Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Table of figures

< >
[Figure 127]
[Figure 128]
[Figure 129]
[Figure 130]
[Figure 131]
[Figure 132]
[Figure 133]
[Figure 134]
[Figure 135]
[Figure 136]
[Figure 137]
[Figure 138]
[Figure 139]
[Figure 140]
[Figure 141]
[Figure 142]
[Figure 143]
[Figure 144]
[Figure 145]
[Figure 146]
[Figure 147]
< >
page |< < (109) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div228" type="section" level="1" n="147">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11011" xml:space="preserve">
              <pb o="109" file="0129" n="133" rhead="Liber Decimnus."/>
            figere non dubitabimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s11012" xml:space="preserve">quod vt innoxijs oculis efficiamus, neceſſe eſt vitrum aliquod coloratum, ac ſatis
              <lb/>
            opacum priori lenti, ſeu vitro præponere; </s>
            <s xml:id="echoid-s11013" xml:space="preserve">hac enim ratione nimius Solis fulgor, alioquin pupillas læſurus,
              <lb/>
            retunditur. </s>
            <s xml:id="echoid-s11014" xml:space="preserve">obfirmato deinde atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11015" xml:space="preserve">in Solem directo Teleſcopio, ſi per ipſum intuentes ſolarem diſcum per-
              <lb/>
            ſcrutati fuerimus, mirum viſu, ac dictu, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11016" xml:space="preserve">exactis ætatibus ignotum, ac paradoxum, faciem ipſius Solis ma-
              <lb/>
            culoſam videbimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s11017" xml:space="preserve">Verum de hiſce maculis ſeorſim ex inſtituto, pluribus diſſeremus. </s>
            <s xml:id="echoid-s11018" xml:space="preserve">Spectabimus præ-
              <lb/>
            terea eandem Solis faciem, non codem modo, vbiq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11019" xml:space="preserve">lucidam, ſed areolas quaſdam frequentes, reliquis parti-
              <lb/>
            bus lucidiores; </s>
            <s xml:id="echoid-s11020" xml:space="preserve">quæ Solis faculæ à nonnullis appellantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s11021" xml:space="preserve">hæc de ipſo luminis fonte.</s>
            <s xml:id="echoid-s11022" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11023" xml:space="preserve">Nunc de luminis ab eo profuſione dicendum. </s>
            <s xml:id="echoid-s11024" xml:space="preserve">Obſeruãt igitur optici lumen a Sole per lineas rectas propa-
              <lb/>
            gari, quæ lineæ radij dicuntur; </s>
            <s xml:id="echoid-s11025" xml:space="preserve">quotidiana enim experientia videmus Solis radios per varia foramina illa-
              <lb/>
            pſos ſemper, ac ſolum recta tendere, ac propagari, numquam autem ad latera. </s>
            <s xml:id="echoid-s11026" xml:space="preserve">præterea conſtat à
              <unsure/>
            quolibet
              <lb/>
            Solis puncto radios quoquouerſus diffundi, videmus enim quamlibet ſolaris corporis partem, vel minimam
              <lb/>
            ad quamlibet partem omnia circumquaque colluſtrare. </s>
            <s xml:id="echoid-s11027" xml:space="preserve">ſic oriente Sole primus ipſius emergens limbus to-
              <lb/>
            tum@illico horizontem lumine perfundit. </s>
            <s xml:id="echoid-s11028" xml:space="preserve">verum quidem eſt Aſtronomos præſertim Gnomonicos, qui de
              <lb/>
            ſolaribus Horologijs tractant, ſolere præcipuam habere rationem centralium radiorum, eorum videlicet,
              <lb/>
            qui à Sole ita emicant, ac ſi à centro ipſius effunderentur; </s>
            <s xml:id="echoid-s11029" xml:space="preserve">hi enim cæteris validiores ac fortiores ſe produnt.</s>
            <s xml:id="echoid-s11030" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11031" xml:space="preserve">Quod autem, vt ait Cic. </s>
            <s xml:id="echoid-s11032" xml:space="preserve">Sol ſit princeps, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11033" xml:space="preserve">auctor luminum, a quo ſcilicet reliqua ſydera, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11034" xml:space="preserve">elementa per
              <lb/>
            ſeſe lumina caſſa, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11035" xml:space="preserve">obſcura, lumine perfundantur, ſic patere poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s11036" xml:space="preserve">Primo quia certũ eſt Lunam, vti oſten-
              <lb/>
            dimus ſolari luce ſplendeſcere. </s>
            <s xml:id="echoid-s11037" xml:space="preserve">Secundo in Venerem idem palam faciemus, cum ipſa non ſecus, ae Luna, cir-
              <lb/>
