Apian, Petrus, Instrvmentvm Sinvvm, sev primi mobilis

Table of figures

< >
[Figure 11]
< >
page |< < of 97 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div5" type="section" level="1" n="5">
          <pb file="0013" n="13"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div6" type="section" level="1" n="6">
          <head xml:id="echoid-head7" xml:space="preserve">PRONVNCIATA CEN-
            <lb/>
          TVM, CVM INTER PRETATIONIBVS, V-
            <lb/>
          TILITATIBVS, ET EXEMPLIS EORVNDEM APER-
            <lb/>
          tiſsimis, ſuper inſtrumento nouo Primi Mobilis, recens iam à Petro
            <lb/>
          Apiano cõpoſita & conſcripta, magno futura uſui omnibus Aſtro
            <lb/>
          nomiæ ſtudioſis, fœliciter hic incipiunt.</head>
          <head xml:id="echoid-head8" xml:space="preserve">PRONVNCIATVM PRIMVM.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s414" xml:space="preserve">Inſtrumentum hoc
              <emph style="sc">Primi</emph>
              <emph style="sc">Mobilis</emph>
            componere, & </s>
            <s xml:id="echoid-s415" xml:space="preserve">in genere uſum e-
              <lb/>
            ius breuiter intelligere.</s>
            <s xml:id="echoid-s416" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s417" xml:space="preserve">PRincipio cõpoſiturus inſtrumentũ, quo omne illud, q̊dcũ in uniuerſo pri
              <lb/>
            mo Mobili inquiri poteſt, inueniatur, Duc lineã rectam ea longitudine, q̃
              <lb/>
            magnitudini ſiue quãtitati ꝓpoſiti inſtrumenti reſpondeat, Ad huius lineæ
              <lb/>
            finẽ ſeu extremitatẽ dextri lateris pone A, ex altera parte B. </s>
            <s xml:id="echoid-s418" xml:space="preserve">Deinde ex A
              <lb/>
            lineã erige perpendicularẽ, eadem longitudine plano´ æquali lineæ A B,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s419" xml:space="preserve">in altera extremitate q̃ eminet, ſcribe C. </s>
            <s xml:id="echoid-s420" xml:space="preserve">Mox circinũ altero illo pede fixo & </s>
            <s xml:id="echoid-s421" xml:space="preserve">immoto
              <lb/>
            repone in A, mobilẽ aũt pedẽ educ extenſum in C uſ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s422" xml:space="preserve">ſic circulũ deſcribe à C uſ in
              <lb/>
            B, at hoc modo habebis ante te deſcriptum iamiam quadrantẽ, quartã. </s>
            <s xml:id="echoid-s423" xml:space="preserve">ſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s424" xml:space="preserve">circuli totius
              <lb/>
            partẽ ex tribus illis literis A B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s425" xml:space="preserve">Ad hæc circulũ iſtũ à B in C diuide in 90 partes æqua-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0013-01" xlink:href="note-0013-01a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Quomodo</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">Quadrans</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">in</emph>
              90.
                <emph style="it">par-</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">tes diuidi</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">debeat.</emph>
              </note>
            les, id in hunc modũ. </s>
            <s xml:id="echoid-s426" xml:space="preserve">Primũ omniũ in tres partes æquales, deinde quãlibet earũ rurſus
              <lb/>
            in tres alias ꝑtes æquales, mox ſingulas illas adhuc partire in duas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s427" xml:space="preserve">has poſtremò in 5.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s428" xml:space="preserve">at ſic circulũ habebis à B uſ in C diuiſum apte in 90. </s>
            <s xml:id="echoid-s429" xml:space="preserve">ꝑtes æquales, quas graduũ ap-
              <lb/>
            pellatione cõtinemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s430" xml:space="preserve">Et hæc puncta graduũ occultè quidẽ deſcribi debent, ut facile de-
              <lb/>
            leri poſsint. </s>
            <s xml:id="echoid-s431" xml:space="preserve">Cæterũijs ita peractis, porrò adhuc diuide lineã A B in duas ꝑ
              <unsure/>
            tes in pũcto
              <lb/>
            D, ſimiliter & </s>
            <s xml:id="echoid-s432" xml:space="preserve">lineã A C in pũcto E, circinũ pone in D altero pede fixo, altero exten
