Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005898
">
<
pb
pagenum
="
484
"
xlink:href
="
016/01/133.jpg
"/>
frigida euaſerit. </
s
>
<
s
id
="
s.005899
">Nam cùm ſuccus ad alie
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg852
"/>
<
lb
/>
num transfertur colorem à viridi, neceſſe
<
lb
/>
eſt, vt vel ab immodica frigiditate, aut ſic
<
lb
/>
citate, aut putredine corrumpatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005900
">Frigidi
<
lb
/>
tas enim opus caloris impedit: ſiccitas verò,
<
lb
/>
ne mutetur, quod concoquitur, facit. </
s
>
<
s
id
="
s.005901
">Vn
<
lb
/>
de ſicca priùs ac potiùs vruntur, quàm con
<
lb
/>
coquantur: putredo verò, quod iam fa
<
lb
/>
ctum eſt, euertit. </
s
>
<
s
id
="
s.005902
">Candidus quidem ex
<
lb
/>
omnibus his colos in ſuccis fit, à quibus
<
lb
/>
etiam croceus, ſed non à frigiditate: ſicut
<
lb
/>
& niger, ſed non ob putredinem. </
s
>
<
s
id
="
s.005903
">Quam
<
lb
/>
obrem omnis color ſucci in plantis, viri
<
lb
/>
di excepto, venenoſæ qualitatis eſt argu
<
lb
/>
mentum.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg853
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005904
">
<
margin.target
id
="
marg841
"/>
Partes
<
expan
abbr
="
plan-tarũ
">plan
<
lb
/>
tarum</
expan
>
, & ani
<
lb
/>
malium ſibi
<
lb
/>
inuicem ſi
<
lb
/>
miles.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005905
">Radicum
<
lb
/>
partes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005906
">
<
margin.target
id
="
marg842
"/>
Decocta ex
<
lb
/>
lignoſa parte
<
lb
/>
fieri debent.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005907
">
<
margin.target
id
="
marg843
"/>
Florum
<
lb
/>
partes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005908
">
<
margin.target
id
="
marg844
"/>
Apollinis
<
lb
/>
flos.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005909
">Cur calix
<
lb
/>
floribus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005910
">
<
margin.target
id
="
marg845
"/>
Flores cur
<
lb
/>
neceſſarij.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005911
">
<
margin.target
id
="
marg846
"/>
Quæ plantæ
<
lb
/>
ex toto odo
<
lb
/>
ratæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005912
">
<
margin.target
id
="
marg847
"/>
Mali medi
<
lb
/>
cæ ſpecies.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005913
">
<
margin.target
id
="
marg848
"/>
Quæ plantæ
<
lb
/>
maximè
<
lb
/>
odoratæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005914
">
<
margin.target
id
="
marg849
"/>
Arbores her
<
lb
/>
bis
<
expan
abbr
="
plerunq;
">plerunque</
expan
>
<
lb
/>
tenuioris
<
lb
/>
ſubſtantiæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005915
">ſunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005916
">
<
margin.target
id
="
marg850
"/>
Siliqua
<
lb
/>
ſtrum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005917
">
<
margin.target
id
="
marg851
"/>
Venenoſæ
<
lb
/>
plantæ qua
<
lb
/>
ſunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005918
">
<
margin.target
id
="
marg852
"/>
Lac in plan
<
lb
/>
tis cur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005919
">
<
margin.target
id
="
marg853
"/>
Lac planta
<
lb
/>
rum cur te
<
lb
/>
nax.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005920
">Viſci compo
<
lb
/>
ſitio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005921
">Sed cur omne plantarum lac admodum
<
lb
/>
tenax? </
s
>
<
s
id
="
s.005922
">Quoniam viſcidum fit, quoties ca
<
lb
/>
lor in humidum tenue ac pingue terreo mi
<
lb
/>
ſtum plus iuſto egerit. </
s
>
<
s
id
="
s.005923
">Itaque ex planta
<
lb
/>
rum radicibus, quæ lac emittunt, fit viſ
<
lb
/>
cum: lac enim
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt dixi ) plantarum tenax
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005924
">Miſcentur autem ſuccus radicis plantæ
<
lb
/>
lac ferentis cum laricis lachryma, & Græ
<
lb
/>