            @a Solem recurrens, corniculata, dimidiata, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11038" xml:space="preserve">plena, per Teleſcopium ſpectetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s11039" xml:space="preserve">Tertio, tandem ex Iouis
              <lb/>
            aſtro, quod vt ſuo loco oſtendemus, vmbram a Sole auerſam proijcit. </s>
            <s xml:id="echoid-s11040" xml:space="preserve">ex quibus inferre licet reliquas quo
              <unsure/>
            que
              <lb/>
            ſtellas eodem modo lumen a Sole mutuare. </s>
            <s xml:id="echoid-s11041" xml:space="preserve">quod tandem elementa, reliquaque opaciora corpora indidem.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s11042" xml:space="preserve">colluſtrentur, ipſorum vmbræ teſtimonio ſunt, cum videamus ea omnia ſolarem vmbram emitterre. </s>
            <s xml:id="echoid-s11043" xml:space="preserve">Terra
              <lb/>
            in primis vti oſtenſum eſt, vmbram efficit, quæ circa ipſam circumlata diei, ac noctis viciſſitudinem vbique
              <lb/>
            terrarum efficit: </s>
            <s xml:id="echoid-s11044" xml:space="preserve">nihil enim aliud nox eſt, quam vmbra terræ.</s>
            <s xml:id="echoid-s11045" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11046" xml:space="preserve">Sol igitur terram in orbem colluſtrans dierum, ac noctium, item crepuſculorum diſcrimina efficit. </s>
            <s xml:id="echoid-s11047" xml:space="preserve">vna ip-
              <lb/>
            ſius integra gyratio dies naturalis eſt, mora vero ipſius ſupra horizontem, dies artificialis; </s>
            <s xml:id="echoid-s11048" xml:space="preserve">ſicuti latebra eius
              <lb/>
            infra horizontem, nox artificialis eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s11049" xml:space="preserve">Lux autem illa crepera, ſiue inter diem ac noctem dubia, crepuſculum
              <lb/>
            appellatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s11050" xml:space="preserve">vulgus tamen crepuſculum vtrumq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11051" xml:space="preserve">matutinum, ac veſpertinum, in diem computat. </s>
            <s xml:id="echoid-s11052" xml:space="preserve">Sequitur
              <lb/>
            nunc vt de quantitate dierum naturalium, ac artificialium, necnon crepuſculorum diſſeramus.</s>
            <s xml:id="echoid-s11053" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div229" type="section" level="1" n="148">
          <head xml:id="echoid-head160" style="it" xml:space="preserve">Quantitas dierum natur alium. Cap. X I V.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11054" xml:space="preserve">SCiendum igitur primo illud quod vulgo paradoxum putatur, dies ſcilicet naturales non omnes eſſe inui-
              <lb/>
            cem æquales, ideſt, tempus quod eſt ab vno meridie ad alterum meridiem, non eſſe æquale cuilibet alteri
              <lb/>
            tempori, a meridie in meridiem intercepto; </s>
            <s xml:id="echoid-s11055" xml:space="preserve">quamuis eorum differentia ſit adeo parua, vt inſenſibilis euadat.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s11056" xml:space="preserve">quoniam vero Aſtronomi vtuntur diebus tanquam motuum menſuris; </s>
            <s xml:id="echoid-s11057" xml:space="preserve">menſurę autem æquales eſſe oportet,
              <lb/>
            hinc factum eſt, vt ipſi aſſumant omnes dies tanquam æquales, ſeu mediocres, ortaq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11058" xml:space="preserve">hinc ſint duo genera die-
              <lb/>
            rum, æqualium ſcilicet, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11059" xml:space="preserve">inæqualium, ſeu differentium. </s>
            <s xml:id="echoid-s11060" xml:space="preserve">Dies autem naturalis mediocris ſeu æqualis, eſt in-
              <lb/>
            tegra æquatoris reuolutio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11061" xml:space="preserve">præterea 59′.</s>
            <s xml:id="echoid-s11062" xml:space="preserve">8″. </s>
            <s xml:id="echoid-s11063" xml:space="preserve">quotidie enim totus æquator, cum aliqua parte ipſius reuolui-
              <lb/>
            tur, quæ reſpondet illi parti Zodiaci, quam Sol ſingulis diebus percurrit. </s>
            <s xml:id="echoid-s11064" xml:space="preserve">quæ pars Zodiaci diaria, non ſem-
              <lb/>
            per eſt ſibi æqualis; </s>
            <s xml:id="echoid-s11065" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s11066" xml:space="preserve">conſequenter neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11067" xml:space="preserve">partes æquatoris illi correſpondentes; </s>
