si recta linea à uiſu in uerticem ſpeculi conici conuexi recti, continuetur cum axe: tota
ſuperficies conica uidebitur. 92 p 4.
ET ſi linea à centro uiſus in terminum axis cadens, intret pyramidem: dico quòd nullũ occul-
tatur uiſui punctũ in tota pyramidis ſuperficie.
Sumpto enim quocunq; pũcto in pyramidis
ſuperficie:
intelligatur ad ipſum linea à centro uiſus, & alia ab
32[Figure 32]a d b k ſ co uſq; ad acumen pyramidis: hæ duæ lineæ includunt ſuperficiem
triangularem cũ linea à centro uiſus ad terminũ axis ducta, pyrami-
dem intrãte:
& eſt iſtud triangulũ in ſuperficie pyramidem ſecante:
cum omnis ſuperficies, in qua fuerit linea intrans pyramidem, ſecet
eam.
Linea uerò à centro uiſus ad punctũ ſumptũ ducta, ſecat in illo
puncto lineã longitudinis ab eo ad acumẽ pyramidis ductã.
Et ex li-
neis ſuperficièi, in qua ſunt hæ duæ lineæ, non ſunt, niſi duæ lineæ in
ſuperficie pyramidis, ſcilicet hæc linea longitudinis, à pũcto ad acu-
men ducta, & alia oppoſita, ſecans angulũ, quem includit hæc cũ li-
nea pyramidẽ intrante.
Igitur linea illa oppoſita, extra pyramidẽ pro
ducta, ſecat lineam à centro ad punctũ ſumptum ductã.
Quare linea
hæc ſecat duas lineas, quę ſolæ ex lineis huius ſuperficiei ſunt in py-
ramidis ſuperficie:
unam extra pyramidem, aliã in puncto ſumpto.
Quare producta in infinitum nõ concurret cũ aliqua illarum linea-
rum:
unde nõ occultatur uiſui ſumptum punctum, ſecundũ modum
ſuprà dictum.
In hoc ſitu ergo nulla ſuperficιerũ pyramidem tangen
tium tranſibit per centrũ uiſus, ſed quęlibet ſecabit lineam à uiſu ſu-
per terminum axis pyramidem intrãtis, inter uiſum & pyramidem:

& eſt in termino axis.
Cum uero linea uiſus lineæ longitudinis pyra
midis applicatur:
nulla ſuperficierum pyramidem tangentium pertinetad centrum uiſus præter il-
lam, quæ in prædicta linea contingit pyramidem:
& omnes ſuperficies contingẽtes, ſecabunt lineã
illam inter uiſum & uerticem pyramιdis.
Similiter in ſitu, in quo duæ ſuperficies contingentes py-
ramidẽ per centrũ uiſus tranſeunt:
quælibet ſuperficies tangens pyramidẽ in portione pyramidis
apparẽte, quę duas contingẽtes interiacet, à centro uiſus diuertit:
& ſuper quodcunq; punctũ illius
portionis cadat linea uiſualis:
ſecabit pyramidẽ, cũ intercidat inter duas cõtingẽtes uiſuales: & ſu-
perficies, in qua fuerit linea hæc uiſualis, & linea longitudinis pyramidis, ſecabit pyramidẽ:
& erit
hæc uiſualis ſuperficies cuicunq;
ſuperficiei pyramidis in hac portione, continua: quare & uiſus.
40. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi conici conuexi fuerit lat{us} coni-
cum: à quolιbet conſpicuæ ſuperficiei puncto ad uiſum reflexio fieri poteſt. 31 p 7.
DIco ergo, quòd in quolibet ſitu, à quolibet puncto poteſt fieri reflexio. Sumatur enim pun-
ctum, & intelligatur circulus per punctum tranſiens, baſi py-
33[Figure 33]b ſ a u f d c h n g r k s x q p ramidi æquidiſtãs:
diameter igitur huius circuli ab hoc pun-
cto incipiens, erit perpendicularis ſuper axem [per 3 d 11] cũ axis ſit
perpendicularis ſuper circuli ſuperficiẽ [per 18 d 11, & conuerſam 14
p 11.
] Quare linea longitudinis à puncto ad acumẽ pyramidis ducta,
tenet angulum acutum cum diametro, & acutum cum axis termino
in eadem ſuperficie [per 32 p 1, quia angulus ab axe & ſemidiametro
g d comprehenſus, eſt rectus.
] Sit linea uiſualis ſuper punctũ cadens
in ſuperficie, in qua eſt linea lõgitudinis & axis, in qua ſuperficie de-
ducatur perpendicularis ſuper lineã longitudinis in puncto illo:
con
curret hæc quidem perpendicularis cum axe:
[per 11 ax] & ex ea, &
axe, & linea longitudinis efficietur triangulum.
Super punctũ illud
intelligatur linea contingens, & ſuper diametrum circuli, quem feci
mus, intelligatur diameter alia orthogonalis ſuper ipſam:
quæ erit
orthogonalis ſuper ipſum axem:
& ſuper ſuperficiem, in qua eſt axis,
& diameter prima [per 4 p 11] & hæc diameter ſecunda eſt æquidi-
ſtans contingenti [per 28 p 1] quoniam contingens perpendicularis
eſt ſuper diametrum primam [per 18 p 3] & ita linea contingens or-
thogonalis eſt ſuper ſuperficiem, in qua ſunt axis & diameter prima
[per 8 p 11.
] Quare erit perpendicularis ſuper perpendicularẽ, quam
primo fecimus [per 3 d 11] & ita illa prima perpendicularis orthogonaliter cadit ſuper ſuperficiem,
contingẽtem pyramidem, in qua punctum eſt ſumptum.
Igitur ſi linea uiſualis, cadens in punctum
ſumptum, trãſeat ſecundũ proceſſum perpendicularis:
erit quidẽ orthogonalis ſuper ſuperficiem,

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index