131107Liber Decimus.
lis ad occaſum non reperiretur, fore vt in Occidente oriretur, tendenſq;
ad Orientem, ſpatio ſex menſium, ſu-
pra noſtrũ Horizontem moraretur, donectandem in Oriente occideret: ij tamen qui ſub polis eclyp@cæ de-
gunt, eum perpetuò horizontis ſui limbum circuire circumſpicerent.
pra noſtrũ Horizontem moraretur, donectandem in Oriente occideret: ij tamen qui ſub polis eclyp@cæ de-
gunt, eum perpetuò horizontis ſui limbum circuire circumſpicerent.
His de motu Solis in eccentrico explicatis, reſtat ad planam motuum cius intelligentiam, vt hunc cum a@
motibus implicemus, vt ex eorum mixtione, vltimus ipſius motus reſultet. debemus igitur nobis ob @
ſphæram materialem aſtronomice collocatam ſtatuere, eccentricumque prædictum imaginari ſub ec@yptica
ſitum, Apogæo ſub gr. 6. Cancri ſuppoſito. deinde aſſumendus eſt Sol materialis, qui circulo ſecundorum
mobilium affixus eſt atque in eo directè ſub eclyptica mouetur. Sol igitur hic materialis auxilio illius circuli
tardè promoueatur in conſequentia, ſic enim repręſentabit motum Solis in eccentrico: dum autem hoc mo-
do tardè mouetur, interim ei ſuperueniat motus primi mobilis qui totam illam ſphæræ partẽ, quam primum
mobile appellauimus, vna cum Sole materiali ſecum ab ortu in occaſum velociter, ſpatio 24. horarum, reuol-
uat, minimè interim ceſſante Sole materiali a proprio motu in conſequentia; ita vt pro ſingulis primi mobi-
lis reuoluntionibus integris, gra. vnum ille è contra proficiat in conſequentia. idque continenter ſiat, dones
Sol ille totum Zodiacum graduatim peragrauerit. ex his duab. motionibus, tertia, & vltima neceſſario orie-
tur, quæ ſpiralis erit, Sol enim hac ratione deſcribet, pergendo per Zodiacum ab vno tropico ad alterum, li-
neam ſpiralem, ſicuti etiam Luna, quæ ſpira conſtabit ex 182. quaſi glomerationibus diurnis. Hæc autem ſpi-
ra la xior erit ad Apogæum, quam ad Perigæum, quia ibi Sol remotior, quæ hic circunferatur. porrò ex hu-
ius ſpiræ conſideratione apparebit cur Sol accedat, & recedat a vertice; cur in varijs horizontis punctis oria-
tur, & occidat; qua ratiope quatuor anni tempora nobis attemperet, cur dies, ac noctes alternatim creſcant,
& decreſcant: vnde æquinoctia, ac ſolſtitia oriantur, & alia plura.
motibus implicemus, vt ex eorum mixtione, vltimus ipſius motus reſultet. debemus igitur nobis ob @
ſphæram materialem aſtronomice collocatam ſtatuere, eccentricumque prædictum imaginari ſub ec@yptica
ſitum, Apogæo ſub gr. 6. Cancri ſuppoſito. deinde aſſumendus eſt Sol materialis, qui circulo ſecundorum
mobilium affixus eſt atque in eo directè ſub eclyptica mouetur. Sol igitur hic materialis auxilio illius circuli
tardè promoueatur in conſequentia, ſic enim repręſentabit motum Solis in eccentrico: dum autem hoc mo-
do tardè mouetur, interim ei ſuperueniat motus primi mobilis qui totam illam ſphæræ partẽ, quam primum
mobile appellauimus, vna cum Sole materiali ſecum ab ortu in occaſum velociter, ſpatio 24. horarum, reuol-
uat, minimè interim ceſſante Sole materiali a proprio motu in conſequentia; ita vt pro ſingulis primi mobi-
lis reuoluntionibus integris, gra. vnum ille è contra proficiat in conſequentia. idque continenter ſiat, dones
Sol ille totum Zodiacum graduatim peragrauerit. ex his duab. motionibus, tertia, & vltima neceſſario orie-
tur, quæ ſpiralis erit, Sol enim hac ratione deſcribet, pergendo per Zodiacum ab vno tropico ad alterum, li-
neam ſpiralem, ſicuti etiam Luna, quæ ſpira conſtabit ex 182. quaſi glomerationibus diurnis. Hæc autem ſpi-
ra la xior erit ad Apogæum, quam ad Perigæum, quia ibi Sol remotior, quæ hic circunferatur. porrò ex hu-
ius ſpiræ conſideratione apparebit cur Sol accedat, & recedat a vertice; cur in varijs horizontis punctis oria-
tur, & occidat; qua ratiope quatuor anni tempora nobis attemperet, cur dies, ac noctes alternatim creſcant,
& decreſcant: vnde æquinoctia, ac ſolſtitia oriantur, & alia plura.
