Buonamici, Francesco, De motu libri X

Page concordance

< >
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="111"/>
                <arrow.to.target n="marg926"/>
                <lb/>
              etenim affirmatione ſignificatur. </s>
              <s>Nam, quod inquiunt
                <expan abbr="infinitũ">infinitum</expan>
              dici tam de eo quod eſt, quàm de
                <lb/>
              eo quod non eſt, non pertinet ad
                <expan abbr="ſubiectũ">ſubiectum</expan>
              enunciationis quod negatione exprimitur, ſed ad illud
                <lb/>
              quod ab ipſo ſignificatur, & vt dici conſueuit, pro quo ſupponit: tollit enim
                <expan abbr="">non</expan>
              album
                <expan abbr="albedinẽ">albedinem</expan>
              .
                <lb/>
              </s>
              <s>non hominem de quo prædicatur. </s>
              <s>& id eſſe aliquid poteſt. </s>
              <s>Reliqua, quòd globoſum &
                <expan abbr="vnũ">vnum</expan>
              ſit,
                <lb/>
              atque idem non mobile communiter contra reliquos eiuſdem ſectæ philoſophos anteà peracta
                <lb/>
              ſunt. </s>
              <s>Rationes illas extremas Parmenidis à
                <expan abbr="quibuſdã">quibuſdam</expan>
              auctoribus Græcis fuiſſe defenſas ſignificat
                <lb/>
              Ariſtoteles, ſiquidem ijs implicati manus dederint, & verè concludi conceſſerint. </s>
              <s>Itaque Plato
                <lb/>
              quod erat præter ens non ens, ideſt, nihil eſſe dicebat, & poſterior illa ratio, quæ è
                <foreign lang="grc">δικοτομιας</foreign>
              af­
                <lb/>
              fertur; reſoluatur in quaſdam magnitudines inſectiles à Platone, Xenocrate, & Zenone, vnde
                <lb/>
              efficiatur & ipſum totum in infinitum ſecari poſſe bifariam, & nihilominus vnum remanere.
                <lb/>
              </s>
              <s>Quocirca philoſophus eleuat hunc conatum monſtrans etiam ſi detur Parmenidi præter ens eſſe
                <lb/>
              non ens, & contradicentia ſimul conſiſtere non poſſe;
                <expan abbr="">non</expan>
              idcirco effici, vt
                <expan abbr="">non</expan>
              ens ſit nihil; quandò
                <lb/>
              poteſt eſſe
                <expan abbr="">non</expan>
              ens quodammodo quod eſt aliquid. </s>
              <s>Rurſus oſtendit neque illud ſequi. </s>
              <s>Si nihil eſt
                <lb/>
              præter ens, omnia fore vnum: nanque ipſi vnum ponunt
                <foreign lang="grc">αὐτὸ τὸ ὄν</foreign>
              , ideſt, ens ipſum; id verò
                <lb/>
              valet idem ac
                <foreign lang="grc">ὅπερ ὄν</foreign>
              , ideſt, verè vnum, alia multa ſunt, quę non ſunt ſimpliciter & verè vna, ſed
                <lb/>
              quodammodo. </s>
              <s>Proinde multa ſunt ea quę ſunt. </s>
              <s>Verùm quia locus ille ſalebroſus eſt, nec (vt mea
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg927"/>
                <lb/>
              fert opinio) conuenienter tralatus ab interpretibus non grauabor hic item aliquam lucem illi af­
                <lb/>
              ferre. </s>
              <s>Gręca verba ſunt huiuſmodi. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
                <foreign lang="grc">Aλλὰ τὸ οπερ ὄν τι ἒστω μηδενὶ συμβεβηκὸς, καὶ καθ' οὓ ἄμφω
                  <lb/>
                  <arrow.to.target n="marg928"/>
                  <lb/>
                καὶ ἑκάτερον, καὶ τὸ ἐκ τούτου λεγέθω. </foreign>
              </s>
              <s>
                <foreign lang="grc">ἐξ ἀδιαρέτων ἄρα τὸ πᾶν. </foreign>
              </s>
              <s>
                <foreign lang="grc">*Eνιοι δὲ ἐνέδοσαν τοῖς λό­
                  <lb/>
                γοις ἀμφοτέροις τῷ μὲν ὅτι πάντα ἓν, εἰ τὸ ὂν ἕν σημαίνει, ὅτι ἐστὶ τὸ μὴ ὂν, τῷ δὲ ἐκ τῆς διχο­
