Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 168
>
[Figure 161]
Page: 314
[Figure 162]
Page: 319
[Figure 163]
Page: 320
[Figure 164]
Page: 334
[Figure 165]
Page: 335
[Figure 166]
Page: 351
[Figure 167]
Page: 360
[Figure 168]
Page: 361
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 168
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005898
">
<
pb
pagenum
="
484
"
xlink:href
="
016/01/133.jpg
"/>
frigida euaſerit. </
s
>
<
s
id
="
s.005899
">Nam cùm ſuccus ad alie
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg852
"/>
<
lb
/>
num transfertur colorem à viridi, neceſſe
<
lb
/>
eſt, vt vel ab immodica frigiditate, aut ſic
<
lb
/>
citate, aut putredine corrumpatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005900
">Frigidi
<
lb
/>
tas enim opus caloris impedit: ſiccitas verò,
<
lb
/>
ne mutetur, quod concoquitur, facit. </
s
>
<
s
id
="
s.005901
">Vn
<
lb
/>
de ſicca priùs ac potiùs vruntur, quàm con
<
lb
/>
coquantur: putredo verò, quod iam fa
<
lb
/>
ctum eſt, euertit. </
s
>
<
s
id
="
s.005902
">Candidus quidem ex
<
lb
/>
omnibus his colos in ſuccis fit, à quibus
<
lb
/>
etiam croceus, ſed non à frigiditate: ſicut
<
lb
/>
& niger, ſed non ob putredinem. </
s
>
<
s
id
="
s.005903
">Quam
<
lb
/>
obrem omnis color ſucci in plantis, viri
<
lb
/>
di excepto, venenoſæ qualitatis eſt argu
<
lb
/>
mentum.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg853
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005904
">
<
margin.target
id
="
marg841
"/>
Partes
<
expan
abbr
="
plan-tarũ
">plan
<
lb
/>
tarum</
expan
>
, & ani
<
lb
/>
malium ſibi
<
lb
/>
inuicem ſi
<
lb
/>
miles.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005905
">Radicum
<
lb
/>
partes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005906
">
<
margin.target
id
="
marg842
"/>
Decocta ex
<
lb
/>
lignoſa parte
<
lb
/>
fieri debent.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005907
">
<
margin.target
id
="
marg843
"/>
Florum
<
lb
/>
partes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005908
">
<
margin.target
id
="
marg844
"/>
Apollinis
<
lb
/>
flos.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005909
">Cur calix
<
lb
/>
floribus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005910
">
<
margin.target
id
="
marg845
"/>
Flores cur
<
lb
/>
neceſſarij.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005911
">
<
margin.target
id
="
marg846
"/>
Quæ plantæ
<
lb
/>
ex toto odo
<
lb
/>
ratæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005912
">
<
margin.target
id
="
marg847
"/>
Mali medi
<
lb
/>
cæ ſpecies.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005913
">
<
margin.target
id
="
marg848
"/>
Quæ plantæ
<
lb
/>
maximè
<
lb
/>
odoratæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005914
">
<
margin.target
id
="
marg849
"/>
Arbores her
<
lb
/>
bis
<
expan
abbr
="
plerunq;
">plerunque</
expan
>
<
lb
/>
tenuioris
<
lb
/>
ſubſtantiæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005915
">ſunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005916
">
<
margin.target
id
="
marg850
"/>
Siliqua
<
lb
/>
ſtrum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005917
">
<
margin.target
id
="
marg851
"/>
Venenoſæ
<
lb
/>
plantæ qua
<
lb
/>
ſunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005918
">
<
margin.target
id
="
marg852
"/>
Lac in plan
<
lb
/>
tis cur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005919
">
<
margin.target
id
="
marg853
"/>
Lac planta
<
lb
/>
rum cur te
<
lb
/>
nax.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005920
">Viſci compo
<
lb
/>
ſitio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005921
">Sed cur omne plantarum lac admodum
<
lb
/>
tenax? </
s
>
<
s
id
="
s.005922
">Quoniam viſcidum fit, quoties ca
<
lb
/>
lor in humidum tenue ac pingue terreo mi
<
lb
/>
ſtum plus iuſto egerit. </
s
>
<
s
id
="
s.005923
">Itaque ex planta
<
lb
/>
rum radicibus, quæ lac emittunt, fit viſ
<
lb
/>
cum: lac enim
