129 falſū: igr̄ illud ex quo ſeq̇tur.
Falſitas ↄ̨ñtis ꝓbat̄̄:
qm̄ īmediate poſt inſtãs qḋ eſt p̄ſens cõtinuo infini
ta puncta intrīſeca velociꝰ mouebūtur ipſa poten-
tia a. / igr̄ nõ īmediate poſt inſtãs / qḋ eſt p̄ſens moue
bitur velociꝰ quolibet pūcto intrīſeco / qḋ eſt oppo-
ſitū cõſequētis illati. Cõſequētia ptꝫ, et ꝓbat̄̄ añs,
qm̄ īmediate poſt inſtãs / qḋ eſt p̄ſens īfinita pūcta
p̄cedēt ipſã potentiã / vt ptꝫ, q2 illa potentia erit in
aliquo pūcto intrīſeco cū intēdat ꝑ te ↄ̨tinuo motū
ſuū: ergo īmediate poſt hoc cõtinuo īfinita puncta
velociꝰ mouebūtur ipſa a: poña / qḋ fuit ꝓbandum.
qm̄ īmediate poſt inſtãs qḋ eſt p̄ſens cõtinuo infini
ta puncta intrīſeca velociꝰ mouebūtur ipſa poten-
tia a. / igr̄ nõ īmediate poſt inſtãs / qḋ eſt p̄ſens moue
bitur velociꝰ quolibet pūcto intrīſeco / qḋ eſt oppo-
ſitū cõſequētis illati. Cõſequētia ptꝫ, et ꝓbat̄̄ añs,
qm̄ īmediate poſt inſtãs / qḋ eſt p̄ſens īfinita pūcta
p̄cedēt ipſã potentiã / vt ptꝫ, q2 illa potentia erit in
aliquo pūcto intrīſeco cū intēdat ꝑ te ↄ̨tinuo motū
ſuū: ergo īmediate poſt hoc cõtinuo īfinita puncta
velociꝰ mouebūtur ipſa a: poña / qḋ fuit ꝓbandum.
Reſpõdeo cõcedēdo / qḋ infert̄̄ negã-
do falſitatē ↄ̨ſequētis, et ad ꝓbationē falſitatis cõ
ſequētis, cõcedo ↄ̨ſequētiã, et negãdo añs: nec illud
añs eſt ꝓpoſitio q̄ infert̄̄ in argumēto: ſꝫ ꝓpoſitio
q̄ infert̄̄ eſt iſta quolibet g̈du intrīſeco illiꝰ reſiſtētie
dato incipit a. poña velociꝰ moueri: et velociꝰ inten
dere motū ſuū q̄ vera et ꝓbata eſt ſufficienter. 111. correĺ. ¶ Ex
quo ſeq̇tur / quolibet gradu ſiue pūcto ītrīſeco il-
lius reſiſtentie īcipit a. potētia velociꝰ moueri: et tñ
nõ īcipit moueri quolibet gradu ſiue pūcto intrīſe-
co illiꝰ reſiſtentie velociꝰ. Patet correlariū ex lo-
gica et caſu. Unã illaꝝ ꝓpoſitionū eſt īmediate ex-
ponibilis: et alia nõ. 222. correĺ. ¶ Sequit̄̄ ſecūo / in caſu ar-
gumenti quocū gradu ſiue pūcto intrīſeco illius
reſiſtētie īcipit a. velociꝰ moueri: et tñ ãte quodlibet
īſtãs futuꝝ poſt īſtãs / qḋ eſt p̄ſens velociꝰ īfiniti g̈dꝰ
ſiue pūcti intrinſeci mouebūtur. Patet hoc corre-
lariū ex deductione argumēti. 33Duodeci
ma ↄ̨cĺo
