Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[61.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das eilfft Bůch. Von gemeinen handtwercken. Von mancherlei künſten/ Das liij Capittel.
[62.] Von der ſchiff kunſt/ Das liiij Capittel.
[63.] Von der Architeetur vnnd bauwkunſt/ Das lv. Capittel.
[64.] Von Inſtrumenten vnnd geſchirren/ Das lvj. Capittel.
[65.] Schöne zůſammen fügun gen. Das lvij Capittel.
[66.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das zwölfft Bůch. Von ſubteylen Handwerchen. Von wunderbaren werchen/ Das lviij Capitel.
[67.] Ein wunderbarer weg die Ephemerides zů zebe/ reiten/ Das lix Capittel.
[68.] Beſonderer landſchafften Beſchreibung/ das lx Capitel.
[69.] Von der occultation oder verberg kunſt/ Das lxj Capittel.
[70.] Von wunderbaren handlungen/ Das lxij Capittel.
[71.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dreyzehend Bůch. Von ſchlechten künſten. Von nochgültigen erfarnuſſen/ Das lxiij. Capittel.
[72.] Was zů der ſchreibkunſt gehört/ Das lxiiij Capittel.
[73.] Von anſtreichungen vnnd zierung/ Das lxv Capittel.
[74.] Von wollüſten/ Das lxvj Capittel.
[75.] Von den farben/ geruchen vnd geſchmacken matery/ Das lxvj Capittel.
[76.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das vierzehend Bůch. Von heimlicher waarſagung. Ob die waarſagung ſeie/ vnnd ob ſie in allen din/ gen vorhanden/ Das lxviij Capittel.
[77.] Von feürigen wunderzeichen. Das lxix Capittel.
[78.] Von wunder zeichen die in dem lufft beſchehen/ Das lxx Capittel.
[79.] Von wunder zeichen ſo in waſſeren ſeind-Das lxxj Capittel.
[80.] Von wunder zeichen auff erden/ Das lxxij Capittel.
[81.] Von der gewechſen wunder zeichen-Das lxxiij Capittel.
[82.] Von wunderzeichen an wilden vnnd vnge/ zempten thieren/ Das lxxiiij Capittel.
[83.] Von wunderzeichen an zamen thieren/ Das lxxv Capittel.
[84.] Von wunderzeichen an menſchen-Das lxxvj Capittel.
[85.] Von wunderwercken ſo ſich in geburten zůtragend/ Das lxxvij Capittel.
[86.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das fünffzehend Bůch. Von künſtlicher waarſagung. Weiſſagung auß mancherlei ſachen/ Das lxxviij Capittel.
[87.] Von der Chiromantey/ oder wie man von der hand har ſoll waarſagen/ Das lxxix Capittel.
[88.] Von betrugnuß/ gaucklerei/ vnnd zauberey/ Das lxxx Capittel.
[89.] Von wunderzeichen/ Das lxxxi Capittel.
[90.] Von vogelſchawung oder weiſ/ ſagung/ Das lxxxij Capittel.
< >
page |< < (lxxij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div119" type="section" level="1" n="19">
          <pb o="lxxij" file="0128" n="128" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div128" type="section" level="1" n="20">
          <head xml:id="echoid-head23" xml:space="preserve">Von dem liecht vnnd ſchein/
            <lb/>
          Das xij. Capitel.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2592" xml:space="preserve">@Vn hatt man zům offtern mal acht genommen/ daß die ding et-
              <lb/>
            wan gröſſer/ etwan kleiner ſcheinen dann ſie ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s2593" xml:space="preserve">dann ſo man
              <lb/>
            die kertzen zůnacht anzündt/ auch die ſternen zů dũckelen zeiten/
              <lb/>
            vnd die fiſch im waſſer/ ſcheinen ſie größer dann ſie aber ſoltend.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2594" xml:space="preserve">vnd die Sonn vnd der Mon vil kleiner/ dann ſie ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s2595" xml:space="preserve">man ſoll
              <lb/>
            auch ſolliches nit dem falſchen geſicht zů legen.</s>
            <s xml:id="echoid-s2596" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2597" xml:space="preserve">Deßhalben ſcheinend ſie zům erſten größer/ wann ſie inn einem dickeren
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0128-01" xlink:href="note-0128-01a" xml:space="preserve">warumb die
                <lb/>
              ding gröſſer
                <lb/>
              ſcheinẽd dann
                <lb/>
              ſie ſeind.</note>
            mittel ſeind/ als die fiſch im waſſer/ vnd die ſternen in der wolcken. </s>
            <s xml:id="echoid-s2598" xml:space="preserve">als auch
              <lb/>
            hargegen kleiner/ von wegen des orths dünnen ſubſtantz/ als das geſtirn/
              <lb/>
            wölches nit allein klein ſcheinet/ dz ſie weit von vns/ ſon{der} dz ſie am himmel
              <lb/>
            ſthond/ welches lüfftige mit vergleichnũg anderer gantz dünn iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2599" xml:space="preserve">Das an-
              <lb/>
            der iſt/ die nähe deß dickeren mittels gegen dem aug/ oder dẽ ding daß man
              <lb/>
            ſicht. </s>
            <s xml:id="echoid-s2600" xml:space="preserve">dann alſo iſt es auch mitt einem augenſpiegel/ welcher die gröſſe aller
