Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

List of thumbnails

< >
131
131
132
132
133
133
134
134
135
135
136
136
137
137
138
138
139
139
140
140
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N1C8AF" level="3" n="2" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N1D065" level="4" n="2" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N1D2D9">
                  <s xml:id="N1D33F" xml:space="preserve">
                    <pb chead="De motu locali quo ad effectū ſcḋm ſubiectū difformi." file="0136" n="136"/>
                  et ſic cõſequēter: et manifeſtū eſt /  talis linea erit in­
                    <lb/>
                  finita habens cõtinuo circuitiones maiores, et mo­
                    <lb/>
                  uetur vniformiter difformiter: et nullã eſt eius me-
                    <lb/>
                  diū quantū ad longitudinē. </s>
                  <s xml:id="N1D353" xml:space="preserve">et per ↄ̨ñs nõ poteſt mo­
                    <lb/>
                  tus eius cõmenſurari penes gradū exiſtentē in me-
                    <lb/>
                  dio eiꝰ quantū ad lõgitudinē. </s>
                  <s xml:id="N1D35A" xml:space="preserve">Preterea cõſimile ar­
                    <lb/>
                  gumentū eſſet oīno ſi ſignaretur vnū quadratum a
                    <lb/>
                  centro illiꝰ rote vſ ad circūferentiã: et ꝓtraheret̄̄
                    <lb/>
                  vna linea girans oēs partes ꝓportionales eiꝰ per
                    <lb/>
                  modum cuiuſdam diametri infinite / vt philoſophi
                    <lb/>
                  oſtendunt communiter in materia de infinito. </s>
                  <s xml:id="N1D367" xml:space="preserve">Illa
                    <lb/>
                  enim mouetur vniformiter difformiter quo ad ſub-
                    <lb/>
                  iectuꝫ cum ſit pars corporis vniformiter difformi-
                    <lb/>
                  ter moti quo ad ſubiectum: tamen in eo non repe-
                    <lb/>
                  ritur punctus medius.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D372">
                  <s xml:id="N1D373" xml:space="preserve">Quarto principaliter contra eandem
                    <lb/>
                  ſecundã partē cõcluſionis argr̄: q2 ſi illa pars eſſet
                    <lb/>
                  vera / ſequeretur /  celū nõ mouetur ita velociter ſi-
                    <lb/>
                  cut linea equinoctialis (et loquor de primo mobili) /
                    <lb/>
                  ſed cõſequēs eſt falſum: igitur et antecedēs. </s>
                  <s xml:id="N1D37E" xml:space="preserve">Conſe-
                    <lb/>
                  quētia ptꝫ et coloratur falſitas cõſequētis: q2 ſi nõ
                    <lb/>
                  mouet̄̄ ita velociter ſicut linea eq̇noctialis, et linea
                    <lb/>
                  eq̇noctialis eſt linea exiſtens in medio eiꝰ: ergo mo­
                    <lb/>
                  bile motū vniformiter difformiter quo ad ſubiectū
                    <lb/>
                  nõ mouetur ita velociter ſicut pūctus exiſtēs in me-
                    <lb/>
                  dio eiꝰ.
                    <note position="left" xlink:href="note-0136-01a" xlink:label="note-0136-01" xml:id="N1D3A7" xml:space="preserve">Dicitur.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N1D392" xml:space="preserve">¶ Dices negando falſitatē conſequentis: et
                    <lb/>
                  ad ꝓbationē dices /  in celo, et in quolibet corpore
                    <lb/>
                  ſperico motꝰ velocitas debet attendi penes lineaꝫ
                    <lb/>
                  deſcriptã a pūcto exiſtente in medio inter polum et
                    <lb/>
                  punctū velociſſime motū: et ſic motꝰ primi mobilis
                    <lb/>
                  cõmenſurari hꝫ penes lineã deſcriptã a pūcto / q̇ eſt
                    <lb/>
                  in medio inter polum ſiue articum ſine autarticum
                    <lb/>
                  et lineam equinoctialem.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D3AD">
                  <s xml:id="N1D3AE" xml:space="preserve">Sed cõtra. </s>
                  <s xml:id="N1D3B1" xml:space="preserve">Q2 vel debet attēdi penes
                    <lb/>
                  lineã deſcriptã a pūcto medio in ſuperficie cõcaua
                    <lb/>
                  vel in ſuperficie cõuexa: ſed nullū iſtoꝝ eſt dicendū:
                    <lb/>
                  igr̄. </s>
                  <s xml:id="N1D3BA" xml:space="preserve">Antecedens argr̄ / q2 punctus exiſtens in medio
                    <lb/>
                  quãtū ad ſuperficiē cõuexã nõ eſt ſimpliciter in me-
                    <lb/>
                  dio nec punctꝰ exiſtens in ſuꝑficie cõcaua: igr̄. </s>
                  <s xml:id="N1D3C1" xml:space="preserve">Item
                    <lb/>
                  tale mobile nõ mouetur ita velotiter ſicut ſuꝑficies
                    <lb/>
                  cõuexa nec ita tarde ſicut ſuꝑficies cõcaua: ergo ſe-
                    <lb/>