Tandem ex hac contemplatione percipies cur dicatur Sol moueri duobus contrárijs motibus ideſt, vno ſpi-
rali, qui conflatur ex duobus, ſcilicet ex motu proprio in eccentrico, & diurno primi mobilis; ſemper tame@
Sol occaſui fit propior, quia motus primi mobilis altero velocior eſt.
rali, qui conflatur ex duobus, ſcilicet ex motu proprio in eccentrico, & diurno primi mobilis; ſemper tame@
Sol occaſui fit propior, quia motus primi mobilis altero velocior eſt.
COROLLARIVM.
QVot milliaria diurno motu Sol conficit?
Reſpon.
Solem in diſtantia à terra mediocri, quam ſtatuimus
ſemid. terræ 1142. peragere milliaria 1,027,800. nam cum hæc diſtantia contineat ſemidiametros ter-
ræ 142. continebit pariter ille Solis circuitus terræ circunferentiam 1142. vicibus nam vti eſt diame-
ter ad diametrum, ita circunferentiam, ad circunferentiam, cum igitur in terreſtri peripheria contineantur
milliaria Aſtronomica 21600, ſi ea multiplicentur per 1142, prodibit 24,667,200, milliariorum ſolaris cir-
cuitus, qui diuiſus per 24. horas, exhibet milliaria 1,027,800, quæ ſingulis horis Sol percurrit. Vtrum Sol as
Luna ſæpius diurno motu reuoluatur? Hactenus de solis motibus.
ſemid. terræ 1142. peragere milliaria 1,027,800. nam cum hæc diſtantia contineat ſemidiametros ter-
ræ 142. continebit pariter ille Solis circuitus terræ circunferentiam 1142. vicibus nam vti eſt diame-
ter ad diametrum, ita circunferentiam, ad circunferentiam, cum igitur in terreſtri peripheria contineantur
milliaria Aſtronomica 21600, ſi ea multiplicentur per 1142, prodibit 24,667,200, milliariorum ſolaris cir-
cuitus, qui diuiſus per 24. horas, exhibet milliaria 1,027,800, quæ ſingulis horis Sol percurrit. Vtrum Sol as
Luna ſæpius diurno motu reuoluatur? Hactenus de solis motibus.
De Solaribus Temporibus. Cap. X.
POſt tractationem de Solis motu, proxime ſequitur tractatio de eiuſdem temporibus;
tempora enim nihil
aliud ſunt, quam motus quidam, qui ob aliqua accidentia tempeſtatum, aut lucis, & tenebrarum, ab alija
motibus diſtinguuntur, ob idque euadunt tempora, ideſt, aſſumuntur ad rerum durationes menſuradas, a
motu Solis hæc oriuntur tempora, annus, menſis, dies, & c.
aliud ſunt, quam motus quidam, qui ob aliqua accidentia tempeſtatum, aut lucis, & tenebrarum, ab alija
motibus diſtinguuntur, ob idque euadunt tempora, ideſt, aſſumuntur ad rerum durationes menſuradas, a
motu Solis hæc oriuntur tempora, annus, menſis, dies, & c.
Annus igitur ſicuti in Luna quoque dictum eſt, duplex eſt, Aſtronomicus, &
Ciuilis.
