Apian, Petrus, Instrvmentvm Sinvvm, sev primi mobilis

Page concordance

< >
Scan Original
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
< >
page |< < of 97 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div5" type="section" level="1" n="5">
          <pb file="0013" n="13"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div6" type="section" level="1" n="6">
          <head xml:id="echoid-head7" xml:space="preserve">PRONVNCIATA CEN-
            <lb/>
          TVM, CVM INTER PRETATIONIBVS, V-
            <lb/>
          TILITATIBVS, ET EXEMPLIS EORVNDEM APER-
            <lb/>
          tiſsimis, ſuper inſtrumento nouo Primi Mobilis, recens iam à Petro
            <lb/>
          Apiano cõpoſita & conſcripta, magno futura uſui omnibus Aſtro
            <lb/>
          nomiæ ſtudioſis, fœliciter hic incipiunt.</head>
          <head xml:id="echoid-head8" xml:space="preserve">PRONVNCIATVM PRIMVM.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s414" xml:space="preserve">Inſtrumentum hoc
              <emph style="sc">Primi</emph>
              <emph style="sc">Mobilis</emph>
            componere, & </s>
            <s xml:id="echoid-s415" xml:space="preserve">in genere uſum e-
              <lb/>
            ius breuiter intelligere.</s>
            <s xml:id="echoid-s416" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s417" xml:space="preserve">PRincipio cõpoſiturus inſtrumentũ, quo omne illud, q̊dcũ in uniuerſo pri
              <lb/>
            mo Mobili inquiri poteſt, inueniatur, Duc lineã rectam ea longitudine, q̃
              <lb/>
            magnitudini ſiue quãtitati ꝓpoſiti inſtrumenti reſpondeat, Ad huius lineæ
              <lb/>
            finẽ ſeu extremitatẽ dextri lateris pone A, ex altera parte B. </s>
            <s xml:id="echoid-s418" xml:space="preserve">Deinde ex A
              <lb/>
            lineã erige perpendicularẽ, eadem longitudine plano´ æquali lineæ A B,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s419" xml:space="preserve">in altera extremitate q̃ eminet, ſcribe C. </s>
            <s xml:id="echoid-s420" xml:space="preserve">Mox circinũ altero illo pede fixo & </s>
            <s xml:id="echoid-s421" xml:space="preserve">immoto
              <lb/>
            repone in A, mobilẽ aũt pedẽ educ extenſum in C uſ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s422" xml:space="preserve">ſic circulũ deſcribe à C uſ in
              <lb/>
            B, at hoc modo habebis ante te deſcriptum iamiam quadrantẽ, quartã. </s>
            <s xml:id="echoid-s423" xml:space="preserve">ſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s424" xml:space="preserve">circuli totius
              <lb/>
            partẽ ex tribus illis literis A B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s425" xml:space="preserve">Ad hæc circulũ iſtũ à B in C diuide in 90 partes æqua-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0013-01" xlink:href="note-0013-01a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Quomodo</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">Quadrans</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">in</emph>
              90.
                <emph style="it">par-</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">tes diuidi</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">debeat.</emph>
              </note>
            les, id in hunc modũ. </s>
            <s xml:id="echoid-s426" xml:space="preserve">Primũ omniũ in tres partes æquales, deinde quãlibet earũ rurſus
              <lb/>
            in tres alias ꝑtes æquales, mox ſingulas illas adhuc partire in duas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s427" xml:space="preserve">has poſtremò in 5.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s428" xml:space="preserve">at ſic circulũ habebis à B uſ in C diuiſum apte in 90. </s>
            <s xml:id="echoid-s429" xml:space="preserve">ꝑtes æquales, quas graduũ ap-
              <lb/>
            pellatione cõtinemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s430" xml:space="preserve">Et hæc puncta graduũ occultè quidẽ deſcribi debent, ut facile de-
              <lb/>
            leri poſsint. </s>
            <s xml:id="echoid-s431" xml:space="preserve">Cæterũijs ita peractis, porrò adhuc diuide lineã A B in duas ꝑ
              <unsure/>
            tes in pũcto
              <lb/>
            D, ſimiliter & </s>
            <s xml:id="echoid-s432" xml:space="preserve">lineã A C in pũcto E, circinũ pone in D altero pede fixo, altero exten
