1cidens hac ratione mouet.
Vt videamus quomodo elementum ex loco ad locum à ge
nerante moueatur: animaduertendum eſt, materiam primam
non moueri propriè, perinde ac forma propriè non mouet: ſed
quod propriè mouet, & quod propriè mouetur, illud est, quod
est ex vtriſque concretum: vt ecce manus, quæ ſola ſine cala
mo, & ecce calamus, qui ſolus ſine manu, non ſcribit: ſed quod
propriè ſcribit, illud eſt, quod tum ex manu, tum ex calamo
coaugmentatur, & ecce ſerra, quæ ſine ſectore non ſecat: ecce
ſectator, qui ſolus ſine ſerra non ſecat; ſed quod propriè ſecat,
eſt ſectator, qui ſerra ſecat; ſicut ſcriptor calamo ſcribit.
Actiones en m, & perpessiones ſunt ſuppoſitorum, id eſt rerum
ſingularum, vt notum est ex his, quæ Aristoteles memoriæ
prodidit in prologo libri primi Diuinorum. Principium tamen,
quo totum patitur, atque mouetur, & remotum motus natu
ralis elementorum eſt eorumdem materia prima: principium,
quo patiuntur, ac mouentur proximum, eſt hæc materia ſub
hac forma huius elementi. Porrò principium quo agunt, ac
mouent remotum tamen, eſt forma huius materiæ in hoc ele
mento. Totum ergo elementum illud est, quod mouet per
formam, tamquam per principium, quo mouet, & totum ele
mentum, quod mouetur per materiam, tanquam per princi
pium, quo mouetur: forma enim hac ratione vim habet, vt mo
ueat, & nullo alio modo.
nerante moueatur: animaduertendum eſt, materiam primam
non moueri propriè, perinde ac forma propriè non mouet: ſed
quod propriè mouet, & quod propriè mouetur, illud est, quod
est ex vtriſque concretum: vt ecce manus, quæ ſola ſine cala
mo, & ecce calamus, qui ſolus ſine manu, non ſcribit: ſed quod
propriè ſcribit, illud eſt, quod tum ex manu, tum ex calamo
coaugmentatur, & ecce ſerra, quæ ſine ſectore non ſecat: ecce
ſectator, qui ſolus ſine ſerra non ſecat; ſed quod propriè ſecat,
eſt ſectator, qui ſerra ſecat; ſicut ſcriptor calamo ſcribit.
Actiones en m, & perpessiones ſunt ſuppoſitorum, id eſt rerum
ſingularum, vt notum est ex his, quæ Aristoteles memoriæ
prodidit in prologo libri primi Diuinorum. Principium tamen,
quo totum patitur, atque mouetur, & remotum motus natu
ralis elementorum eſt eorumdem materia prima: principium,
quo patiuntur, ac mouentur proximum, eſt hæc materia ſub
hac forma huius elementi. Porrò principium quo agunt, ac
mouent remotum tamen, eſt forma huius materiæ in hoc ele
mento. Totum ergo elementum illud est, quod mouet per
formam, tamquam per principium, quo mouet, & totum ele
mentum, quod mouetur per materiam, tanquam per princi
pium, quo mouetur: forma enim hac ratione vim habet, vt mo
ueat, & nullo alio modo.
Formam, & materiam propriè non moueri probatur, nam
ad id quod propriè moueri debet quinque interſunt: cauſa, quæ
vim mouendi habet, materia, quæ motum à mouente factum
accipit, ſpacium, per quod mobile mouetur, & alter locus, à
quo, & alter, ad quem mobile tendat: quod ſi formam, & ma
teriam etiam ipſam moueri oporteat, nimirum iſthæc quin-
ad id quod propriè moueri debet quinque interſunt: cauſa, quæ
vim mouendi habet, materia, quæ motum à mouente factum
accipit, ſpacium, per quod mobile mouetur, & alter locus, à
quo, & alter, ad quem mobile tendat: quod ſi formam, & ma
teriam etiam ipſam moueri oporteat, nimirum iſthæc quin-