Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N1C8AF" level="3" n="2" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N1D065" level="4" n="2" type="chapter" type-free="capitulum">
                <pb chead="Secundi tractatus" file="0135" n="135"/>
                <note position="left" xml:id="N1D1F3" xml:space="preserve">dicitur.</note>
                <p xml:id="N1D1F7">
                  <s xml:id="N1D1F8" xml:space="preserve">¶ Dices /  iſte due concluſiones tam illate: et ab iſta
                    <lb/>
                  opinione / et altera ſunt concedende. </s>
                  <s xml:id="N1D1FD" xml:space="preserve">Et ideo ſunt cor­
                    <lb/>
                  relaria et non inconuenientia.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D202">
                  <s xml:id="N1D203" xml:space="preserve">Contra quia tunc ſequeretur /  a qua­
                    <lb/>
                  libet parte proportionali alicuius mobilis ſecun-
                    <lb/>
                  dum certam diuiſionem procedendo demeretur ali­
                    <lb/>
                  qua velocitas: ita  quelibet ſecundum talem diui­
                    <lb/>
                  ſionem moueatur minori velocitate ꝙ̄ antea mo-
                    <lb/>
                  uebatur: et tamen totum mobile mouetur continuo
                    <lb/>
                  vniformiṫ et eq̄ velociṫ ſicut ãtea: ſꝫ ↄ̨ſeq̄ns eſt falſū:
                    <lb/>
                  igitur illud ex quo ſequitur: </s>
                  <s xml:id="N1D214" xml:space="preserve">Falſitas conſequentis
                    <lb/>
                  oſtenditur / quia alias ſequeretur /  tota velocitas
                    <lb/>
                  poteſt demi a partibus proportionalibus manen­
                    <lb/>
                  te tamen ſemper velocitate totius equali / quod eſt
                    <lb/>
                  mere impoſſibile. </s>
                  <s xml:id="N1D21F" xml:space="preserve">Patet hoc poſito /  in hora con-
                    <lb/>
                  tinue cuiuſlibet partis proportionalis ſecundum /
                    <lb/>
                  hanc diuiſionem remittatur motus quo ad vſ ve-
                    <lb/>
                  niat ad non gradum / tunc continuo per illam horã
                    <lb/>
                  tale mobile per te mouebitur equaiiter et vniformi-
                    <lb/>
                  ter: ergo adhuc poſt illud inſtans terminatiuum po­
                    <lb/>
                  terit ſic moueri motu partium ad non gradum re-
                    <lb/>
                  miſſo: </s>
                  <s xml:id="N1D230" xml:space="preserve">Sed iam probo ſequelam: et pono caſum / 
                    <lb/>
                  vna rota diuidatur per partes proportionales cir­
                    <lb/>
                  culares concentricas minoribus terminatis verſus
                    <lb/>
                  peripheriam rote: et a prima dematur medietas ſue
                    <lb/>
                  velocitatis et a ſequenti eam puta a ſecunda demat̄̄
                    <lb/>
                  medietas vnius gradus et a tertia quarta vniꝰ gra-
                    <lb/>
                  dus: et ſic conſequenter procedendo per partes ſub­
                    <lb/>
                  duplas quo poſito a puncto extremo nulla veloci-
                    <lb/>
                  tas demitur: et mouetur: igitur continuo mouet̄̄ vni­
                    <lb/>
                  formiter </s>
                  <s xml:id="N1D245" xml:space="preserve">Patet conſequentia et tamen quelibet ꝑs
                    <lb/>
                  eius proportionalis ſecundum certam diuiſionem
                    <lb/>
                  mouetur velocitate minori / ꝙ̄ mouebatur antea
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N1D24D" xml:space="preserve">Sed ad inferendum  quelibet pars proportiona­
                    <lb/>
                  lis ſecundum talem diuiſioneꝫ moueatur ſubdupla
                    <lb/>
                  velocitate oportet ponere in caſu /  a qualibet illa­
                    <lb/>
                  rum dematur medietas velocitatis qua antea mo-
                    <lb/>
                  uebatur: et ſic habebitur propoſitum. </s>
                  <s xml:id="N1D258" xml:space="preserve">Et ſi tibi caſꝰ
                    <lb/>
                  appareat difficilis / vt nunc michi videor facile erit
                    <lb/>
                  verificare illum caſum in rota flexibili puta aque vĺ
                    <lb/>
                  alterius liquoris exiſtentis intra ſperam rotundaꝫ
                    <lb/>
                  et quilibet punctus eius moueatur quieſcente cētro
                    <lb/>