calcu. Et eſt duodecima cõ
cluſio calculatoris in primo capite de medio nõ re
ſiſtente. 443. correĺ. ¶ Seq̇tur tertio / ſi poſt̄ latitudo illa re
ſiſtentie mouet̄̄ cõtinuo vniformiter cū poña incipi
ente moueri cū illa: quilibet pūctus eiꝰ intrinſecus
incipiat moueri velociꝰ vniformiter quã antea: mo
tus illiꝰ potētie incipiet eſſe retrogradꝰ quo ad reſi
ſtentiã. Incipiet em̄ intēdere motū ſuū. Et ſi poſtea
quilibet punctꝰ reſtitueret̄̄ priſtine velocitati vnifor
miter: poña iteꝝ incipiet ꝑtrãſire eandē reſiſtentiã
remittendo motū ſuū. Et poteſt hoc fieri infinities
ſi motus latitudinis īfinities variet̄̄. Probat̄̄ cor-
relariū / et pono / in latitudīe data a nõ gradu vſ
ad octauū moueat̄̄ pūctus vt .4. a ꝓportiõe dupla
vniformiṫ ꝑ aliqḋ tēpꝰ: et ꝑ idē tēpꝰ moueat̄̄ poña vt
octo cū illo pūcto vt .4. etiã a ꝓportiõe dupla: et de-
inde in īſtãti a. īcipiat ſubito ille pūctꝰ vt .4. moueri
a ꝓportiõe q̈drupla. Quo poſito manifeſtū ē / ille
pūctꝰ īcipiet p̄cedere poñaꝫ īcipiet intēdere
motū ſuū: intēdat igr̄ motū ſuū / quo ad vſ veniat
ad punctū a. vel b. (nõ eſt cura) et cū ꝑuenerit ad il-
lud punctū incipiat latitudo iteꝝ moueri eo modo
q̊ mouebat̄̄ ãtea vniformiṫ puta g̈dus vt .4. īcipiat
moueri a ꝓportiõe dupla: et g̈dꝰ vt .8. a q̈drupla vni
formiṫ ↄ̨tinuo. Quo poſito iã poña iteꝝ incipit re-
mittere motū ſuū q̊ ad vr ſit ī pūcto vt .4. qm̄ q̇lꝫ
pūctꝰ citra .4. / tunc tardiꝰ mouet̄̄ / tūc ꝙ̄ poña ſufficit
moueri cū illo, qm̄ cū pūcto vt .4. ſufficit moueri po
tētia a ꝓportiõe dupla et ab eadē mouet̄̄ punctꝰ vt
4. et q̇lꝫ pūctꝰ remiſſiora minori, et ipſa poña cū q̇lꝫ
remiſſiori a maiori ꝙ̄ dupla ſufficit moueri: igr̄ qḋ
lꝫ remiſſiꝰ cū q̊ eſt īcipit ꝑtrãſire et ꝑ ↄ̨ñs ãtea ꝙ̄ deue
niet ad pūctū vt .4. ↄ̨tinuo remittet motū ſuū. Et ſic
ptꝫ correlariū. ¶ Hec igr̄ ꝓ īgenioli mei tenuitate
de velocitate motꝰ penes cauſã ī medio difformiter
difformi variato, et q̇eſcēte poña ſiĺr variata et q̇eſcē
te, itidē ī medio vniformiter difformiter reſiſtēte et
īuariato, etiã in medio nõ reſiſtente in quo fit parti
bilis acquiſitio reſiſtentie vniformiter et difformi-
ter difformis / dicta ſint tanta.