            <s xml:id="echoid-s11068" xml:space="preserve">ſed aliquando ſunt maiores,
              <lb/>
            aliquando minores quam 59′. </s>
            <s xml:id="echoid-s11069" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s11070" xml:space="preserve">8″. </s>
            <s xml:id="echoid-s11071" xml:space="preserve">ita vt 59′.</s>
            <s xml:id="echoid-s11072" xml:space="preserve">8″. </s>
            <s xml:id="echoid-s11073" xml:space="preserve">medium ſit inter vtrum que exeſſum. </s>
            <s xml:id="echoid-s11074" xml:space="preserve">hanc autem æqua-
              <lb/>
            litatem ſic reperiunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s11075" xml:space="preserve">quoniam ſingulis diebus totus æquator cum additamento illo reuoluitur, fit vt in anno
              <lb/>
            vno omnia illa additamenta totum æquatorem inſumant, quare diuidunt totum æquatorem, ſeu aggregatũ
              <lb/>
            ex illis additamentis, in tot partes æquales, quot dies in anno continentur, quarũ quælibet continet ferè 59′. </s>
            <s xml:id="echoid-s11076" xml:space="preserve">
              <lb/>
            8″. </s>
            <s xml:id="echoid-s11077" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s11078" xml:space="preserve">ſingulas ſingulis æquatoris reuolutionibus adijciunt, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11079" xml:space="preserve">ita conſtituunt dies mediocres, quibus in Ta-
              <lb/>
            bulis Aſtronomicis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11080" xml:space="preserve">in calculis vtuntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s11081" xml:space="preserve">propterea ſolent tempus oblatum ſeu dies oblatos vulgares, ſeu ci-
              <lb/>
            uiles, qui differentes ſunt, ad quos motus cæleſtes calculare volunt, prius ad æqualitatem reuocare, ſeu in dies
              <lb/>
            æquales conuertere; </s>
            <s xml:id="echoid-s11082" xml:space="preserve">cuius rei gratia compoſuerunt Tabulam æquationis dierum; </s>
            <s xml:id="echoid-s11083" xml:space="preserve">quam nos breuitatis cauſa
              <lb/>
            omittimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s11084" xml:space="preserve">præſertim cum res hæc aliquid diſcriminis lunari tantum calculo ingerat; </s>
            <s xml:id="echoid-s11085" xml:space="preserve">dies enim vnus diffe-
              <lb/>
            rens, ab vno die æquali inſenſibiliter differt; </s>
            <s xml:id="echoid-s11086" xml:space="preserve">quamuis omnes dies differẽtes maiores, aut minores æqualibus,
              <lb/>
            comparati cum æqualibus eos ſuperent paulo pluſquam dimidia hora oritur autem inæqualitas dierum, pri-
              <lb/>
            mo ex Solis circulo eccentrico, eo enim poſito, vt vidimus ſequitur Solem in vna Zodiaci parte tardius mo-
              <lb/>
            meri, quam in altera, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11087" xml:space="preserve">conſequenter minus quotidie de Zodiaco, motu proprio, conficere, quam in altera
              <lb/>
            parte, quare etiam partes æquatoris illis reſpondentes eſſe minores, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11088" xml:space="preserve">conſequenter ibi facere dies minores; </s>
            <s xml:id="echoid-s11089" xml:space="preserve">
              <lb/>
            hic autem maiores æqualibus: </s>
            <s xml:id="echoid-s11090" xml:space="preserve">bis tamen in anno cum æqualibus congruunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s11091" xml:space="preserve">quod accidit cum fit tranſitus a
              <lb/>
            minoribus ad maiores; </s>
            <s xml:id="echoid-s11092" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s11093" xml:space="preserve">è contra. </s>
            <s xml:id="echoid-s11094" xml:space="preserve">ſecunda cauſa eſt, quia partibus Zodiaci etiam æqualibus, non reſpondent
              <lb/>
            partes æquatoris æquales in motu diurno; </s>
            <s xml:id="echoid-s11095" xml:space="preserve">ſicuti in Aſcenſionibus explicabitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s11096" xml:space="preserve">cum autem illæ partes æqua-
              <lb/>
            toris concurrant ad complendos dies, erunt neceſſario dies inæquales. </s>
            <s xml:id="echoid-s11097" xml:space="preserve">eadem inæqualitas etiam in horas ne-
              <lb/>
            ceſſario transfunditur. </s>
            <s xml:id="echoid-s11098" xml:space="preserve">Hæc de diebus naturalibus.</s>
            <s xml:id="echoid-s11099" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>