                  motu circulari: partibus eius mouentibus eodē mo­
                    <lb/>
                  do quo ponitur in caſu:</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D267">
                  <s xml:id="N1D268" xml:space="preserve">Tertio principaliter contra ſecundaꝫ
                    <lb/>
                  partem queſtionis videlicet /  non debet attēdi pe-
                    <lb/>
                  nes gradum medium arguitur ſic: quia ſi illud eſſet
                    <lb/>
                  veruꝫ ſequeretur /  ſi vna rota moueretur difformi­
                    <lb/>
                  ter quo ad ſubiectum a non gradu vſ ad certū gra­
                    <lb/>
                  dum ita  pars illa que eſt a centro vſ ad medie-
                    <lb/>
                  tatem ſemidiametri moueatur a non gradu vſ ad
                    <lb/>
                  quartum: et reſidua pars vſ ad circunferentiã mo­
                    <lb/>
                  ueatur a quarto vſ ad duodecimum / tunc talis ro­
                    <lb/>
                  ta moueretur velocitate vt ſex: ſed conſequens ē fal­
                    <lb/>
                  ſum / igitur illud ex quo ſequitur </s>
                  <s xml:id="N1D27F" xml:space="preserve">Sequela probatur /
                    <lb/>
                  quia ille eſt gradus medius inter duodecimū et non
                    <lb/>
                  gradum. </s>
                  <s xml:id="N1D286" xml:space="preserve">Sed iam arguitur falſitas conſequentis /
                    <lb/>
                  quia tunc ſequeretur /  illa rota eque velociter mo­
                    <lb/>
                  ueretur ſicut ſi motus eius eſſet vniformiter diffor-
                    <lb/>
                  mis a non gradu vſ ad duodecimum. </s>
                  <s xml:id="N1D28F" xml:space="preserve">Sed conſe-
                    <lb/>
                  quens eſt falſum: igitur illud ex quo ſequitur. </s>
                  <s xml:id="N1D294" xml:space="preserve">Con-
                    <lb/>
                  ſequentia apparet: et falſitas conſequentis argui-
                    <lb/>
                  tur / quia ſi illa rota moueretur vniformiter diffor-
                    <lb/>
                  miter a non gradu vſ ad duodecimum: tunc pun-
                    <lb/>
                  ctus medius ſemidiametri moueretur velocitate vt
                    <lb/>
                  ſex / et per conſequēs maiori velocitate quam modo
                    <lb/>
                  et quilibet punctus intrinſecꝰ maiori velocitate quã
                    <lb/>
                  modo / vt ſatis patet intueti: ergo ſequitur /  illa ro­
                    <cb chead="Capitulum ſecundum"/>
                  ta mouetur / tunc maiori velocitate quã modo. </s>
                  <s xml:id="N1D2A8" xml:space="preserve">Pro­
                    <lb/>
                  batur hec conſequentia / quia modo videlicet quan-
                    <lb/>
                  do vna pars eius que incipit a centro rote et termi-
                    <lb/>
                  natur ad medium ſemidiametri mouetur a nõ gra-
                    <lb/>
                  du vſ ad quartum et reliqua pars a quarto vſ
                    <lb/>
                  ad duodecimum: a velocitate vel penes velocitatem
                    <lb/>
                  alicuius puncti intrinſeci eius commēſuratur et at­
                    <lb/>
                  tenditur motus illius rote, et ab eodem poſtea deb3
                    <lb/>
                  attendi quando velocius mouetur: igitur propoſi-
                    <lb/>
                  tum: quia rota manet: nec rarefacta: nec condenſa­
                    <lb/>
                  ta: et idem continuo manet punctus eius mediꝰ quã­
                    <lb/>
                  do mouetur ſic motu difformiter difformi et quam­
                    <lb/>
                  do mouetur motu vniformiter difformi.</s>
                </p>
                <note position="right" xml:id="N1D2C3" xml:space="preserve">dicitur.</note>
                <p xml:id="N1D2C7">
                  <s xml:id="N1D2C8" xml:space="preserve">¶ Dices negando ſequelam: et ad probationem: di­
                    <lb/>
                  ces /  non eſt cõtra te: quia tu vis dicere /  / debet at­
                    <lb/>
                  tendi motus difformis quo ad ſubiectum penes gra­
                    <lb/>
                  dum mediuꝫ quando talis motus eſt vniformiṫ dif­
                    <lb/>
                  formis quo ad ſubiectum: ſed non quando eſt diffor­
                    <lb/>
                  miter difformis: qnia tunc ſequenda eſt tertia pars
                    <lb/>
                  queſtionis videlicet penes reductionem ad vnifor-
                    <lb/>