do falſitatē ↄ̨ſequētis, et ad ꝓbationē falſitatis cõ
ſequētis, cõcedo ↄ̨ſequētiã, et negãdo añs: nec illud
añs eſt ꝓpoſitio q̄ infert̄̄ in argumēto: ſꝫ ꝓpoſitio
q̄ infert̄̄ eſt iſta quolibet g̈du intrīſeco illiꝰ reſiſtētie
dato incipit a. poña velociꝰ moueri: et velociꝰ inten
dere motū ſuū q̄ vera et ꝓbata eſt ſufficienter. 111. correĺ. ¶ Ex
quo ſeq̇tur / quolibet gradu ſiue pūcto ītrīſeco il-
lius reſiſtentie īcipit a. potētia velociꝰ moueri: et tñ
nõ īcipit moueri quolibet gradu ſiue pūcto intrīſe-
co illiꝰ reſiſtentie velociꝰ. Patet correlariū ex lo-
gica et caſu. Unã illaꝝ ꝓpoſitionū eſt īmediate ex-
ponibilis: et alia nõ. 222. correĺ. ¶ Sequit̄̄ ſecūo / in caſu ar-
gumenti quocū gradu ſiue pūcto intrīſeco illius
reſiſtētie īcipit a. velociꝰ moueri: et tñ ãte quodlibet
īſtãs futuꝝ poſt īſtãs / qḋ eſt p̄ſens velociꝰ īfiniti g̈dꝰ
ſiue pūcti intrinſeci mouebūtur. Patet hoc corre-
lariū ex deductione argumēti. 33Duodeci
ma ↄ̨cĺo
calcu. Et eſt duodecima cõ
cluſio calculatoris in primo capite de medio nõ re
ſiſtente. 443. correĺ. ¶ Seq̇tur tertio / ſi poſt̄ latitudo illa re
ſiſtentie mouet̄̄ cõtinuo vniformiter cū poña incipi
ente moueri cū illa: quilibet pūctus eiꝰ intrinſecus
incipiat moueri velociꝰ vniformiter quã antea: mo
tus illiꝰ potētie incipiet eſſe retrogradꝰ quo ad reſi
ſtentiã. Incipiet em̄ intēdere motū ſuū. Et ſi poſtea
quilibet punctꝰ reſtitueret̄̄ priſtine velocitati vnifor
miter: poña iteꝝ incipiet ꝑtrãſire eandē reſiſtentiã
remittendo motū ſuū. Et poteſt hoc fieri infinities
ſi motus latitudinis īfinities variet̄̄. Probat̄̄ cor-
relariū / et pono / in latitudīe data a nõ gradu vſ
ad octauū moueat̄̄ pūctus vt .4. a ꝓportiõe dupla
vniformiṫ ꝑ aliqḋ tēpꝰ: et ꝑ idē tēpꝰ moueat̄̄ poña vt
octo cū illo pūcto vt .4. etiã a ꝓportiõe dupla: et de-
inde in īſtãti a. īcipiat ſubito ille pūctꝰ vt .4. moueri
a ꝓportiõe q̈drupla. Quo poſito manifeſtū ē / ille
pūctꝰ īcipiet p̄cedere poñaꝫ īcipiet intēdere
motū ſuū: intēdat igr̄ motū ſuū / quo ad vſ veniat
ad punctū a. vel b. (nõ eſt cura) et cū ꝑuenerit ad il-
lud punctū incipiat latitudo iteꝝ moueri eo modo
q̊ mouebat̄̄ ãtea vniformiṫ puta g̈dus vt .4. īcipiat
moueri a ꝓportiõe dupla: et g̈dꝰ vt .8. a q̈drupla vni
formiṫ ↄ̨tinuo. Quo poſito iã poña iteꝝ incipit re-
mittere motū ſuū q̊ ad vr ſit ī pūcto vt .4. qm̄ q̇lꝫ
pūctꝰ citra .4. / tunc tardiꝰ mouet̄̄ / tūc ꝙ̄ poña ſufficit
moueri cū illo, qm̄ cū pūcto vt .4. ſufficit moueri po
tētia a ꝓportiõe dupla et ab eadē mouet̄̄ punctꝰ vt
4. et q̇lꝫ pūctꝰ remiſſiora minori, et ipſa poña cū q̇lꝫ
remiſſiori a maiori ꝙ̄ dupla ſufficit moueri: igr̄ qḋ
lꝫ remiſſiꝰ cū q̊ eſt īcipit ꝑtrãſire et ꝑ ↄ̨ñs ãtea ꝙ̄ deue
niet ad pūctū vt .4. ↄ̨tinuo remittet motū ſuū. Et ſic
ptꝫ correlariū. ¶ Hec igr̄ ꝓ īgenioli mei tenuitate
de velocitate motꝰ penes cauſã ī medio difformiter
difformi variato, et q̇eſcēte poña ſiĺr variata et q̇eſcē
te, itidē ī medio vniformiter difformiter reſiſtēte et
īuariato, etiã in medio nõ reſiſtente in quo fit parti
bilis acquiſitio reſiſtentie vniformiter et difformi-
ter difformis / dicta ſint tanta.
