Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005747
">
<
pb
pagenum
="
481
"
xlink:href
="
016/01/130.jpg
"/>
Illa verò eiuſdem ſpeciei cenſenda, erunt,
<
lb
/>
quæ in his conueniunt, diuerſarum, quæ
<
lb
/>
diſſident. </
s
>
<
s
id
="
s.005748
">Specie autem idem multis modis
<
lb
/>
dicitur, alia quidem vltima, alia cuius rur
<
lb
/>
ſus diuerſæ ſunt differentiæ. </
s
>
<
s
id
="
s.005749
">His autem ca
<
lb
/>
rere, aut illis abundare, non eſt differentiæ
<
lb
/>
ſpeciei, ſed locorum argumentum: quan
<
lb
/>
doquidem magis & minùs ſpeciem non va
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg825
"/>
<
lb
/>
riare certum ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.005750
">Vnde fraxinum & linguam
<
lb
/>
auis, quam quidam fraxinellam vocant, &
<
lb
/>
diptamum, quo vtimur, non antiquum il
<
lb
/>
lum Dioſcoridis, ſed neque Virgilij, de quo
<
lb
/>
ille:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Diptamum genitrix Cretæa carpit ab Ida,
<
lb
/>
Puberibus caulem foliis & flore comantem
<
lb
/>
Purpureo.——
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005751
">
<
margin.target
id
="
marg824
"/>
Differentia
<
lb
/>
plantarum,
<
lb
/>
in quibus
<
lb
/>
conſtituta
<
lb
/>
ſit.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005752
">
<
margin.target
id
="
marg825
"/>
Fraxinus,
<
lb
/>
lingua auis,
<
lb
/>
& diptamus
<
lb
/>
eiuſdem ſpe
<
lb
/>
ciei.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005753
">Verùm ( vt dixi ) hunc noſtrum, eiuſdem
<
lb
/>
ſpeciei eſſe non dubito: ſiquidem vires eæ
<
lb
/>
dem, & forma. </
s
>
<
s
id
="
s.005754
">Sed fraxinus arbor eſt, fra
<
lb
/>
xinella arbuſtum, diptamus herba, omnes
<
lb
/>
immodicæ ſiccitatis plantæ, & ob id ſer
<
lb
/>
pentibus inimicæ, & vermibus admodum
<
lb
/>
lethiferæ. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005755
">Fraxinus verò vt robuſtior, etiam vm
<
lb
/>
bra ſola ſerpentes abigere fertur. </
s
>
<
s
id
="
s.005756
">Extenuant
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg826
"/>
<
lb
/>
& ob id omnes præter modum. </
s
>
<
s
id
="
s.005757
">Vnde re
<
lb
/>
ferunt Sanctium Hiſpaniarum Regem,
<
lb
/>
cùm adeò obeſus eſſet, vt neque equita
<
lb
/>
re, neque manus circumuertere commodè
<
lb
/>
poſſet, tædio quaſi vitæ aduocaſſe medi
<
lb
/>
cum egregium à rege quodam Africæ, cu
<
lb
/>
ratúmque ſemine herbæ, quam exiſtimo
<
lb
/>
fuiſſe linguam auis: ſed ſeu veneno adie
<
lb
/>
cto, ſeu mutata ex contrario contemperie,
<
lb
/>
corporis, breui obiit. </
s
>
<
s
id
="
s.005758
">Itaque extenuare im
<
lb
/>
modicè omnia hæc genera conſtat, cùm
<
lb
/>
ſplenem abſumant: digerunt enim vehe
<
lb
/>
menter quæcunque attenuarint. </
s
>
<
s
id
="
s.005759
">Hoc autem
<
lb
/>
obeſorum iure merito medicamentum opti
<
lb
/>
mum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005760
">Sed dices: Non regio his eſt
<
lb
/>
cauſa paruitatis, quandoquidem omnia
<
lb
/>
hæc genera in eadem regione reperian
<
lb
/>
tur? </
s
>
<
s
id
="
s.005761
">Verum non ex ſola regione hæc con
<
lb
/>
tingunt, cùm ceraſiorum Macedoniorum
<
lb
/>
plantæ primùm in ea regione originem
<
lb
/>
duxerint: inde tranſlatæ, eandem paruita
<
lb
/>