ca pix cum olei modico: & tandiu ſimul co
<
lb
/>
quuntur, donec diſtrahendo non frangatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005925
">Reſiſtit hoc aquæ, quia oleum prohibet,
<
lb
/>
ne aqua illi hæreat, aut miſceatur: Gigni
<
lb
/>
tur autem viſcum in radice è lacte putrefa
<
lb
/>
cto, velut & lac in plantis è ſitu quodam ſuc
<
lb
/>
ci, vnde in lactucis, & cichorea, & ob hu
<
lb
/>
midi abundantiam in ficu. </
s
>
<
s
id
="
s.005926
">Indicio eſt, quòd
<
lb
/>
vbi viſcum generatur in radice, generantur
<
lb
/>
& vermes. </
s
>
<
s
id
="
s.005927
">Plantæ plures generant ex his,
<
lb
/>
ſed præcipua quæ florem candidum profert,
<
arrow.to.target
n
="
marg854
"/>
<
lb
/>
& poſtquam effloruerit pappos. </
s
>
<
s
id
="
s.005928
">Sunt & quæ
<
lb
/>
in radicibus generant alia, velut tuſſilago
<
lb
/>
lanam, ex qua optima fit eſca. </
s
>
<
s
id
="
s.005929
">Et alia co
<
lb
/>
lores gignunt: nihil enim prohibet multa
<
lb
/>
ſub terra generari, cùm ſuper terram nemo
<
lb
/>
admiretur: terra enim parens omnium. </
s
>
<
s
id
="
s.005930
">Quæ
<
lb
/>
cunque tamen ſub terra gignuntur ad ſuc
<
lb
/>
cos pertinentia: clariora euadunt in germi
<
lb
/>
ne: vnde tithymalus album
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt dixi ) ſuc
<
lb
/>
cum, chelidonia verò croceum emittit: Sunt
<
lb
/>
& quæ ſplendeant, vt ranunculorum ſpecies
<
lb
/>
omnes, & præcipuè aconitum, quod maxi
<
lb
/>
mè exitiale eſt: nam ſplendor ille ob immo
<
lb
/>
dicam prouenit ſiccitatem. </
s
>
<
s
id
="
s.005931
">Caſu verò natæ
<
lb
/>
plantæ in metallorum fodinis, aut iuxta cu
<
lb
/>
bicula ſerpentum, & quæ iuxta æs aut fer
<
lb
/>
rum rubigine obſitum adoleuerint, & in
<
lb
/>
paludibus, ſtagnis; cloacis, ac ſepulchris.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg855
"/>
<
lb
/>
Fungi etiam iuxta oleas. </
s
>
<
s
id
="
s.005932
">Malè & grauiter
<
lb
/>
olent ſolani omnes ſpecies. </
s
>
<
s
id
="
s.005933
">Neſcio ſtramo
<
lb
/>
niam, ſeu malum ſpinoſum, ac inter ſolani
<
lb
/>
ſpecies adnumerem, certè folia ſuccum ni
<
lb
/>
gri papaueris olent: ipſa verò poma cocta
<
lb
/>
ſi edantur, præſentem inſaniam, ac ridicu
<
lb
/>
lam quaſi excitant. </
s
>
<
s
id
="
s.005934
">Herba eſt radice mul
<
lb
/>
tifida, ferruginea, caule digitali, & craſ
<
lb
/>
ſiore etiam longè, quaſi rotundo, folio am
<
lb
/>
plo, ex aduerſa parte ſubnigro: domeſtica
<
lb
/>
viridi flaueſcente, oblongo, molli, tenui
<
lb
/>
quaſi ad vitis inſtar: flores candidi è vagi
<
lb
/>
nis prodeuntes calathi modo, ſuaue olentes
<
lb
/>
liliaceum. </
s
>
<
s
id
="
s.005935
">Sed nulla certior nota, quàm po
<
lb
/>
morum, quæ Armeniaca æquant magnitu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg856
"/>
<
lb
/>
dine, & forma, cæterùm viridia ac ſpino
<
lb
/>
ſa: intùs complentur ſemine ferruginei co
<
lb
/>
loris, magnitudine erui. </
s
>
<
s
id
="
s.005936
">Sunt autem quæ
<
lb
/>
dam, quæ figura ipſa vires produnt: velut
<
lb
/>
echij ſemen, quod capiti ſerpentis ſimile
<
lb
/>
eſt, aduerſus etiam venena viperarum præ
<
lb
/>
ſtantiſſimum auxilium præbet: & napelli
<
lb
/>
flores antequàm aperiantur, capitis humani
<
lb
/>
mortui ſeu potiùs caluariæ effigiem præbent:
<
lb
/>
etenim radix ipſa lethifera admodum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005937
">An
<
lb
/>
hoc quidem caſu, an ratione quadam natu
<
lb
/>
rali conſtat? </
s
>
<
s
id
="
s.005938
">an melior aliqua mens hoc præ
<
lb
/>
ſtitit? </
s
>
<
s
id
="
s.005939
">Nam & in animalibus hoc idem mani
<
lb
/>
feſtum: ſiquidem canes norunt herbam, quæ
<
lb
/>
illis vomitum cit: & capræ diptamum Cre
<
lb
/>
tenſe, teſte Virgilio:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
——Non illa feris incognita capris
<
lb
/>
Gramina, cum tergo volucres hæsêre ſagittæ.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005940
">
<
margin.target
id
="
marg854
"/>
Eſca ex tuſ
<
lb