¶ Seq̇tur tractatꝰ ſecūdꝰ huiꝰ tertie ꝑtis in q̊ de-
termīat̄̄ de velocitate et tarditate motꝰ penes effe-
ctū, exordiendo primo a motu locali tan̄ a priori
termīat̄̄ de velocitate et tarditate motꝰ penes effe-
ctū, exordiendo primo a motu locali tan̄ a priori
Capitulū ṗmū / in quo ponūtur aliq̈ cõia elemēta
ī hac materia definitiões vcꝫ diuiſionibꝰ adiunctis
ī hac materia definitiões vcꝫ diuiſionibꝰ adiunctis
PHiloſophorū prīcipis ariſtote
lis pleriſ in locis ſue pḣie huic nr̄o inii-
tio a pṗme accõmoda extat ſententia. 55pḣs in ꝓ
hemio
phiſicoꝝ Ait
em̄ ꝓhemio phiſicoꝝ, et ī prīcipio moralis pḣie īdu
cēdo platõis teſtīoniū, duplicē reꝝ cognoſcēdi eſſe
viã a ṗori vcꝫ / et ꝑ cauſas vſ ad elemēta reſoluēdo
et ꝑ effectū q̊s duos cognoſcēdi tramites ṗmo poſte
rioꝝ capite illo in quo demouſtrationē ipſã partit̄̄
q2 et ꝓpṫ quid appellat: ſuapte tñ natura ītellectui
nr̄o vt eidē pḣo placet p̄allegato ꝓhemio īnata at-
congenita eſt via ꝑ effectū rē dinoſcendi: tam et ſi
vtro tramite ipſaꝝ reꝝ cognitionē attīgere vale-
at. Exacta igr̄ at tradita / vt potuimꝰ velocitatꝪ et
tarditatꝪ motꝰ noticia penes ṗmū modū ꝓpter q̇d
vcꝫ / et ꝑ cauſã q̄ cauſa ꝓportiõalitas geometrica eſt
iã nūc p̄ſens opus nos īducit at admonet ad tra-
dendã noticiã velocitatis et tarditatis motꝰ penes
m modū cognoſcēdi hoc ē peues effectū. Proceda
mus igr̄ / a motū locali ꝓpṫ ſui dignitatē at ṗori-
tatē exordiū ſumētes. Suppoſita igr̄ definitiõe mo
tus localis dico / biꝑtitꝰ eſt motꝰ localis. Nã q̇dã
eſt motꝰ localis vniformis, quidam vero difformis
66Diuiſio lis pleriſ in locis ſue pḣie huic nr̄o inii-
tio a pṗme accõmoda extat ſententia. 55pḣs in ꝓ
hemio
phiſicoꝝ Ait
em̄ ꝓhemio phiſicoꝝ, et ī prīcipio moralis pḣie īdu
cēdo platõis teſtīoniū, duplicē reꝝ cognoſcēdi eſſe
viã a ṗori vcꝫ / et ꝑ cauſas vſ ad elemēta reſoluēdo
et ꝑ effectū q̊s duos cognoſcēdi tramites ṗmo poſte
rioꝝ capite illo in quo demouſtrationē ipſã partit̄̄
q2 et ꝓpṫ quid appellat: ſuapte tñ natura ītellectui
nr̄o vt eidē pḣo placet p̄allegato ꝓhemio īnata at-
congenita eſt via ꝑ effectū rē dinoſcendi: tam et ſi
vtro tramite ipſaꝝ reꝝ cognitionē attīgere vale-
at. Exacta igr̄ at tradita / vt potuimꝰ velocitatꝪ et
tarditatꝪ motꝰ noticia penes ṗmū modū ꝓpter q̇d
vcꝫ / et ꝑ cauſã q̄ cauſa ꝓportiõalitas geometrica eſt
iã nūc p̄ſens opus nos īducit at admonet ad tra-
dendã noticiã velocitatis et tarditatis motꝰ penes
m modū cognoſcēdi hoc ē peues effectū. Proceda
mus igr̄ / a motū locali ꝓpṫ ſui dignitatē at ṗori-
tatē exordiū ſumētes. Suppoſita igr̄ definitiõe mo
tus localis dico / biꝑtitꝰ eſt motꝰ localis. Nã q̇dã
eſt motꝰ localis vniformis, quidam vero difformis
motꝰ lo-
calis.
