Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.001504">
                <pb pagenum="132" xlink:href="025/01/136.jpg"/>
              ſimo motu extrudit; preme vas quod piam aqua plenum, diſco ligneo, vi­
                <lb/>
              debiſque quam cito per canalem applicatum aqua erumpat. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001505">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001506"> Hoc ſæpè probavi, & hæc veriſſima cauſa eſt perniciſſimi
                <lb/>
              Euripporum motus, ſeu curſus; immo luſi aliquando hoc experimento,
                <lb/>
              plenum aqua tubum cylindricum, diſco æreo apprimè tubi oſtio appoſito,
                <lb/>
              ex cujus centro anguſtus canaliculus aſſurgebat, tantulùm premebam,
                <lb/>
              & aqua per dictum canaliculum perniciſſimè aſſurgebat erumpebatque;
                <lb/>
              vellem autem ſcire proportionem velocitatis, deſcenſum inter operculi,
                <lb/>
              & erumpentis aquæ aſcenſum. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001507">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001508"> Velocitates ſunt vt baſes permutando; cùm enim illa tota por­
                <lb/>
              tio extruſæ aquæ per canaliculum tranſeat, ſubſidente interim operculo,
                <lb/>
              motus operculi in tubo eſt ad motum aquæ in canaliculo, vt baſis canali­
                <lb/>
              culi ad baſim cubi, neque in hoc eſt difficultas. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001509">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001510"> Satis eſt; optimè capio: alia difficultas occurrit; ſupra di­
                <lb/>
              xeras, ni fallor, geminos æſtus concurrere in fretis ſupra appellatis; quo­
                <lb/>
              modò igitur fieri poteſt, vt ex anguſtiis, quæ ex dictis fretis ſubjiciuntur
                <lb/>
              æſtus in Vulturnum eat. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001511">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001512"> Bellè; Linea fluxus versùs Caurum in dictis anguſtiis, & fre­
                <lb/>
              to Hudſon, in freto Daviſio versùs Septentrionem tendit; at verò linea
                <lb/>
              refluxus, in freto Daviſio versùs Auſtrum, in Hudſonio & dictis faucibus
                <lb/>
              in. </s>
              <s id="s.001513">Vulturnum ; ſed ad propoſitum redeo. </s>
              <s id="s.001514">Quartò, igitur à maris tractu in­
                <lb/>
              ter Fortunatas & Heſperidum inſulas interjecto, æſtus currit versùs Oc­
                <lb/>
              caſum, nempe in eam partem mare curvatur ad inſtar ſinus immenſi; ſed
                <lb/>
              versùs ſinuum extremitates vt plurimùm mare currit: ratio ex præmiſſis
                <lb/>
              principiis neceſſariò ſequitur; cùm enim ſinus versùs extremitates con­
                <lb/>
              trahantur, aut ſaltem contractiores ſint eo maris tractu, ex quo ſuo modo
                <lb/>
              naſcuntur ſinus, arcus preſſionum ſinui minores, reliquo tractui majores
                <lb/>
              incumbunt; quid mirum ergo, ſi prævaleant iſti, & aqua illuc versùs ex­
                <lb/>
              tremum ſinum extrudatur? </s>
              <s id="s.001515">Finge ſinum eſſe fretum, ſed obſtructum;
                <lb/>
              inde quoque ſequitur, motu velociore extrudi, quando ſinus eſt longè
                <lb/>
              contractior; hinc magnus æſtus in ſinu Gangetico, Perſico, Arabico, in
                <lb/>
              quo longè major eſſet, cùm maxima vi mare ab ortu eò feratur, niſi ab
                <lb/>
              Inſulis circa illius oſtia ſitis, itemque ab anguſtiſſimo aditu, vis æſtus fran­
                <lb/>
              geretur; ad de ſis ſinum Adriaticum, in quo versùs extremitatem æſtus non
                <lb/>
              minimus eſt, extra Quadraturas, propter rationem expoſitam, quæ maxi­
                <lb/>
              mè hîc locum habet. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001516">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001517"> Sed quæſo te, cur etiam in mari Mediterraneo, quod maxi­
                <lb/>
              mi ſinus ad inſtar eſt, æſtus non attollitur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001518">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001519"> Equidem Oceani æſtus per Gaditanum fretum influit, remiſ­
                <lb/>
              ſior tamen; quia cùm versùs Cæciam linea æſtus huic oræ illapſi eat,
                <lb/>
              valdè obliquè in oſtra freti incidit; vnde valdè remittitur, atque adeò in
                <lb/>
              oram Syriæ oppoſitam vix traducitur; traducitur tamen, & ſenſu perci­
                <lb/>
              pitur in Novilunio & Plenilunio; licèt verò mare mediterraneum longiſ­
                <lb/>
              ſimum ſit, quia tamen multis inſulis interrumpitur, & ab occaſu in ortum
                <lb/>
              recta excurrit, & æqualis ferè eſt illius latitudo, arcus preſſionum in eo </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>