Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of figures

< >
< >
page |< < (83) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="83" file="0135" n="135" rhead="PARS SECUNDA."/>
            adeoque tendent ad illam priorem diſtantiam: </s>
            <s xml:space="preserve">at in limite ſe-
              <lb/>
            cundi generis habebunt attractionem, qua adhuc magis ad ſe
              <lb/>
            accedent, adeoque ab illa priore diſtantia, quæ erat major,
              <lb/>
            adhuc magis ſponte fugient. </s>
            <s xml:space="preserve">Pariter ſi diſtantia augeatur, in
              <lb/>
            primo limitum genere a vi attractiva, quæ habetur ſtatim in
              <lb/>
            diſtantia majore; </s>
            <s xml:space="preserve">habebitur reſiſtentia ad ulteriorem receſſum, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            conatus ad minuendam diſtantiam, ad quam recuperandam ſibi
              <lb/>
            relicta tendent per acceſſum; </s>
            <s xml:space="preserve">at in limitibus ſecundi generis orie-
              <lb/>
            tur repulſio, qua ſponte ſe magis adhuc fugient, adeoque a
              <lb/>
            minore illa priore diſtantia ſponte magis recedent. </s>
            <s xml:space="preserve">Hinc illos
              <lb/>
            prioris generis limites, qui mutuæ poſitionis tenaces ſunt, ego
              <lb/>
            quidem appellavi limites cobæſionis, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſecundi generis limites
              <lb/>
            appellavi limites non cobæſionis.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">181. </s>
            <s xml:space="preserve">Illa puncta, in quibus curva axem tangit, ſunt quidem
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0135-01" xlink:href="note-0135-01a" xml:space="preserve">Duo genera
                <lb/>
              contactuum.</note>
            terminus quidam virium, quæ ex utraque parte, dum ad ea
              <lb/>
            acceditur, decreſcunt ultra quoſcunque limites, ac demum ibi-
              <lb/>
            dem evaneſcunt; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed in iis non tranſitur ab una virium dire-
              <lb/>
            ctione ad aliam. </s>
            <s xml:space="preserve">Si contactus fiat ab arcu repulſivo; </s>
            <s xml:space="preserve">repulſio-
              <lb/>
            nes evaneſcunt, ſed poſt contactum remanent itidem repulſio-
              <lb/>
            nes; </s>
            <s xml:space="preserve">ac ſi fiat ab arcu attractivo, attractionibus evaneſcentibus
              <lb/>
            attractiones iterum immediate ſuccedunt. </s>
            <s xml:space="preserve">Duo puncta collocata
              <lb/>
            in ejuſmodi diſtantia reſpective quieſcunt; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed in primo caſu
              <lb/>
            reſiſtunt ſoli compreſſioni, non etiam diſtractioni, & </s>
            <s xml:space="preserve">in ſecun-
              <lb/>
            do reſiſtunt huic ſoli, non illi.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">182. </s>
            <s xml:space="preserve">Limites cohæſionis poſſunt eſſe validiſſimi, & </s>
            <s xml:space="preserve">langui-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0135-02" xlink:href="note-0135-02a" xml:space="preserve">Limites cohæ-
                <lb/>
              ſionis validi,
                <lb/>
              vel languidi pro
                <lb/>
              forma curvæ
                <lb/>
              prope ſectio-
                <lb/>
              nem.</note>
            diſſimi. </s>
            <s xml:space="preserve">Si curva ibi quaſi ad perpendiculum ſecat axem, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            ab eo longiſſime recedit; </s>
            <s xml:space="preserve">ſunt validiſſimi: </s>
            <s xml:space="preserve">ſi autem ipſum ſecet
              <lb/>
            in angulo perquam exiguo, & </s>
            <s xml:space="preserve">parum ab ipſo recedat; </s>
            <s xml:space="preserve">erunt
              <lb/>
            languidiſſimi. </s>
            <s xml:space="preserve">Primum genus limitum cohæſionis exhibet in
              <lb/>
            fig. </s>
            <s xml:space="preserve">1 arcus t N y, ſecundum c N x. </s>
            <s xml:space="preserve">In illo aſſumptis in axe
              <lb/>
            N z, N u utcunque exiguis, poſſunt vires zt, uy, & </s>
            <s xml:space="preserve">areæ
              <lb/>
            N zt, N uy eſſe utcunque magnæ, adeoque, mutatis utcunque
              <lb/>
            parum diſtantiis, poſſunt haberi vires ab ordinatis expreſſæ ut-
              <lb/>
            cunque magnæ, quæ vi comprimenti, vel diſtrahenti, quan-
              <lb/>
            tum libuerit, valide reſiſtant, vel areæ utcunque magnæ, quæ
              <lb/>
            velocitates quantumlibet magnas reſpectivas elidant, adeoque
              <lb/>
            ſenſibilis mutatio poſitionis mutuæ impediri poteſt contra ut-
              <lb/>
            cunque magnam vel vim prementem, vel celeritatem ab alio-
              <lb/>
            rum punctorum actionibus impreſſam. </s>
            <s xml:space="preserve">In hoc ſecundo genere
              <lb/>
            limitum cohæſionis, aſſumptis etiam majoribus ſegmentis N z,
              <lb/>
            N u, poſſunt & </s>
            <s xml:space="preserve">vires zc, ux, & </s>
            <s xml:space="preserve">areæ N zc, N ux, eſſe quan-
              <lb/>
            tum libuerit exiguæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">idcirco exigua itidem, quantum libue-
              <lb/>
            rit, reſiſtentia, quæ mutationem vetet.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">183. </s>
            <s xml:space="preserve">Poſſunt autem hi limites eſſe quocunque, utcunque ma-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0135-03" xlink:href="note-0135-03a" xml:space="preserve">Poſſe limite
                <gap/>
                <lb/>
              eſſe quotcun-
                <lb/>
              que numero.
                <lb/>
              utcunque pro-
                <lb/>
              ximos, vel re-
                <lb/>
              motos invicem,</note>
            gno numero; </s>
            <s xml:space="preserve">cum demonſtratum ſit, poſſe curvam in quot-
              <lb/>
            cunque, & </s>
            <s xml:space="preserve">quibuſcunque punctis axem ſecare. </s>
            <s xml:space="preserve">Poſſunt id-
              <lb/>
            circo etiam eſſe utcunque inter ſe proximi, vel remoti, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>