/>
ſilagine.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005941
">
<
margin.target
id
="
marg855
"/>
Malum ſpi
<
lb
/>
noſum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005942
">
<
margin.target
id
="
marg856
"/>
Plantæ quæ
<
lb
/>
tlam forma
<
lb
/>
vires pro
<
lb
/>
dunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005943
">Aſini quoque ſi quando atra bile labora
<
lb
/>
uerint, edunt aſplenum, ſpleniſque tumo
<
lb
/>
rem finiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005944
">Feruntur & hirundines cheli
<
lb
/>
doniam agnoſcere, & vires illius experiri
<
lb
/>
reparatis oculis. </
s
>
<
s
id
="
s.005945
">Eadem ratione cardueles eu
<
lb
/>
fragiam, viperæ fœniculum reparandi viſus
<
lb
/>
cauſa norunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005946
">Sæpè enim cardueles matuti
<
lb
/>
nis horis viſi ſunt oculos eufragiæ affricare.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005947
">Plura ſunt huius rei exempla. </
s
>
<
s
id
="
s.005948
">Sed in proui
<
lb
/>
dentiam referre cuncta, abſurdum, cùm ca
<
lb
/>
ſu pleraque contingant: abſurdius autem, ni
<
lb
/>
hil: non enim efſet prouidentia. </
s
>
<
s
id
="
s.005949
">Quæ igitur
<
lb
/>
prouidentia fiant, & quæ non, alibi diſſe
<
lb
/>
remus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005950
">Verùm his relictis ad olentes plantas re
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg857
"/>
<
lb
/>
deamus, eáſque quæ potiùs vſui ſunt, quàm
<
lb
/>
iacturæ: Ergo Laſeri primo tanta iucundi
<
lb
/>
tas ac illius floribus, vt cogantur, Ariano
<
lb
/>
teſte, pecus incolæ arcere, ne diſrumpatur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg858
"/>
<
lb
/>
Naſcitur in Paropaniſo monte, quamvis
<
lb
/>
Macedones iactarent in Caucaſo eum vidiſ
<
lb
/>
ſe. </
s
>
<
s
id
="
s.005951
">Caulem habet ferulæ ſimilem, folia
<
lb
/>
Apij, ſemen latum, quaſi foliaceum, radi
<
lb
/>
cem nigram. </
s
>
<
s
id
="
s.005952
">Affinem ſuccum habemus
<
lb
/>
Belzoi, ſed non eundem: nam præter id,
<
lb
/>
quod nec tenuis, aut calidus ſit, aut acris,
<
lb
/>
in ſummo ex arbore etiam oritur. </
s
>
<
s
id
="
s.005953
">Vnde
<
lb
/>
Vertomanus erroris cauſam dedit. </
s
>
<
s
id
="
s.005954
">Simili
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg859
"/>
<
lb
/>
fermè diſcrimine ferunt lignum eſſe aloën
<
lb
/>
vocatum, hoc noſtro, quod ad nos defer
<
lb
/>
tur longè fragrantius. </
s
>
<
s
id
="
s.005955
">Sunt enim illius tria
<
lb
/>
genera: optimum quod colampat dicitur,
<
lb
/>
adeò fragrans, vt in manu detentum om
<
lb
/>
nem alium odorem obſcuret: huius rei cau
<
lb
/>
ſa ad nos non vehitur. </
s
>
<
s
id
="
s.005956
">Naſcitur enim in
<
lb
/>
Taprobana inſula, quæ noſtra ætate Suma
<
lb
/>
tra, tùm ab incolis, tùm a Luſitanis dici
<
lb
/>
tur, vbi præter opes egregias luxus etiam
<
lb
/>
prohibet, ne thymiamata pretioſiora ad
<
lb
/>
nos deferantur. </
s
>
<
s
id
="
s.005957
">Hoc illud eſſe exiſtimo,
<
lb
/>
quod accenſum, in lachrymam totum ver
<
lb
/>
titur, licet lignum ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.005958
">Idque nobis ſpectan
<
lb
/>
tibus oſtendit Gulielmus Caſanatus Beſun
<
lb
/>
tinus medicus. </
s
>
<
s
id
="
s.005959
">Secundum quod in aqua
<
lb
/>
mergitur, vt buxus, lignum ſanctum, li
<
lb
/>
cet leue, cùm robur innater, aëris enim ex
<
lb
/>
pers eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005960
">Meminit huius experimenti D.
<
lb
/>
Eraſmus, & nos periculum fecimus illius.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005961
">Huius quàm primi maior copia eſt, minor
<
lb
/>
tamen, quàm viliſſim; Hoc eſt, quod neque
<
lb
/>
ſoluitur in lachrymam ab igne, nec in aquam
<
lb
/>
deſcendit: ſed tamen dum flagrat, fragrat
<
lb
/>
mirum in modum: quapropter cùm inter
<
lb
/>
odorata odore præſtet, medica ratione inter </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>