              <lb/>
            ſo deſcribe circulũ ex A uſ in B, circinũ ita immotũ relinque, & </s>
            <s xml:id="echoid-s433" xml:space="preserve">pedem alterũ colloca in
              <lb/>
            E, altero aũt ſimiliter duc ſemicirculũ ab à uſ in C, ita, ut duo illi interſectionẽ mutuã
              <lb/>
            habeant in pũcto F. </s>
            <s xml:id="echoid-s434" xml:space="preserve">At iſti iam ſemicirculi duo illi ſuntueri, qui ad diuiſionem ſinuum
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s435" xml:space="preserve">neceſſario hic requirũtur & </s>
            <s xml:id="echoid-s436" xml:space="preserve">adpoſite uſurpantur, q̊d hoc loco præmonuiſſe te oportu
              <lb/>
            it, nobis´ adeo conſultũ uiſum eſt, eo maxime ut deinceps ſcias ꝗd uelimus, quotieſcũ
              <lb/>
            de circulis ſinuũ diſſeremus. </s>
            <s xml:id="echoid-s437" xml:space="preserve">In pũcto aũt A filum adfigi oportet, quo uſui fit accommo
              <lb/>
            datior. </s>
            <s xml:id="echoid-s438" xml:space="preserve">Deinde punctis D E applica regulã, & </s>
            <s xml:id="echoid-s439" xml:space="preserve">pinge aut trahe lineã occultam ex D in E
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s440" xml:space="preserve">eam diuide p mediũ in puncto G, poſthac pone circinũ pede fixo, ſcilicet fixo in G, al-
              <lb/>
            tero extẽſo in B uel C deſcribe circulũ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s441" xml:space="preserve">ſic circulũ deſcribe à C uſ in B, ita tamẽ, ut ap
              <lb/>
            pareat circulus eminere aliquantulũ ultra B & </s>
            <s xml:id="echoid-s442" xml:space="preserve">C. </s>
            <s xml:id="echoid-s443" xml:space="preserve">Iterũ expande circinũ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s444" xml:space="preserve">protrahe cir
              <lb/>
            culũ tantũ ſolummodo diſtantẽ à iam ducto circulo, ꝙ inter ipſos poſsint cadere ſingula
              <lb/>
            res graduũ diuiſiones. </s>
            <s xml:id="echoid-s445" xml:space="preserve">Rurſus iterũ comprime circinũ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s446" xml:space="preserve">depinge in eodẽ centro tertiũ
              <lb/>
            circulũ tantũ diſtantem à primo, ut inter ipſos poſsit ſcribi numerus graduũ diſtinctorũ
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0013-01" xlink:href="fig-0013-01a" number="3">
                <image file="0013-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0013-01"/>
              </figure>
            ꝑ 5 & </s>
            <s xml:id="echoid-s447" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s448" xml:space="preserve">Hi circuli ſic rite deſcripti, cõſtituũt limbũ huius inſtru
              <lb/>
            mẽti. </s>
            <s xml:id="echoid-s449" xml:space="preserve">Demũ applica regulã cẽtro A & </s>
            <s xml:id="echoid-s450" xml:space="preserve">fingulis diuiſionibus gra-
              <lb/>
            duũ in circulo B C occulto, & </s>
            <s xml:id="echoid-s451" xml:space="preserve">ubi regula tangit iſtos circulos,
              <lb/>
            duc lineas minutas à primo citculo in
              <lb/>
            ſecũdũ, linea uero à 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s452" xml:space="preserve">gradu ducenda
              <lb/>
            erit de ſecũdo circulo in tertiũ. </s>
            <s xml:id="echoid-s453" xml:space="preserve">Tandẽ
              <lb/>
            in ſpacio primi & </s>
            <s xml:id="echoid-s454" xml:space="preserve">tertij, incipiẽdo à B
              <lb/>
            ſcribẽdo uerſus C in primo ſpacio 5.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s455" xml:space="preserve">in ſecũdo 10, in tertio 15, & </s>
            <s xml:id="echoid-s456" xml:space="preserve">ſic de alijs
              <lb/>
            numeris ꝑ ꝗnariũ aſcẽdendo uſ ad
              <lb/>
            90. </s>
            <s xml:id="echoid-s457" xml:space="preserve">q̃ circa C ſedẽ ſibi uendicabunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s458" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Hactenus de compoſitiõe limbi Qua
              <lb/>
            drantis, cuius has ſume figuras.</s>
            <s xml:id="echoid-s459" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>