de Aſtronomico ſatis
dictum ſit in præcedenti cap. qui conſtat ex diebus, & dierum fractionibus, quæ minimè populis vſui eſſe poſ-
ſunt. Ciuilis igitur commoditatis cauſa, ex diebus tantummodo integris ab hominibus aſſumptus eſt, fuerunt-
que pro diuerſitate gentium, diuerſi quoque anni. apud Aſtronomos frequens eſt mentio, & vſus annorum
Ægyptiorum, qui conſtabant ex diebus 365. integris. Annus hic diuiſus continebat menſes 12. conſtantes
ſingulos ex 30. diebus, præterea dies quinque; qui vltimo menſi, in ſine anni addebantur; Additique dice-
bantur. At nobis de anno Romano, ſeu luliano fuſius dicendum eſt; hoc enim Romana quoque Eccleſia, &
vniuerſus ferè Chriſtianus orbis etiamnum vtitur. lulius igitur Cæſar Soſigenijs Aſtronomi opera, annum
hunc ordinauit eumque duplicem fecit, alterum communem appellauit, quæ ex diebus tamen 365. alterum
biſſextilem, qui ex diebus 366. conſtaret: hoc tamen ordine vt tres anni eſſent continuo communes, quartus
vero eſſet biſſextilis, ſeu intercalaris. Ratio huius eſt, quia ſecundum rei veritatem, anni ſinguli conſtare de-
berent ex diebus 365. & horis 6. ſed quia horæ illæ negotium populo faceſſerent, neque certum anni princi-
pium conſtaret, ideo omitti voluit ſex horas ſingulorum trium annorum communium, quæ efficiunt hora@
18. quas cum 6. horis anni quarti biſſextilis componi voluit; vt ex illis horis 24. dies vnus conflaretur; ac quar-
to cuique anno adderetur, leu intercalaretur poſt 24. diem Februarij. quoniam verò hæc dies intercalatis non
crat in Calendario ſcripta, ſed mente tantum addebatur, ideo 24. dies bis repetebatur ſeu vt tunc moris erat
dicebatur bis, ſexto Calendas Martij, vnde annus, & biſſextum denominatum eſt. Ita autem horum anno-
rum ſeries cum annis Chriſti incidit, vt tres primi anni a Chriſti natiuitate eſſent communes, quartus autem
eſſet biſſextilis; ſicque quartus quiſque annus a Chriſti natiuitate ſemper adhuc eſt biſſextilis@. pręter nonnul-
los à correctione Calendarij exceptos, de quare poſtea dicendum erit.
dictum ſit in præcedenti cap. qui conſtat ex diebus, & dierum fractionibus, quæ minimè populis vſui eſſe poſ-
ſunt. Ciuilis igitur commoditatis cauſa, ex diebus tantummodo integris ab hominibus aſſumptus eſt, fuerunt-
que pro diuerſitate gentium, diuerſi quoque anni. apud Aſtronomos frequens eſt mentio, & vſus annorum
Ægyptiorum, qui conſtabant ex diebus 365. integris. Annus hic diuiſus continebat menſes 12. conſtantes
ſingulos ex 30. diebus, præterea dies quinque; qui vltimo menſi, in ſine anni addebantur; Additique dice-
bantur. At nobis de anno Romano, ſeu luliano fuſius dicendum eſt; hoc enim Romana quoque Eccleſia, &
vniuerſus ferè Chriſtianus orbis etiamnum vtitur. lulius igitur Cæſar Soſigenijs Aſtronomi opera, annum
hunc ordinauit eumque duplicem fecit, alterum communem appellauit, quæ ex diebus tamen 365. alterum
biſſextilem, qui ex diebus 366. conſtaret: hoc tamen ordine vt tres anni eſſent continuo communes, quartus
vero eſſet biſſextilis, ſeu intercalaris. Ratio huius eſt, quia ſecundum rei veritatem, anni ſinguli conſtare de-
berent ex diebus 365. & horis 6. ſed quia horæ illæ negotium populo faceſſerent, neque certum anni princi-
pium conſtaret, ideo omitti voluit ſex horas ſingulorum trium annorum communium, quæ efficiunt hora@
18. quas cum 6. horis anni quarti biſſextilis componi voluit; vt ex illis horis 24. dies vnus conflaretur; ac quar-
to cuique anno adderetur, leu intercalaretur poſt 24. diem Februarij. quoniam verò hæc dies intercalatis non
crat in Calendario ſcripta, ſed mente tantum addebatur, ideo 24. dies bis repetebatur ſeu vt tunc moris erat
dicebatur bis, ſexto Calendas Martij, vnde annus, & biſſextum denominatum eſt. Ita autem horum anno-
rum ſeries cum annis Chriſti incidit, vt tres primi anni a Chriſti natiuitate eſſent communes, quartus autem
eſſet biſſextilis; ſicque quartus quiſque annus a Chriſti natiuitate ſemper adhuc eſt biſſextilis@. pręter nonnul-
los à correctione Calendarij exceptos, de quare poſtea dicendum erit.
Porrò Iulianus hic annus ita in Calendario in menſes diſtributus eſt, vt æquinoctia, &
ſolſtitia certis men-
ſium diebus perpetuo aſſixa eſſe deberent v. g. æquinectium vernum 21. diei Martij. affixum erat; cui diei
etiam à Nicęno Concilio (quod anno Chriſti 325. celebratum eſt) affixum fuerat. quod fieret, vt varia
ſium diebus perpetuo aſſixa eſſe deberent v. g. æquinectium vernum 21. diei Martij. affixum erat; cui diei
etiam à Nicęno Concilio (quod anno Chriſti 325. celebratum eſt) affixum fuerat. quod fieret, vt varia
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib