Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
< >
page |< < of 290 > >|
129 falſū: igr̄ illud ex quo ſeq̇tur. Falſitas ↄ̨ñtis ꝓbat̄̄:
qm̄ īmediate poſt inſtãs qḋ eſt p̄ſens cõtinuo infini­
ta puncta intrīſeca velociꝰ mouebūtur ipſa poten-
tia a. / igr̄ nõ īmediate poſt inſtãs / qḋ eſt p̄ſens moue­
bitur velociꝰ quolibet pūcto intrīſeco / qḋ eſt oppo-
ſitū cõſequētis illati.
Cõſequētia ptꝫ, et ꝓbat̄̄ añs,
qm̄ īmediate poſt inſtãs / qḋ eſt p̄ſens īfinita pūcta
p̄cedēt ipſã potentiã / vt ptꝫ, q2 illa potentia erit in
aliquo pūcto intrīſeco cū intēdat ꝑ te ↄ̨tinuo motū
ſuū: ergo īmediate poſt hoc cõtinuo īfinita puncta
velociꝰ mouebūtur ipſa a: poña / qḋ fuit ꝓbandum.
Reſpõdeo cõcedēdo / qḋ infert̄̄  negã-
do falſitatē ↄ̨ſequētis, et ad ꝓbationē falſitatis cõ­
ſequētis, cõcedo ↄ̨ſequētiã, et negãdo añs: nec illud
añs eſt ꝓpoſitio q̄ infert̄̄ in argumēto: ſꝫ ꝓpoſitio
q̄ infert̄̄ eſt iſta quolibet g̈du intrīſeco illiꝰ reſiſtētie
dato incipit a. poña velociꝰ moueri: et velociꝰ inten­
dere motū ſuū q̄ vera et ꝓbata eſt ſufficienter. 111. correĺ.
¶ Ex
quo ſeq̇tur /  quolibet gradu ſiue pūcto ītrīſeco il-
lius reſiſtentie īcipit a. potētia velociꝰ moueri: et tñ
nõ īcipit moueri quolibet gradu ſiue pūcto intrīſe-
co illiꝰ reſiſtentie velociꝰ.
Patet correlariū ex lo-
gica et caſu.
Unã illaꝝ ꝓpoſitionū eſt īmediate ex-
ponibilis: et alia nõ. 222. correĺ.
¶ Sequit̄̄ ſecūo /  in caſu ar-
gumenti quocū gradu ſiue pūcto intrīſeco illius
reſiſtētie īcipit a. velociꝰ moueri: et tñ ãte quodlibet
īſtãs futuꝝ poſt īſtãs / qḋ eſt p̄ſens velociꝰ īfiniti g̈dꝰ
ſiue pūcti intrinſeci mouebūtur.
Patet hoc corre-
lariū ex deductione argumēti. 33Duodeci­
ma ↄ̨cĺo
calcu.
Et eſt duodecima cõ­
cluſio calculatoris in primo capite de medio nõ re­
ſiſtente. 443. correĺ.
¶ Seq̇tur tertio /  ſi poſt̄ latitudo illa re­
ſiſtentie mouet̄̄ cõtinuo vniformiter cū poña incipi­
ente moueri cū illa: quilibet pūctus eiꝰ intrinſecus
incipiat moueri velociꝰ vniformiter quã antea: mo­
tus illiꝰ potētie incipiet eſſe retrogradꝰ quo ad reſi­
ſtentiã.
Incipiet em̄ intēdere motū ſuū. Et ſi poſtea
quilibet punctꝰ reſtitueret̄̄ priſtine velocitati vnifor­
miter: poña iteꝝ incipiet ꝑtrãſire eandē reſiſtentiã
remittendo motū ſuū.
Et poteſt hoc fieri infinities
ſi motus latitudinis īfinities variet̄̄.
Probat̄̄ cor-
relariū / et pono /  in latitudīe data a nõ gradu vſ
ad octauū moueat̄̄ pūctus vt .4. a ꝓportiõe dupla
vniformiṫ ꝑ aliqḋ tēpꝰ: et ꝑ idē tēpꝰ moueat̄̄ poña vt
octo cū illo pūcto vt .4. etiã a ꝓportiõe dupla: et de-
inde in īſtãti a. īcipiat ſubito ille pūctꝰ vt .4. moueri
a ꝓportiõe q̈drupla.