Motꝰ localis vniformis ē / quo ī equa
libꝰ tꝑis eq̈lia ſpacia ꝑtrãſeūtur rarefactiõe et cõ-
dēſatiõe deductis, deductis etiã aliis paruis q̇ſqui
liis cuiuſmodi eſt ↄ̨tra mutatio ſpacii vĺ qḋ non ſit
aliqḋ ſpaciū: ſufficit em̄ veꝝ vĺ ymaginaꝝ ſpacium
Exēplū / vt ſi mobile ī hora adeq̈te ꝑtrãſeat leucã. Et
ī ṗma parte ꝓportiõali hore ṗmã ꝑtē ꝓportiõalē leu-
ce in ſcḋa ſcḋaꝫ / et ſic ↄ̨ñter. ¶ Motꝰ o difformis eſt
qñ ī eq̈libꝰ ꝑtibꝰ tꝑis nõ eq̈lia ſpacia ꝑtrãſeūtur ce-
teris paribꝰ, deductꝪ deducēdis: vt ſi mobile ꝑtrã-
ſeat in hora adeq̈te leucã, in ṗma medietate vnam
q̈rtã et in ſcḋa tres q̈rtas talis motus eſt difformis
77Diuiſio
motꝰ dif
formis. ¶ Motꝰ difformis diuidit̄̄ / q2 q̇dã eſt vniformiṫ dif-
formis, q̇dã o difformiṫ difformis. Motꝰ vnifor-
miter difformis (vt cõiter definit̄̄) eſt triplex q̇dã eſt
vniformiṫ difformis q̊ ad ſubiectū tm̄, q̇dã q̊ ad tē-
pꝰ tm̄, q̇dã o q̊ ad ſubiectū et tēpꝰ ſiĺ. ¶ Motꝰ vni-
formiṫ difformis q̊ ad ſubiectū vt cõiter definit̄̄ eſt
qñ cuiꝰcū ꝑtis ſubiecti dimidiū tm̄ excedit̄̄ ī velo-
citate ab extremo velociori illiꝰ ̄tū excedit extre-
mū tardiꝰ motū ī velocitate. Exēplū / vt motꝰ rote fi
guli: et ꝑ dimidiū ītelligas pūctū ī medio vĺ q̇ yma
gīarie ē ibi ṫmīſãdo. ¶ Motꝰ o vniformiṫ diffor-
mis q̊ ad tēpꝰ ē qñ cuiꝰcū ꝑtꝪ / accepte m tēpꝰ .i. q̄
adeq̈te ē ī aliq̈ ꝑte tꝑis g̈dꝰ mediꝰ q̇ ē ī medio taĺ ꝑtꝪ
tãto excedit extremū remiſſiꝰ ̄to excedit̄̄ ab intēſio
ri. Exēplū / vt ſi aliqḋ mobile incipiat moueri a non
g̈du cõtinuo intendendo vniformiter motū ſuū per
aliqḋ tēpꝰ: tūc talis motꝰ eſt vniformiter difformis
q̊ ad tēpꝰ. ¶ Motꝰ aūt vniformiter difformis quo
ad tēpꝰ, et quo ad ſubiectū: definit̄̄ ↄ̨iūgēdo definiti
ones motꝰ vniformiṫ difformis quo ad tēpꝰ, et quo
ad ſubiectū. 88Diuiſio
motꝰ lo-
calis dif
formiter
diffor-
mis. ¶ Motꝰ aūt difformiṫ difformis cõſi-
militer diuidi poteſt: videlicet motuū difformiter
difformiū alius eſt difformiter difformis quo ad
tempus, alius quo ad ſubiectum, alius quo ad tem
pus et ſubiectū ſimul. Et ſimiliter poteſt diuidi mo
tus vniformis, quãuis proprie ſecundum definiti-
onem datam ille motus ſit vniformis, quo in equa
libus partibus temporis equalia ſpacia pertran-
ſeūtur: et in nullis equalibus inequalia, ſiue talis