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt dixi ) plantarum tenax
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005924
">Miſcentur autem ſuccus radicis plantæ
<
lb
/>
lac ferentis cum laricis lachryma, & Græ
<
lb
/>
ca pix cum olei modico: & tandiu ſimul co
<
lb
/>
quuntur, donec diſtrahendo non frangatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005925
">Reſiſtit hoc aquæ, quia oleum prohibet,
<
lb
/>
ne aqua illi hæreat, aut miſceatur: Gigni
<
lb
/>
tur autem viſcum in radice è lacte putrefa
<
lb
/>
cto, velut & lac in plantis è ſitu quodam ſuc
<
lb
/>
ci, vnde in lactucis, & cichorea, & ob hu
<
lb
/>
midi abundantiam in ficu. </
s
>
<
s
id
="
s.005926
">Indicio eſt, quòd
<
lb
/>
vbi viſcum generatur in radice, generantur
<
lb
/>
& vermes. </
s
>
<
s
id
="
s.005927
">Plantæ plures generant ex his,
<
lb
/>
ſed præcipua quæ florem candidum profert,
<
arrow.to.target
n
="
marg854
"/>
<
lb
/>
& poſtquam effloruerit pappos. </
s
>
<
s
id
="
s.005928
">Sunt & quæ
<
lb
/>
in radicibus generant alia, velut tuſſilago
<
lb
/>
lanam, ex qua optima fit eſca. </
s
>
<
s
id
="
s.005929
">Et alia co
<
lb
/>
lores gignunt: nihil enim prohibet multa
<
lb
/>
ſub terra generari, cùm ſuper terram nemo
<
lb
/>
admiretur: terra enim parens omnium. </
s
>
<
s
id
="
s.005930
">Quæ
<
lb
/>
cunque tamen ſub terra gignuntur ad ſuc
<
lb
/>
cos pertinentia: clariora euadunt in germi
<
lb
/>
ne: vnde tithymalus album
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt dixi ) ſuc
<
lb
/>
cum, chelidonia verò croceum emittit: Sunt
<
lb
/>
& quæ ſplendeant, vt ranunculorum ſpecies
<
lb
/>
omnes, & præcipuè aconitum, quod maxi
<
lb
/>
mè exitiale eſt: nam ſplendor ille ob immo
<
lb
/>
dicam prouenit ſiccitatem. </
s
>
<
s
id
="
s.005931
">Caſu verò natæ
<
lb
/>
plantæ in metallorum fodinis, aut iuxta cu
<
lb
/>
bicula ſerpentum, & quæ iuxta æs aut fer
<
lb
/>
rum rubigine obſitum adoleuerint, & in
<
lb
/>
paludibus, ſtagnis; cloacis, ac ſepulchris.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg855
"/>
<
lb
/>
Fungi etiam iuxta oleas. </
s
>
<
s
id
="
s.005932
">Malè & grauiter
<
lb
/>
olent ſolani omnes ſpecies. </
s
>
<
s
id
="
s.005933
">Neſcio ſtramo
<
lb
/>
niam, ſeu malum ſpinoſum, ac inter ſolani
<
lb
/>
ſpecies adnumerem, certè folia ſuccum ni
<
lb
/>
gri papaueris olent: ipſa verò poma cocta
<
lb
/>
ſi edantur, præſentem inſaniam, ac ridicu
<
lb
/>
lam quaſi excitant. </
s
>
<
s
id
="
s.005934
">Herba eſt radice mul
<
lb
/>
tifida, ferruginea, caule digitali, & craſ
<
lb
/>
ſiore etiam longè, quaſi rotundo, folio am
<
lb
/>
plo, ex aduerſa parte ſubnigro: domeſtica
<
lb
/>
viridi flaueſcente, oblongo, molli, tenui
<
lb
/>
quaſi ad vitis inſtar: flores candidi è vagi
<
lb
/>
nis prodeuntes calathi modo, ſuaue olentes
<
lb
/>
liliaceum. </
s
>
<
s
id
="
s.005935
">Sed nulla certior nota, quàm po
<
lb
/>
morum, quæ Armeniaca æquant magnitu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg856
"/>
<
lb
/>
dine, & forma, cæterùm viridia ac ſpino
<
lb
/>
ſa: intùs complentur ſemine ferruginei co
<
lb
/>
loris, magnitudine erui. </
s
>
<
s
id
="
s.005936
">Sunt autem quæ
<
lb
/>
dam, quæ figura ipſa vires produnt: velut
<
lb
/>
echij ſemen, quod capiti ſerpentis ſimile
<
lb
/>
eſt, aduerſus etiam venena viperarum præ
<
lb
/>
ſtantiſſimum auxilium præbet: & napelli
<
lb
/>
flores antequàm aperiantur, capitis humani
<
lb
/>
mortui ſeu potiùs caluariæ effigiem præbent:
<
lb
/>
etenim radix ipſa lethifera admodum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005937
">An
<
lb
/>
hoc quidem caſu, an ratione quadam natu
<
lb
/>
rali conſtat? </
s
>
<
s
id
="
s.005938
">an melior aliqua mens hoc præ
<
lb
/>
ſtitit? </
s
>
<
s
id
="
s.005939
">Nam & in animalibus hoc idem mani
<
lb
/>
feſtum: ſiquidem canes norunt herbam, quæ
<
lb
/>
illis vomitum cit: & capræ diptamum Cre
<
lb
/>
tenſe, teſte Virgilio:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
——Non illa feris incognita capris
<
lb
/>
Gramina, cum tergo volucres hæsêre ſagittæ.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005940