tem retinent. </
s
>
<
s
id
="
s.005762
">Idem contingit in fraxini
<
lb
/>
ſpeciebus, & ſabina, cupreſſo, atque ſan
<
lb
/>
tonica. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005763
">
<
margin.target
id
="
marg826
"/>
Sanctij Regis
<
lb
/>
Hiſpania
<
lb
/>
rum hiſtoria.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005764
">Extenuantur etiam arbores alimentis, ve
<
lb
/>
lut & canes, quos è magnis ſubtracto alimen
<
lb
/>
to in mediocres, & horum prolem in par
<
lb
/>
uos, atque ex his in minimos mutamus. </
s
>
<
s
id
="
s.005765
">Nec
<
lb
/>
aliud magis norunt mulieres. </
s
>
<
s
id
="
s.005766
">Eadem igi
<
lb
/>
tur ratio in plantis, quas ex alio loco,
<
lb
/>
ſeu regione, ſeu montibus atque arido ſo
<
lb
/>
lo agreſtes, & tenues tranſplantamus, qua
<
lb
/>
ſi noui generis arbores, aut herbas. </
s
>
<
s
id
="
s.005767
">At di
<
lb
/>
ces: Non omnia quæ conueniunt forma,
<
lb
/>
viribus, odore, atque ſapore, eiuſdem ſunt
<
lb
/>
ſpeciei? </
s
>
<
s
id
="
s.005768
">Namque ſalix, & vitex folia, &
<
lb
/>
truncum ac corticem habent ſimillima:
<
lb
/>
item odorem grauem ambæ, ambæ amaræ,
<
lb
/>
ambæ infructuoſæ, ambæ viros effœminant,
<
lb
/>
& ſteriles reddunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005769
">Sed vitex quia calida,
<
lb
/>
& ſicca, ſalix quia humida, & frigida, hoc
<
lb
/>
faciunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005770
">Amarus ſapor, & odoris grauitas
<
lb
/>
non ſunt ſimilia, ſed diuerſæ ratione in
<
lb
/>
vtriſque hæc fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005771
">Salix quoque lachry
<
lb
/>
mam mittit, licet concretam, & pappos
<
lb
/>
poſtquam floruerit: quorum vtroque vitex
<
lb
/>
omninò caret. </
s
>
<
s
id
="
s.005772
">Pappus autem fit humido
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg827
"/>
<
lb
/>
putreſcente, vel ob tenuitatem, vt in car
<
lb
/>
dis: vel ob frigus, vt in ſoncho, & ſalice.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005773
">Parte autem ea, quà per aëra fertur, eadem
<
lb
/>
ventos, & tempeſtates prænunciare ſolet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005774
">Eſt autem pulmoni ac ſpiritui inimicus pap
<
lb
/>
pus. </
s
>
<
s
id
="
s.005775
">Sed redeo ad plantarum differentias:
<
lb
/>
hæ non ex florum colore, vt dixi, ſed aliis
<
lb
/>
cauſis ſumendæ ſunt: luſit enim natura mi
<
lb
/>
rum in modum in florum coloribus. </
s
>
<
s
id
="
s.005776
">Sunt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg828
"/>
<
lb
/>
alibi, vt cucurbitæ, lilij: & arborum mul
<
lb
/>
tarum, velut pyri, cotonij, fraxini: ru
<
lb
/>
bei, vt amaranthi: punicei, vt mali puni
<
lb
/>
cæ, & papaueris eius, quod inter ſegetes,
<
lb
/>
vt in maceriis murorum naſcitur: ita enim
<
lb
/>
vocatur, etſi papauer non ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.005777
">Iris cæru
<
lb
/>
leos fert, crocus croceos, & calendula vo
<
lb
/>
cata herba, quæ etiam in extremis frigori
<
lb
/>
bus floret, vnde nomen, quòd ſingulis ca
<
lb
/>
lendis floreat, ſumpſit. </
s
>
<
s
id
="
s.005778
">Aureum fert cheli
<
lb
/>
donia, miſtum malua, & diptamus ille, de
<
lb
/>
quo nuper verba fecimus. </
s
>
<
s
id
="
s.005779
">Varios in flori
