Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
121
121
122
122
123
123
124
124
125
125
126
126
127
127
128
128
129
129
130
130
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.005961">
                <pb pagenum="485" xlink:href="016/01/134.jpg"/>
              aromata meritò mirantur. </s>
              <s id="s.005962">Iam loco agal­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg860"/>
                <lb/>
              lochi diu vendiderunt oleaſtrum. </s>
              <s id="s.005963">Hic enim
                <lb/>
              Rhodonatus, ſeu regionis natura, ſeu
                <lb/>
              quòd planta ſit alterius generis, colore re­
                <lb/>
              fert agallochum: nec videtur omninò odo­
                <lb/>
              ris expers, ſuauiter enim, ſed parum olet.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.005964">Videtur autem hoc haud difficilè, cùm rara
                <lb/>
              ligna à calore proprio meliùs concoquantur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.005965">Odor autem bonus, eſt humidi benè conco­
                <lb/>
              cti exhalatio.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg861"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.005966">
                <margin.target id="marg857"/>
              Lazer ex quo
                <lb/>
              Belzoi.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.005967">
                <margin.target id="marg858"/>
              Lib. 3. de ge­
                <lb/>
              ſtis Alexan­
                <lb/>
              dri.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.005968">
                <margin.target id="marg859"/>
              Xyloaloes.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.005969">
                <margin.target id="marg860"/>
              Oliuaſtes
                <lb/>
              Rhodius.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.005970">
                <margin.target id="marg861"/>
              Ligna cur
                <lb/>
              prona ad
                <expan abbr="ſu-perficiẽ">ſu­
                  <lb/>
                perficiem</expan>
              aquæ
                <lb/>
              maneant non
                <lb/>
              recta.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005971">Sed cur ligna in aqua non erecta ad per­
                <lb/>
              pendiculum manent, ſed prona ac aquæ ſu­
                <lb/>
              perficiei æquidiſtantia, quum tamen ex al­
                <lb/>
              tis locis præcipitantur, deſcendunt in aëre
                <lb/>
              altero capite ac rectè? </s>
              <s id="s.005972">Cauſa eſt, quòd ſo­
                <lb/>
              let è capite altero præcipitari, vnde in aëre
                <lb/>
              ob temporis breuitatem & impetum non
                <lb/>
              poteſt ſe conuertere: at in aqua quum ob
                <lb/>
              illius craſſitiem lentè deſcendat, caput reli­
                <lb/>
              quum ligni, & ipſum petit fundum, vnde
                <lb/>
              in aqua totum lignum ad æquilibrium ma­
                <lb/>
              net. </s>
              <s id="s.005973">Hac ratione firmantur naues, ancho­
                <lb/>
              ra A B C, fune F, naui alligata proiicitur
                <lb/>
              in mare, ita vt imo B, tangat fundum:
                <lb/>
              protracta igitur ne trabs DE, infixa iaceat
                <lb/>
              ſublimis, & ad perpendiculum ſuperficiei
                <lb/>
              aquæ, mariſque fundum ( nam DE, iacet
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.134.1.jpg" xlink:href="016/01/134/1.jpg" number="69"/>
                <lb/>
              ad perpendiculum ſuperficiei A C, ita
                <lb/>
              quòd ſi eſſet in B, faceret crucem cum vn­
                <lb/>
              cis ) igitur quum A C, iaceat ad perpen­
                <lb/>
              diculum ſuperficiei D E, & D E, ſit æqui­
                <lb/>
              diſtans fundo maris, erit ( ex conuerſa quar
                <lb/>
              tæ decimæ vndecimi Elementorum ) A C,
                <lb/>
              iacens, neceſſariò perpendicularis ſuper
                <lb/>
              fundum maris, quare vncorum alter A, vel
                <lb/>
              C, infigetur ob grauitatem maris fundo,
                <lb/>
              nauiſque retinebitur. </s>
              <s id="s.005974">Ergo ſi tignum DE,
                <lb/>
              non adeſſet, ratione propoſita A C, cade­
                <lb/>
              ret ſemper æquidiſtans fundo maris, qua­
                <lb/>
              re nunquam figi poſſet, nec nauim retinere.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.005975">Ea de cauſa fiunt & anchoræ vncis quatuor
                <lb/>
              in crucem actis, ſed minùs tutò committun­
                <lb/>
              tur his, qui binos habent tigno tranſuerſo,
                <lb/>
              quòd ſi hæreant, etiam longè ſunt imbe­
                <lb/>
              cilliores. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005976">Sed ad plantarum hiſtoriam redeo. </s>
              <s id="s.005977">Ci­
                <arrow.to.target n="marg862"/>
                <lb/>
              namomum lauri arbori haud abſimile eſt,
                <lb/>
              folia foliis truncus trunco ſimilis, niſi quòd
                <lb/>
              humilis eſt, & latè vt ſalix diffunditur. </s>
              <s id="s.005978">Sed
                <lb/>
              & cinamomi baccæ lauri baccis: verun­
                <lb/>
              tamen illæ his minores ſunt, & candi­
                <lb/>
              cantes. </s>
              <s id="s.005979">Vnde licet coniectari arborem
                <lb/>
              vnam eſſe, ſed regionibus ſolùm diſtingui.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.005980">Calor enim Indiæ humorem corticis con­
                <lb/>
              coquere optimè poteſt, Europæ nequit. </s>
              <s id="s.005981">Eſt
                <lb/>
              autem cinamomum cortex ramorum detra­
                <lb/>
              ctus
                <emph type="italics"/>
              (
                <emph.end type="italics"/>
              truncum enim non violant, ne pe­
                <lb/>
              reat arbor ) ſiccatus: nam menſis ſpatio
                <lb/>
              odoris ea ſuauitas, poſtquàm delibratum
                <lb/>
              fuerit: abſoluitur. </s>
              <s id="s.005982">Sunt qui cinamomum
                <lb/>
              arbori mali punici ſimile dicant. </s>
              <s id="s.005983">Surculo­
                <lb/>
              ſum eſt, ſiccitate gaudens. </s>
              <s id="s.005984">E baccis quo­
                <lb/>
              que velut è lauri oleum effunditur effica­
                <lb/>
              ciſſimi ac iucundiſſimi odoris. </s>
              <s id="s.005985">Cinamo­
                <lb/>
              mum appello, quod in vſu eſt: non olim
                <lb/>
              ab antiquis quæſitum. </s>
              <s id="s.005986">Illud enim iucun­
                <lb/>
              diſſimi, & fragrantiſſimi odoris erat, no­
                <lb/>
              diſque plenum, & coloris ex candido, cæ­
                <lb/>
              ruleo, nigróque miſti. </s>
              <s id="s.005987">Sed & tunc rarum
                <lb/>
              etiam apud Cæſarem. </s>
              <s id="s.005988">Noſtrum verò caſſiæ
                <lb/>
              nomine potiùs dignum videtur. </s>
              <s id="s.005989">Quod ve­
                <lb/>
              rò tale erat, tenuiſſimæ ſubſtantiæ eſſe ne­
                <lb/>
              ceſſe fuit: eſt enim fragrantia, & ipſa ſub­
                <lb/>
              tilitatis donum. </s>
              <s id="s.005990">Myriſtica verò nux in in­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg863"/>
                <lb/>
              ſula Bandan naſcitur, vt cinamomum in
                <lb/>
              alia inſula nomine Zailon, Indiæ vtræque.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.005991">Porrò arbor ex toto perſico caudice ramis
                <lb/>
              ac folio eſt perſimilis, niſi quòd arbos ma­
                <lb/>
              ior, & folia anguſtiora paulò ſunt. </s>
              <s id="s.005992">Flore
                <lb/>
              quodam & ipſæ myriſticæ nuces circundan­
                <lb/>
              tur, vt cortice, tum alio etiam non ſecùs ac
                <lb/>
              iuglandes. </s>
              <s id="s.005993">Porrò interior cortex, qui etiam
                <lb/>
              tenuior eſt ac reticulatus ſub nucamento, ſo
                <lb/>
              let vocari Macer, & ipſe odoris iucundi, &