libꝰ tꝑis eq̈lia ſpacia ꝑtrãſeūtur rarefactiõe et cõ-
dēſatiõe deductis, deductis etiã aliis paruis q̇ſqui
liis cuiuſmodi eſt ↄ̨tra mutatio ſpacii vĺ qḋ non ſit
aliqḋ ſpaciū: ſufficit em̄ veꝝ vĺ ymaginaꝝ ſpacium
Exēplū / vt ſi mobile ī hora adeq̈te ꝑtrãſeat leucã. Et
ī ṗma parte ꝓportiõali hore ṗmã ꝑtē ꝓportiõalē leu-
ce in ſcḋa ſcḋaꝫ / et ſic ↄ̨ñter. ¶ Motꝰ o difformis eſt
qñ ī eq̈libꝰ ꝑtibꝰ tꝑis nõ eq̈lia ſpacia ꝑtrãſeūtur ce-
teris paribꝰ, deductꝪ deducēdis: vt ſi mobile ꝑtrã-
ſeat in hora adeq̈te leucã, in ṗma medietate vnam
q̈rtã et in ſcḋa tres q̈rtas talis motus eſt difformis
77Diuiſio
motꝰ dif
formis. ¶ Motꝰ difformis diuidit̄̄ / q2 q̇dã eſt vniformiṫ dif-
formis, q̇dã o difformiṫ difformis. Motꝰ vnifor-
miter difformis (vt cõiter definit̄̄) eſt triplex q̇dã eſt
vniformiṫ difformis q̊ ad ſubiectū tm̄, q̇dã q̊ ad tē-
pꝰ tm̄, q̇dã o q̊ ad ſubiectū et tēpꝰ ſiĺ. ¶ Motꝰ vni-
formiṫ difformis q̊ ad ſubiectū vt cõiter definit̄̄ eſt
qñ cuiꝰcū ꝑtis ſubiecti dimidiū tm̄ excedit̄̄ ī velo-
citate ab extremo velociori illiꝰ ̄tū excedit extre-
mū tardiꝰ motū ī velocitate. Exēplū / vt motꝰ rote fi
guli: et ꝑ dimidiū ītelligas pūctū ī medio vĺ q̇ yma
gīarie ē ibi ṫmīſãdo. ¶ Motꝰ o vniformiṫ diffor-
mis q̊ ad tēpꝰ ē qñ cuiꝰcū ꝑtꝪ / accepte m tēpꝰ .i. q̄
adeq̈te ē ī aliq̈ ꝑte tꝑis g̈dꝰ mediꝰ q̇ ē ī medio taĺ ꝑtꝪ
tãto excedit extremū remiſſiꝰ ̄to excedit̄̄ ab intēſio
ri. Exēplū / vt ſi aliqḋ mobile incipiat moueri a non
g̈du cõtinuo intendendo vniformiter motū ſuū per
aliqḋ tēpꝰ: tūc talis motꝰ eſt vniformiter difformis
q̊ ad tēpꝰ. ¶ Motꝰ aūt vniformiter difformis quo
ad tēpꝰ, et quo ad ſubiectū: definit̄̄ ↄ̨iūgēdo definiti
ones motꝰ vniformiṫ difformis quo ad tēpꝰ, et quo
ad ſubiectū. 88Diuiſio
motꝰ lo-
calis dif
formiter
diffor-
mis. ¶ Motꝰ aūt difformiṫ difformis cõſi-
militer diuidi poteſt: videlicet motuū difformiter
difformiū alius eſt difformiter difformis quo ad
tempus, alius quo ad ſubiectum, alius quo ad tem
pus et ſubiectū ſimul. Et ſimiliter poteſt diuidi mo
tus vniformis, quãuis proprie ſecundum definiti-
onem datam ille motus ſit vniformis, quo in equa
libus partibus temporis equalia ſpacia pertran-
ſeūtur: et in nullis equalibus inequalia, ſiue talis