Quo poſito manifeſtū ē /  ille
pūctꝰ īcipiet p̄cedere poñaꝫ īcipiet intēdere
motū ſuū: intēdat igr̄ motū ſuū / quo ad vſ veniat
ad punctū a. vel b. (nõ eſt cura) et cū ꝑuenerit ad il-
lud punctū incipiat latitudo iteꝝ moueri eo modo
q̊ mouebat̄̄ ãtea vniformiṫ puta g̈dus vt .4. īcipiat
moueri a ꝓportiõe dupla: et g̈dꝰ vt .8. a q̈drupla vni­
formiṫ ↄ̨tinuo.
Quo poſito iã poña iteꝝ incipit re-
mittere motū ſuū q̊ ad vr ſit ī pūcto vt .4. qm̄ q̇lꝫ
pūctꝰ citra .4. / tunc tardiꝰ mouet̄̄ / tūc ꝙ̄ poña ſufficit
moueri cū illo, qm̄ cū pūcto vt .4. ſufficit moueri po­
tētia a ꝓportiõe dupla et ab eadē mouet̄̄ punctꝰ vt
4. et q̇lꝫ pūctꝰ remiſſiora minori, et ipſa poña cū q̇lꝫ
remiſſiori a maiori ꝙ̄ dupla ſufficit moueri: igr̄ qḋ­
lꝫ remiſſiꝰ cū q̊ eſt īcipit ꝑtrãſire et ꝑ ↄ̨ñs ãtea ꝙ̄ deue­
niet ad pūctū vt .4. ↄ̨tinuo remittet motū ſuū.
Et ſic
ptꝫ correlariū.
¶ Hec igr̄ ꝓ īgenioli mei tenuitate
de velocitate motꝰ penes cauſã ī medio difformiter
difformi variato, et q̇eſcēte poña ſiĺr variata et q̇eſcē­
te, itidē ī medio vniformiter difformiter reſiſtēte et
īuariato, etiã in medio nõ reſiſtente in quo fit parti­
bilis acquiſitio reſiſtentie vniformiter et difformi-
ter difformis / dicta ſint tanta.

¶ Seq̇tur tractatꝰ ſecūdꝰ huiꝰ tertie ꝑtis in q̊ de-
termīat̄̄ de velocitate et tarditate motꝰ penes effe-
ctū, exordiendo primo a motu locali tan̄ a priori
Capitulū ṗmū / in quo ponūtur aliq̈ cõia elemēta
ī hac materia definitiões vcꝫ diuiſionibꝰ adiunctis
PHiloſophorū prīcipis ariſtote­
lis pleriſ in locis ſue pḣie huic nr̄o inii-
tio a pṗme accõmoda extat ſententia. 55pḣs in ꝓ­
hemio
phiſicoꝝ
Ait
em̄ ꝓhemio phiſicoꝝ, et ī prīcipio moralis pḣie īdu­
cēdo platõis teſtīoniū, duplicē reꝝ cognoſcēdi eſſe
viã a ṗori vcꝫ / et ꝑ cauſas vſ ad elemēta reſoluēdo
et ꝑ effectū q̊s duos cognoſcēdi tramites ṗmo poſte­
rioꝝ capite illo in quo demouſtrationē ipſã partit̄̄
q2 et ꝓpṫ quid appellat: ſuapte tñ natura ītellectui
nr̄o vt eidē pḣo placet p̄allegato ꝓhemio īnata at-
 congenita eſt via ꝑ effectū rē dinoſcendi: tam et ſi
vtro tramite ipſaꝝ reꝝ cognitionē attīgere vale-
at.
Exacta igr̄ at tradita / vt potuimꝰ velocitatꝪ et
tarditatꝪ motꝰ noticia penes ṗmū modū ꝓpter q̇d
vcꝫ / et ꝑ cauſã q̄ cauſa ꝓportiõalitas geometrica eſt
iã nūc p̄ſens opus nos īducit at admonet ad tra-
dendã noticiã velocitatis et tarditatis motꝰ penes
m modū cognoſcēdi hoc ē peues effectū.
Proceda­
mus igr̄ / a motū locali ꝓpṫ ſui dignitatē at ṗori-
tatē exordiū ſumētes.