                  <lb/>
                τομίας ἄρμα ποιήσαντες τὰ μεγέθη. </foreign>
              </s>
              <s>
                <foreign lang="grc">φηνερὸν δὲ, καὶ ὅτι οὐκ ἀμηθὲς, ὡς εἰ ἓν σημαίνει τὸ ὄν, καὶ
                  <lb/>
                μὴ οἷόν τε ἃμα τὴν ἀντιφασὶν εἶναι, οὐκ ἔσται οὐδὲν μὴ ὂν, οὐδὲν γὰρ κωλύει μὴ ἁπλῶς, ἁμὰ μὴ ὅν τε
                  <lb/>
                εἶναι τὸ μὴ ὂν</foreign>
              . </s>
              <s>“ Sed quod verè eſt, eſto accidens nulli, & de quo ambo”, ideſt, [ſeparatim genus &
                <lb/>
              differentia,] & quod ex his [quę eſt definitio quæ ex genere & differentia
                <expan abbr="cõflatur">conflatur</expan>
              . </s>
              <s>careant enim
                <lb/>
              magnitudine; aliter enim erunt plura non vnum.] ergo omne quod eſt, erit ex indiuiduis. </s>
              <s>Hoc
                <lb/>
              planè ſequitur ex anteà conſtitutis, quia ſcilicet vnum erit ſimpliciter, & vt verè ens, atque ſub­
                <lb/>
              ſtantia: infertur autem à Gręcis, vt communiter item à Parmenide concluſum. </s>
              <s>Proinde ſequitur.
                <lb/>
              </s>
              <s>“Quidam verò manus dederunt vtrique rationi, huic quidem, quòd omnia vnum”, ſi ens vnum ſi­
                <lb/>
              gnificat, quòd erit non ens, [ideſt nihil] ei verò quę colligitur ab Ariſt. </s>
              <s>ex ſectione in duas partes,
                <lb/>
              ſtatuentes indiuiduas magnitudines; proptereà ſic vertimus
                <expan abbr="vtẽtes">vtentes</expan>
              diſiunctione
                <foreign lang="grc">τῷ δὲ</foreign>
              , huic
                <expan abbr="autẽ">autem</expan>
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg929"/>
                <lb/>
              [illi ſcilicet quam ſuperius attulit ipſe Ariſt.]
                <foreign lang="grc">ἐκ διχομίᾳ</foreign>
              , ideſt, ex ſectione in duas partes indiui­
                <lb/>
              duas facientes magnitudines, quaſi dicant etiam ſi ſit ex indiuiduis; & quantum eſſe poterit, & ni­
                <lb/>
              hilominus vnum. </s>
              <s>Planum igitur quòd neque verum, quòd ſi vnum ſignificat ens & contradicen­
                <lb/>
              tia ſimul conſiſtere nequeunt [quę vtraque ponuntur à Parmenide] non erit nihil non ens. [ſed
                <lb/>
              aliquid nihilominus.] “Nihil enim prohibet non ens non eſſe ſimpliciter non ens. [ideſt nihil]
                <lb/>
              ſed poterit aliquid eſſe.” Hæc ſanè profeſſus eſt Plato. </s>
              <s>Quanquam ipſe fortè ænigmaticè rerum
                <lb/>
              eſſentias indicauit, cùm quibus impartibilis vnitas iuncta foret, & more conſuero, vt liber ille ad­
                <lb/>
              monet, cui Timęo titulus eſt in quo multa myſteria velauit notionibus mathematicis, etiam ma­
                <lb/>
              gnitudinibus hiſce indiuiduis eſſentiarum vires occultauit. </s>
              <s>
                <expan abbr="">non</expan>
              ſic de cæteris audeo dicere. </s>
              <s>Nunc
                <lb/>
              facilè apparet, quàm irritus & inanis ſit
                <expan abbr="eorũ">eorum</expan>
              conatus qui veterum ſententias dirigere voluerunt:
                <lb/>
              faciunt enim hęc corpora quæ ponunt, vnum. </s>
              <s>Neque eſt, quòd quiſpiam acerbi animi vitio notet
                <lb/>
              Ariſtotelem, quòd illos impudenter inſimulet. </s>
              <s>Nam ſimul etiam
                <emph type="sup"/>
              b
                <emph.end type="sup"/>
                <expan abbr="Hippocratẽ">Hippocratem</expan>
              ,
                <expan abbr="Platonẽ">Platonem</expan>
              ,
                <expan abbr="Galenũ">Galenum</expan>
              ,