">
<
margin.target
id
="
marg854
"/>
Eſca ex tuſ
<
lb
/>
ſilagine.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005941
">
<
margin.target
id
="
marg855
"/>
Malum ſpi
<
lb
/>
noſum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005942
">
<
margin.target
id
="
marg856
"/>
Plantæ quæ
<
lb
/>
tlam forma
<
lb
/>
vires pro
<
lb
/>
dunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005943
">Aſini quoque ſi quando atra bile labora
<
lb
/>
uerint, edunt aſplenum, ſpleniſque tumo
<
lb
/>
rem finiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005944
">Feruntur & hirundines cheli
<
lb
/>
doniam agnoſcere, & vires illius experiri
<
lb
/>
reparatis oculis. </
s
>
<
s
id
="
s.005945
">Eadem ratione cardueles eu
<
lb
/>
fragiam, viperæ fœniculum reparandi viſus
<
lb
/>
cauſa norunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005946
">Sæpè enim cardueles matuti
<
lb
/>
nis horis viſi ſunt oculos eufragiæ affricare.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005947
">Plura ſunt huius rei exempla. </
s
>
<
s
id
="
s.005948
">Sed in proui
<
lb
/>
dentiam referre cuncta, abſurdum, cùm ca
<
lb
/>
ſu pleraque contingant: abſurdius autem, ni
<
lb
/>
hil: non enim efſet prouidentia. </
s
>
<
s
id
="
s.005949
">Quæ igitur
<
lb
/>
prouidentia fiant, & quæ non, alibi diſſe
<
lb
/>
remus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005950
">Verùm his relictis ad olentes plantas re
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg857
"/>
<
lb
/>
deamus, eáſque quæ potiùs vſui ſunt, quàm
<
lb
/>
iacturæ: Ergo Laſeri primo tanta iucundi
<
lb
/>
tas ac illius floribus, vt cogantur, Ariano
<
lb
/>
teſte, pecus incolæ arcere, ne diſrumpatur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg858
"/>
<
lb
/>
Naſcitur in Paropaniſo monte, quamvis
<
lb
/>
Macedones iactarent in Caucaſo eum vidiſ
<
lb
/>
ſe. </
s
>
<
s
id
="
s.005951
">Caulem habet ferulæ ſimilem, folia
<
lb
/>
Apij, ſemen latum, quaſi foliaceum, radi
<
lb
/>
cem nigram. </
s
>
<
s
id
="
s.005952
">Affinem ſuccum habemus
<
lb
/>
Belzoi, ſed non eundem: nam præter id,
<
lb
/>
quod nec tenuis, aut calidus ſit, aut acris,
<
lb
/>
in ſummo ex arbore etiam oritur. </
s
>
<
s
id
="
s.005953
">Vnde
<
lb
/>
Vertomanus erroris cauſam dedit. </
s
>
<
s
id
="
s.005954
">Simili
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg859
"/>
<
lb
/>
fermè diſcrimine ferunt lignum eſſe aloën
<
lb
/>
vocatum, hoc noſtro, quod ad nos defer
<
lb
/>
tur longè fragrantius. </
s
>
<
s
id
="
s.005955
">Sunt enim illius tria
<
lb
/>
genera: optimum quod colampat dicitur,
<
lb
/>
adeò fragrans, vt in manu detentum om
<
lb
/>
nem alium odorem obſcuret: huius rei cau
<
lb
/>
ſa ad nos non vehitur. </
s
>
<
s
id
="
s.005956
">Naſcitur enim in
<
lb
/>
Taprobana inſula, quæ noſtra ætate Suma
<
lb
/>
tra, tùm ab incolis, tùm a Luſitanis dici
<
lb
/>
tur, vbi præter opes egregias luxus etiam
<
lb
/>
prohibet, ne thymiamata pretioſiora ad
<
lb
/>
nos deferantur. </
s
>
<
s
id
="
s.005957
">Hoc illud eſſe exiſtimo,
<
lb
/>
quod accenſum, in lachrymam totum ver
<
lb
/>
titur, licet lignum ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.005958
">Idque nobis ſpectan
<
lb
/>
tibus oſtendit Gulielmus Caſanatus Beſun
<
lb
/>
tinus medicus. </
s
>
<
s
id
="
s.005959
">Secundum quod in aqua
<
lb
/>
mergitur, vt buxus, lignum ſanctum, li
<
lb
/>
cet leue, cùm robur innater, aëris enim ex
<
lb
/>
pers eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005960
">Meminit huius experimenti D.
<
lb
/>
Eraſmus, & nos periculum fecimus illius.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005961
">Huius quàm primi maior copia eſt, minor
<
lb
/>
tamen, quàm viliſſim; Hoc eſt, quod neque
<
lb
/>
ſoluitur in lachrymam ab igne, nec in aquam
<
lb
/>
deſcendit: ſed tamen dum flagrat, fragrat
<
lb
/>
mirum in modum: quapropter cùm inter
<
lb
/>
odorata odore præſtet, medica ratione inter </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>