              <lb/>
            dingen ein klein enderent/ ſo man auff das ding ſo man ſicht/ oder auff die
              <lb/>
            augen ſetzet. </s>
            <s xml:id="echoid-s2601" xml:space="preserve">wann man aber den etwz weitters daruon baltet/ mehrend ſie
              <lb/>
            die gröſſe nit ein wenig. </s>
            <s xml:id="echoid-s2602" xml:space="preserve">Dz dritt iſt die erkantnuß der weite. </s>
            <s xml:id="echoid-s2603" xml:space="preserve">von diſem aber
              <lb/>
            vnd von der erſten vrſach/ haben wir an einem anderen orth geredt/ do wir
              <lb/>
            von größe des geſtirns gehãdlet. </s>
            <s xml:id="echoid-s2604" xml:space="preserve">Zům vierdten ſcheinẽ ſie größer/ võ wegẽ
              <lb/>
            der finſtere ſo do leüchtet/ wie ſie auch von einem fremb den ſchein ein kleine
              <lb/>
            geſtalt haben. </s>
            <s xml:id="echoid-s2605" xml:space="preserve">Deßhalbẽ ſicht man an der Soñen kleinere facklen/ zůnacht
              <lb/>
            aber größere/ eintwe{der}s dz ſich die auß ſpreiten/ oder aber ein wi{der}ſchein ge-
              <lb/>
            ben. </s>
            <s xml:id="echoid-s2606" xml:space="preserve">es ſprcitẽ ſich aber nit allein die liechter auß/ ſon{der} auch die ſchattẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2607" xml:space="preserve">dañ
              <lb/>
            ſo man zwiſchen einẽ liecht vnd einer wand ein ziegel ſetzet/ vnd widerumb
              <lb/>
            zwiſchen dem ziegel vñ der wand ein criſtall/ ſo wirt der ſchatt vyl größer/
              <lb/>
            dañ ſo man kein criſtall darzwiſchen geſetzt hette. </s>
            <s xml:id="echoid-s2608" xml:space="preserve">Es erſcheinend aber vyl
              <lb/>
            ſtreimen (wie Fracaſtorius lernet) als wañ der Mon halb iſt/ domit er alſo
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0128-01" xlink:href="fig-0128-01a" number="20">
                <variables xml:id="echoid-variables18" xml:space="preserve">a k c b d f e m n g h l</variables>
              </figure>
            größer geachtet werde. </s>
            <s xml:id="echoid-s2609" xml:space="preserve">Zů einem exempel ſeye A die
              <lb/>
            Soñ/ nach des Mons geſtalt/ wölcher begriffen wirt
              <lb/>
            zwiſchen C D F vnd CEG. </s>
            <s xml:id="echoid-s2610" xml:space="preserve">Man ſetze den Mon in dz
              <lb/>
            C/ ſo der zůſam̃enfügung näher iſt in dem E/ in dem
              <lb/>
            fiertheil mit der Soñen im G/ weiter dann ein fier-
              <lb/>
            theil. </s>
            <s xml:id="echoid-s2611" xml:space="preserve">deßhalben werden der Sonnen ſtreimẽ/ weil ſie
              <lb/>
            im C iſt/ einen widerſchein geben/ nach dem gantzen
              <lb/>
            theil des triangels A B C/ ſo in dem circkel begriffen
              <lb/>
            iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2612" xml:space="preserve">Zů dem E nach dem gantzen theil des triangels A
              <lb/>
            D E/ ſo in dem ſelbigen circkel begriffen. </s>
            <s xml:id="echoid-s2613" xml:space="preserve">vnd zů dem G/ nach dem gantzen
              <lb/>
            triangel A F G/ ſo in dem circklen begriffen. </s>
            <s xml:id="echoid-s2614" xml:space="preserve">Es iſt aber offenbar dz {der} theil
              <lb/>
            am triangel A D E/ oder nechſt darbey der gröſt iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2615" xml:space="preserve">dann ob dem C ſeind ſie
              <lb/>
            kleiner/ vnd auch darun{der} in dem punctẽ H/ bey der zůſam̃enfügũg K/ vñ
              <lb/>
            dem gegenſatz L wirt er am kleineſten ſcheinẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2616" xml:space="preserve">wölches er ſagt auch inn den
              <lb/>
            vorgenden vermerckt zůhaben/ wie ſie kleiner geachtet werdẽ in der zůſam-
              <lb/>
            menfügung/ dañ in der oppoſitz vnd gegenſatz. </s>
            <s xml:id="echoid-s2617" xml:space="preserve">Die ſiebende vrſach {der} größe
              <lb/>
            vnd der kleine/ iſt die bekante nähe vnd weite. </s>
            <s xml:id="echoid-s2618" xml:space="preserve">dann wir vermeinend es ſeye
              <lb/>
            ein thurn vñ die Soñ klein von wegẽ der weite. </s>
            <s xml:id="echoid-s2619" xml:space="preserve">vñ was man vnder einẽ klei
              <lb/>
            nen eck ſicht/ als wañ man einen ſtecken anſicht/ vñ das aug in dz A ſtellet/
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>