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg864"/>
                <lb/>
              nobis frequenti in vſu: aſtringit enim, nec
                <lb/>
              multùm excalefacit. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.005994">
                <margin.target id="marg862"/>
              Cinamo­
                <lb/>
              mum.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.005995">
                <margin.target id="marg863"/>
              Myriſtica
                <lb/>
              nux.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.005996">
                <margin.target id="marg864"/>
              Macer.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005997">Garyophylum in Moluchis inſulis, quæ
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg865"/>
                <lb/>
              quinque ſunt paruæ ſub æquinoctij circu­
                <lb/>
              lo, naſcitur. </s>
              <s id="s.005998">Naſcitur & in Gilo inſu­
                <lb/>
              la, quæ Sicilia maior eſt non parùm: atque
                <lb/>
              in parua quadam alia inſula vltra Tidorem,
                <lb/>
              quæ vna eſt ex quinque Moluchis. </s>
              <s id="s.005999">Sunt
                <lb/>
              enim Moluchæ, Tarenas, Tidor, Muttir,
                <lb/>
              Macchiam, Bacchiam. </s>
              <s id="s.006000">Verùm quod in inſula
                <lb/>
              parua oritur proxima Moluchis, non verum
                <lb/>
              eſt garyophylum. </s>
              <s id="s.006001">Cortex lignum & folia
                <lb/>
              garyophyli non minùs ipſo fructu acria ſunt.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.006002">Naſcitur in collibus, ac collium accliui­
                <lb/>
              bus: nebuláque quotidie circundantur, quæ
                <lb/>
              illis non parùm ad maturitatem confert.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.006003">Arbor hæc alio tranſlata areſcit, vt ſa­
                <lb/>
              tis conſtet aromatum eſſe nobiliſſimam,
                <lb/>
              vt thymiamatum vltimam. </s>
              <s id="s.006004">Planta eſt bu­
                <lb/>
              xeo caudice, foliis lauri paulò rotundiori­
                <lb/>
              bus, denſatúrque arbores adeò vt lucum effi­
                <lb/>
              ciant. </s>
              <s id="s.006005">E ſummitate ramuſculorum garyo­
                <lb/>
              phylum naſcitur maius, quod vocant cla­
                <lb/>
              uum, corolla prius tamen in ea flos per­
                <lb/>
              ſimilis floribus citranguli: cuſpis fructus
                <lb/>
              garyophyli ſtipiti inſidet, parte verò latio­
                <lb/>
              re abſcedit à planta: rubeſcit initiò, mox
                <lb/>
              deinde nigreſcit. </s>
              <s id="s.006006">Mittunt Moluchæ etiam
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg866"/>
                <lb/>
              zingiber, quod paſſim naſcitur: ſed & ali­
                <lb/>
              bi pluribus in locis: vilius inde, tum quia
                <lb/>
              herba eſt. </s>
              <s id="s.006007">radices iridis ad modum habens,
                <lb/>
              è cuius genere ipſam eſſe reor, multipli­
                <lb/>
              ces & prægrandes, adeò vt quædam vncias
                <lb/>
              duodecim pondere æquent: relinquitur vna
                <lb/>
              ad propagationem. </s>
              <s id="s.006008">At piper hederæ haud
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg867"/>
                <lb/>
              abſimile eſt, humilis arbuſcula, & quæ
                <lb/>
              per ſe nequeat conſiſtere, ſed aliis inhæreat
                <lb/>
              arboribus, nec tamen pediculis putant an­
                <lb/>
              necti, ramos emittit plures duorum, aut
                <lb/>
              trium palmorum longitudine: è ſingulis mal­
                <lb/>
              leolis ſeni dependent racemi palmo haud
                <lb/>
              maiores, & vuis è quibus paſſulæ fieri
                <lb/>
              ſolent haud abſimiles, verùm granis crebrio­
                <lb/>
              ribus ac magis confertis, quæ Octobri ac </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>