<
lb
/>
bus colores edunt roſæ primùm, inde vio
<
lb
/>
læ, & garyophyli vocati, tum iaſemin, &
<
lb
/>
helleborus: ille enim & albos, & virides,
<
lb
/>
& puniceos ferre ſolet. </
s
>
<
s
id
="
s.005780
">Sed admirabitur
<
lb
/>
quiſpiam, cur cum tam variè in floribus na
<
lb
/>
tura luſerit, neque virides tamen, neque
<
lb
/>
nigros flores produxerit? </
s
>
<
s
id
="
s.005781
">Sed de viridibus
<
lb
/>
parua quæſtio eſt: nam ſalix, & vitis flores
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg829
"/>
<
lb
/>
habent virides, hos ob ſimilitudinem, quam
<
lb
/>
cum foliis habent, dedignamur quaſi flores
<
lb
/>
appellare, cùm tamen vitium floribus tam
<
lb
/>
egregius fructus ſuccedat. </
s
>
<
s
id
="
s.005782
">Verùm de nigris
<
lb
/>
altior eſt contemplatio. </
s
>
<
s
id
="
s.005783
">An quòd nigri ſint
<
lb
/>
aliqui? </
s
>
<
s
id
="
s.005784
">Sed ſi ſunt, cùm rariſſimi ſint, ad
<
lb
/>
huc dubitatio manet. </
s
>
<
s
id
="
s.005785
">An ſplendor copioſus,
<
lb
/>
qui in floribus eſt, nigrum cæruleum eſſe
<
lb
/>
oſtendit? </
s
>
<
s
id
="
s.005786
">Vel quia nigrum in craſſa ſub
<
lb
/>
ſtantia neceſſariò eſt, omnis autem flos è
<
lb
/>
tenuiſſimo ſuæ plantæ ſucco fit? </
s
>
<
s
id
="
s.005787
">Sed cùm
<
lb
/>
omnium plantarum differentiæ, quaſi nu
<
lb
/>
mero careant, noſtri propoſiti non eſt de
<
lb
/>
his diffusè tractare, velut de metallicis fe
<
lb
/>
cimus: nam obſcuriora tantùm, non quæ
<
lb
/>
ſubiiciuntur oculis, attingere deſtinauimus:
<
lb
/>
ob hoc breuiſſima plantarum, & anima
<
lb
/>
lium hiſtoria erit. </
s
>
<
s
id
="
s.005788
">Aliæ igitur plantæ vr
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg830
"/>
<
lb
/>
banæ ſunt, aliæ ſylueſtres, aliæ in mari,
<
lb
/>
aliæ in fluminibus, aliæ in ripa, quædam
<
lb
/>
in paludibus, aliæ inter ſaxa, aliæ medio
<
lb
/>
cri terra, aliæ etſi raræ, inter arenas na
<
lb
/>
ſcuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.005789
">Sunt & quæ in puteis, vt lichen:
<
lb
/>
quæ in nemoribus, quæ in aprico proue
<
lb
/>
niunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005790
">Quædam etiam peregrinæ tantùm, vt
<
lb
/>
Garyophylum, & caſſia, & agallochum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005791
">Creditum eſt & de terebintho & lentiſco,
<
lb
/>
quanquam in Italia tamen inueniantur. </
s
>
<
s
id
="
s.005792
">Sunt
<
lb
/>
rurſus fructiferæ, ſteriles, & quæ carent ra
<
lb
/>
dice, & quæ foliis, & aliæ ramis, aliæ flo
<
lb
/>
re. </
s
>
<
s
id
="
s.005793
">Et quæ vix vnum ex his habent, vt tube
<
lb
/>
ra fungi polytrichum. </
s
>
<
s
id
="
s.005794
">Sunt & benè odora
<
lb
/>
tæ, & malè olentes, & nihil olentes. </
s
>
<
s
id
="
s.005795
">Item
<
lb
/>
quæ ſemper frondent, quæ amittunt folia?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005796
">aliæ item raræ, aliæ denſæ, vt cupreſſus: aliæ
<
lb
/>
& patulæ, vt lotos, & fagus. </
s
>
<
s
id
="
s.005797
">Sunt & ſubli
<
lb
/>
mes, & humiles, enodes & nodoſæ, vt arun
<
lb
/>
do: ſolidœ quædam, vt ſancti ligni arbos: quæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg831
"/>
<
lb
/>
dam penitùs inanes, vt calamus: quædam </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>