                  mitatem.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D2D9">
                  <s xml:id="N1D2DA" xml:space="preserve">Sed contra / quia ſi in omni motu vni­
                    <lb/>
                  formiter difformi quo ad ſubiectum debeat veloci-
                    <lb/>
                  tas attendi penes gradum medium / vel igitur ꝑ gra­
                    <lb/>
                  dum medium intelligitur gradus qui eſt medio ta-
                    <lb/>
                  lis ſubiecti quo ad magnitudinem: vel ī medio quo
                    <lb/>
                  ad longitudinem, vel in medio quo ad magnitudi-
                    <lb/>
                  nem et longitudinem ſimul / ſed nullum iſtorum ē di­
                    <lb/>
                  cendum: igitur non debet motus vniformiter diffor­
                    <lb/>
                  mis quo ad ſubiectum velocitas penes gradum me­
                    <lb/>
                  dium commenſurari et attendi. </s>
                  <s xml:id="N1D2EF" xml:space="preserve">Maior quo ad pri-
                    <lb/>
                  mam partem videlicet /  non debeat attendi penes
                    <lb/>
                  gradum medium hoc eſt exiſtentem in medio ſubie-
                    <lb/>
                  cti / quo ad magnitudinem patet ex primo argumē-
                    <lb/>
                  to: et ſecunda confirmatione eius in dubitatiõe for-
                    <lb/>
                  mata in priori capite / et quo ad ſecundam partē pa­
                    <lb/>
                  tet ex confirmatione ſecundi argumenti eiuſdem du­
                    <lb/>
                  bitationis prioris capitis. </s>
                  <s xml:id="N1D300" xml:space="preserve">Sed quantum ad tertiã
                    <lb/>
                  partem patet manifeſte / quia quãdo rota mouetur
                    <lb/>
                  ſic vniformiter difformiter quo ad ſubiectum a nõ
                    <lb/>
                  gradu in centro vſ ad certum gradum in circunfe­
                    <lb/>
                  rentia procedendo a centro vſ ad circunferentiaꝫ
                    <lb/>
                  nullus idem punctus eſt in medio magnitudinis et
                    <lb/>
                  longitudinis ſignanter quando  rota eſt vbi eq̈­
                    <lb/>
                  lis craſſitudinis </s>
                  <s xml:id="N1D311" xml:space="preserve">Tamen volo efficatiori argumēto
                    <lb/>
                  meo iudicio confirmare ſecundam partem minoris
                    <lb/>
                  videlicet /  non debeat velocitas motus vniformi-
                    <lb/>
                  ter difformis quo ad ſubiectum attendi penes pun­
                    <lb/>
                  ctum exiſtentem in medio mobilis quantum ad lon-
                    <lb/>
                  gitudinem. </s>
                  <s xml:id="N1D31E" xml:space="preserve">Et in predicta rota de qua ſepe mentio
                    <lb/>
                  facta eſt a centro eius vſ ad circunferētiam ſigno
                    <lb/>
                  vnam colūnã ex cuius baſi in centro rote educo line­
                    <lb/>
                  am giratiuam girantem omnes partes proportio­
                    <lb/>
                  nales talis columne / vt ↄ̨muniter ponitur et volo / 
                    <lb/>
                  talis rota moueat̄̄ vniformiṫ difformiter q̊ ad ſub-
                    <lb/>
                  iectum a non gradu vſ ad octauum / quo poſito ſic
                    <lb/>
                  argumentor illa linea giratiua mouetur vniformi­
                    <lb/>
                  ter difformiter cum ſit pars corporis vniformiter
                    <lb/>
                  difformiter moti et tamen motus eius non correſpõ­
                    <lb/>
                  det gradui exiſtenti in medio corporis quantuꝫ ad
                    <lb/>
                  longitudinem cum nullum tale ſit / vt notum eſt: igi-
                    <lb/>
                  tur aliquod mouetur vniformiter difformiter quo
                    <lb/>
                  ad ſubiectum cuius motus velocitas non attendi-
                    <lb/>
                  tur penes gradum motus exiſtentem in medio eius
                    <lb/>
                  quantum ad longitudinem. </s>
                  <s xml:id="N1D33F" xml:space="preserve">Simile argumentum
                    <lb/>
                  fierit / ſi a centro rote educeretur vna linea que circū­
                    <lb/>
                  daret primo primam partem proportionalem cir­
                    <lb/>
                  cularem illius rote, et ſecundam et tertiam et quartã </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>