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg930"/>
                <lb/>
              & M. Tullium ad quorum manus veterum ſcripta peruenere, eiuſdem criminis accuſabit. </s>
              <s>Neque
                <lb/>
              eſt, quòd quiſquam obiiciat eos è numero phyſicorum fuiſſe ex punctos, aut quòd
                <expan abbr="aliqñ">aliquando</expan>
              fateatur
                <lb/>
              Ariſt. </s>
              <s>eos de
                <expan abbr="rerũ">rerum</expan>
              natura non fuiſſe locutos, ſed de alia ſubſtantia; quapropter arbitremur
                <expan abbr="ipſorũ">ipſorum</expan>
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg931"/>
                <lb/>
              verba aliud ſonare, ac vulgò exiſtimetur. </s>
              <s>Nam de ſubſtantia ſenſili disserunt: ſed enim illi tales
                <lb/>
              proprietates attribuunt, quæ alij ſubſtantiæ, ac ſenſili
                <expan abbr="cõueniunt">conueniunt</expan>
              , nihilominus illis ignotę,
                <expan abbr="ſiquidẽ">ſiquidem</expan>
                <lb/>
              nullam aliam ipſi ſubſtantiam nouerint ſupra ſenſilem. </s>
              <s>Nam
                <expan abbr="quẽ">quem</expan>
              Parmenides ipſe Deum vocat,
                <lb/>
              non eſt illa ſubſtantia quæ ab omni materiæ concretione libera ſit, ſed
                <expan abbr="cõtinens">continens</expan>
              ardore lucis orbis
                <lb/>
              qui cingit cęlum, Stephanen appellat. </s>
              <s>planè verum illud eſt, ipſum in eo differre à Meliſſo, quòd
                <lb/>
              ille vnum accipit, quod pertinet ad materiam; ipſe verò vnum ſpectat, quòd eſt formę:
                <expan abbr="">tantum</expan>
              ſubſtan­
                <lb/>
              tiam
                <expan abbr="ſeparatã">ſeparatam</expan>
              non attigit. </s>
              <s>id effecit, vt cùm exquireret principia rerum ſenſilium, illis attribueret,
                <lb/>
              quod eſt ſubſtantiæ ſeparatæ, ſed ſubſtantiam
                <expan abbr="ſeparatã">ſeparatam</expan>
              ignorauit, verùm vt ſcientiæ munera tue­
                <lb/>
              rentur, inter ſubſtantias ſenſiles poſuere nonnullas, vnde ſcientiæ leges ad ipſam permanarent:
                <lb/>
              attamen illæ conditiones rei ſenſili
                <expan abbr="">non</expan>
              inhærent; ſed ei, quæ cadit in mentem, & eſt ſupra
                <expan abbr="naturã">naturam</expan>
              ,
                <lb/>
              cuiuſmodi ipſi non cognouerunt. </s>
              <s>Et
                <expan abbr="omniũ">omnium</expan>
              primus Ariſt. </s>
              <s>
                <expan abbr="ſubſtantiã">ſubſtantiam</expan>
                <expan abbr="illã">illam</expan>
              ſupra
                <expan abbr="naturã">naturam</expan>
              , quanuis fal­
                <lb/>
              ſis hypotheſibus vſus fuerit, nobis indicauit. </s>
              <s>Neque id
                <expan abbr="mirũ">mirum</expan>
              :
                <expan abbr="">quin</expan>
              ex falſis
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              nil prohibeat colligi
                <lb/>
              verum. </s>
              <s>Quod verò plerique faciunt, vt veritate iam ab Ariſt. </s>
              <s>patefacta, velint
                <expan abbr="aliorũ">aliorum</expan>
              ſententias
                <expan abbr="">cum</expan>
                <lb/>
              Ariſt. </s>
              <s>concordare; iam hoc eſt
                <expan abbr="operã">operam</expan>
              ludere. </s>
              <s>velim
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              eos hîc ſuo marte,
                <expan abbr="">non</expan>
              Ariſt. </s>
              <s>auxilio fretos, ex </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>