Suppoſita igr̄ definitiõe mo­
tus localis dico /  biꝑtitꝰ eſt motꝰ localis.
Nã q̇dã
eſt motꝰ localis vniformis, quidam vero difformis
66Diuiſio
motꝰ lo-
calis.
Motꝰ localis vniformis ē / quo ī equa­
libꝰ tꝑis eq̈lia ſpacia ꝑtrãſeūtur rarefactiõe et cõ-
dēſatiõe deductis, deductis etiã aliis paruis q̇ſqui­
liis cuiuſmodi eſt ↄ̨tra mutatio ſpacii vĺ qḋ non ſit
aliqḋ ſpaciū: ſufficit em̄ veꝝ vĺ ymaginaꝝ ſpacium
Exēplū / vt ſi mobile ī hora adeq̈te ꝑtrãſeat leucã. Et
ī ṗma parte ꝓportiõali hore ṗmã ꝑtē ꝓportiõalē leu-
ce in ſcḋa ſcḋaꝫ / et ſic ↄ̨ñter.
¶ Motꝰ o difformis eſt
qñ ī eq̈libꝰ ꝑtibꝰ tꝑis nõ eq̈lia ſpacia ꝑtrãſeūtur ce-
teris paribꝰ, deductꝪ deducēdis: vt ſi mobile ꝑtrã-
ſeat in hora adeq̈te leucã, in ṗma medietate vnam
q̈rtã et in ſcḋa tres q̈rtas talis motus eſt difformis
77Diuiſio
motꝰ dif­
formis.
¶ Motꝰ difformis diuidit̄̄ / q2 q̇dã eſt vniformiṫ dif-
formis, q̇dã o difformiṫ difformis.
Motꝰ vnifor-
miter difformis (vt cõiter definit̄̄) eſt triplex q̇dã eſt
vniformiṫ difformis q̊ ad ſubiectū tm̄, q̇dã q̊ ad tē-
pꝰ tm̄, q̇dã o q̊ ad ſubiectū et tēpꝰ ſiĺ.
¶ Motꝰ vni-
formiṫ difformis q̊ ad ſubiectū vt cõiter definit̄̄ eſt
qñ cuiꝰcū ꝑtis ſubiecti dimidiū tm̄ excedit̄̄ ī velo-
citate ab extremo velociori illiꝰ ̄tū excedit extre-
mū tardiꝰ motū ī velocitate.
Exēplū / vt motꝰ rote fi­
guli: et ꝑ dimidiū ītelligas pūctū ī medio vĺ q̇ yma­
gīarie ē ibi ṫmīſãdo.
¶ Motꝰ o vniformiṫ diffor-
mis q̊ ad tēpꝰ ē qñ cuiꝰcū ꝑtꝪ / accepte m tēpꝰ .i. q̄
adeq̈te ē ī aliq̈ ꝑte tꝑis g̈dꝰ mediꝰ q̇ ē ī medio taĺ ꝑtꝪ
tãto excedit extremū remiſſiꝰ ̄to excedit̄̄ ab intēſio­
ri.
Exēplū / vt ſi aliqḋ mobile incipiat moueri a non
g̈du cõtinuo intendendo vniformiter motū ſuū per
aliqḋ tēpꝰ: tūc talis motꝰ eſt vniformiter difformis
q̊ ad tēpꝰ.
¶ Motꝰ aūt vniformiter difformis quo
ad tēpꝰ, et quo ad ſubiectū: definit̄̄ ↄ̨iūgēdo definiti­
ones motꝰ vniformiṫ difformis quo ad tēpꝰ, et quo
ad ſubiectū. 88Diuiſio
motꝰ lo-
calis dif­
formiter
diffor-
mis.
¶ Motꝰ aūt difformiṫ difformis cõſi-
militer diuidi poteſt: videlicet motuū difformiter
difformiū alius eſt difformiter difformis quo ad
tempus, alius quo ad ſubiectum, alius quo ad tem­
pus et ſubiectū ſimul.
Et ſimiliter poteſt diuidi mo­
tus vniformis, quãuis proprie ſecundum definiti-
onem datam ille motus ſit vniformis, quo in equa­
libus partibus temporis equalia ſpacia pertran-
ſeūtur: et in nullis equalibus inequalia, ſiue talis

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index