              <lb/>
            ſo deſcribe circulũ ex A uſ in B, circinũ ita immotũ relinque, & </s>
            <s xml:id="echoid-s433" xml:space="preserve">pedem alterũ colloca in
              <lb/>
            E, altero aũt ſimiliter duc ſemicirculũ ab à uſ in C, ita, ut duo illi interſectionẽ mutuã
              <lb/>
            habeant in pũcto F. </s>
            <s xml:id="echoid-s434" xml:space="preserve">At iſti iam ſemicirculi duo illi ſuntueri, qui ad diuiſionem ſinuum
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s435" xml:space="preserve">neceſſario hic requirũtur & </s>
            <s xml:id="echoid-s436" xml:space="preserve">adpoſite uſurpantur, q̊d hoc loco præmonuiſſe te oportu
              <lb/>
            it, nobis´ adeo conſultũ uiſum eſt, eo maxime ut deinceps ſcias ꝗd uelimus, quotieſcũ
              <lb/>
            de circulis ſinuũ diſſeremus. </s>
            <s xml:id="echoid-s437" xml:space="preserve">In pũcto aũt A filum adfigi oportet, quo uſui fit accommo
              <lb/>
            datior. </s>
            <s xml:id="echoid-s438" xml:space="preserve">Deinde punctis D E applica regulã, & </s>
            <s xml:id="echoid-s439" xml:space="preserve">pinge aut trahe lineã occultam ex D in E
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s440" xml:space="preserve">eam diuide p mediũ in puncto G, poſthac pone circinũ pede fixo, ſcilicet fixo in G, al-
              <lb/>
            tero extẽſo in B uel C deſcribe circulũ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s441" xml:space="preserve">ſic circulũ deſcribe à C uſ in B, ita tamẽ, ut ap
              <lb/>
            pareat circulus eminere aliquantulũ ultra B & </s>
            <s xml:id="echoid-s442" xml:space="preserve">C. </s>
            <s xml:id="echoid-s443" xml:space="preserve">Iterũ expande circinũ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s444" xml:space="preserve">protrahe cir
              <lb/>
            culũ tantũ ſolummodo diſtantẽ à iam ducto circulo, ꝙ inter ipſos poſsint cadere ſingula
              <lb/>
            res graduũ diuiſiones. </s>
            <s xml:id="echoid-s445" xml:space="preserve">Rurſus iterũ comprime circinũ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s446" xml:space="preserve">depinge in eodẽ centro tertiũ
              <lb/>
            circulũ tantũ diſtantem à primo, ut inter ipſos poſsit ſcribi numerus graduũ diſtinctorũ
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0013-01" xlink:href="fig-0013-01a" number="3">
                <image file="0013-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0013-01"/>
              </figure>
            ꝑ 5 & </s>
            <s xml:id="echoid-s447" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s448" xml:space="preserve">Hi circuli ſic rite deſcripti, cõſtituũt limbũ huius inſtru
              <lb/>
            mẽti. </s>
            <s xml:id="echoid-s449" xml:space="preserve">Demũ applica regulã cẽtro A & </s>
            <s xml:id="echoid-s450" xml:space="preserve">fingulis diuiſionibus gra-
              <lb/>
            duũ in circulo B C occulto, & </s>
            <s xml:id="echoid-s451" xml:space="preserve">ubi regula tangit iſtos circulos,
              <lb/>
            duc lineas minutas à primo citculo in
              <lb/>
            ſecũdũ, linea uero à 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s452" xml:space="preserve">gradu ducenda
              <lb/>
            erit de ſecũdo circulo in tertiũ. </s>
            <s xml:id="echoid-s453" xml:space="preserve">Tandẽ
              <lb/>
            in ſpacio primi & </s>
            <s xml:id="echoid-s454" xml:space="preserve">tertij, incipiẽdo à B
              <lb/>
            ſcribẽdo uerſus C in primo ſpacio 5.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s455" xml:space="preserve">in ſecũdo 10, in tertio 15, & </s>
            <s xml:id="echoid-s456" xml:space="preserve">ſic de alijs
              <lb/>
            numeris ꝑ ꝗnariũ aſcẽdendo uſ ad
              <lb/>
            90. </s>
            <s xml:id="echoid-s457" xml:space="preserve">q̃ circa C ſedẽ ſibi uendicabunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s458" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Hactenus de compoſitiõe limbi Qua
              <lb/>
            drantis, cuius has ſume figuras.</s>
            <s xml:id="echoid-s459" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>