                  quitur /  velocitas eiꝰ nõ habet attendi penes pun­
                    <lb/>
                  ctū hoc eſt penes lineã deſcriptã a puncto exiſtente
                    <lb/>
                  in ſuperficie conuexa: nec in ſuperficie concaua.</s>
                </p>
                <note position="left" xml:id="N1D3CE" xml:space="preserve">Dicitur.</note>
                <p xml:id="N1D3D2">
                  <s xml:id="N1D3D3" xml:space="preserve">¶ Dices /  velocitas illius primi mobilis menſu-
                    <lb/>
                  randa eſt a puncto exiſtente in medio inter ſuperfi­
                    <lb/>
                  ciem concauam et conuexam inter polum et punctū
                    <lb/>
                  velociſſime motum totius orbis.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D3DC">
                  <s xml:id="N1D3DD" xml:space="preserve">Contra. </s>
                  <s xml:id="N1D3E0" xml:space="preserve">Quia tunc ſequeret̄̄ hec con-
                    <lb/>
                  cluſio /  ſi primum mobile condenſaretur verſus
                    <lb/>
                  ſuperficiem conuexam quieſcentem ipſum cõtinuo
                    <lb/>
                  velocius et velociꝰ moueretur: et ſi rarefieret verſus
                    <lb/>
                  concauam quieſcente etiam conuexa ipſum mobi-
                    <lb/>
                  le cõtinuo tardius et tardius moueretur / ſed conſe-
                    <lb/>
                  quens eſt falſum: q2 tunc ſequeret̄̄ /  ̄tocū illud
                    <lb/>
                  mobile efficeret̄̄ maiꝰ tardius moueretur, et quãto
                    <lb/>
                  minus velociꝰ quod videtur abſurdū. </s>
                  <s xml:id="N1D3F3" xml:space="preserve">cū ceteris pa-
                    <lb/>
                  ribus videatur /  corpus maius maiorē lineã de-
                    <lb/>
                  ſcribat quã minꝰ. </s>
                  <s xml:id="N1D3FA" xml:space="preserve">Sed ſequela probatur / q2 quãto
                    <lb/>
                  punctus medius magis accedat ad ſuperficiē con-
                    <lb/>
                  uexã per condenſationē tanto magis recedit a cen­
                    <lb/>
                  tro, et per cõſequens maiorē lineã deſcribit, et quã­
                    <lb/>
                  to magis recedit a ſuperficie cõuexa magis accedit
                    <lb/>
                  ad centrū ſpere vel ad axem: et per cõſequens mino­
                    <lb/>
                  rem lineam circularem deſcribit, et ſic tardius mo­
                    <lb/>
                  uetur / quod fuit probandū.
                    <note position="left" xlink:href="note-0136-02a" xlink:label="note-0136-02" xml:id="N1D41A" xml:space="preserve">Dicitur.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N1D410" xml:space="preserve">¶ Dices ↄ̨cedēdo cõclu-
                    <cb chead="De motu locali quo ad effectū ſcḋm ſubiectū difformi."/>
                  ſionem ſicut concedenda eſt.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D420">
                  <s xml:id="N1D421" xml:space="preserve">Sed cõtra. </s>
                  <s xml:id="N1D424" xml:space="preserve">Quia tunc ſequeretur / 
                    <lb/>
                  ſi omnes ſpere intermedie corrumperentur, et pri-
                    <lb/>
                  mum mobile quieſcente conuexa ſuperficie rarefie-
                    <lb/>
                  ret verſus axem quo ad vſ ex orbe efficiat̄̄ ſpera
                    <lb/>
                  ſolida vnicam ſuperficiem dumtaxat habens: tūc
                    <lb/>
                  illud mobile iam factum ſpera ſolida longe tardi­
                    <lb/>
                  us moueretur quam antea, et etiam moueretur vni­
                    <lb/>
                  formiter difformiter quo ad ſubiectum: ſed conſe-
                    <lb/>
                  quens eſt falſum: igitur illud ex quo ſequitur. </s>
                  <s xml:id="N1D437" xml:space="preserve">Se-
                    <lb/>
                  quela patet ex opinione et ſolutiõibus datis. </s>
                  <s xml:id="N1D43C" xml:space="preserve">Sed
                    <lb/>
                  falſitas conſequentis quo ad primam partem ar-
                    <lb/>
                  guitur / quia tunc ſequeretur /  ab equali propor-
                    <lb/>
                  tione inequales motus prouenirēt: ſed conſequēs
                    <lb/>
                  eſt falſum: et contra baſim et fundamentum totius
                    <lb/>
                  huius operis: igitur illud ex quo ſequitur. </s>
                  <s xml:id="N1D449" xml:space="preserve">Seque-
                    <lb/>
                  la tamen probatur / quia modo intelligentia mouet
                    <lb/>
                  primum mobile ab aliqua proportione, et tunc ip-
                    <lb/>
                  ſū ſic rarefactū / vt ponitur ab eadem proportione
                    <lb/>
                  mouetur ad eadem intelligentia / quia volo /  nullo
                    <lb/>
                  pacto plus reſiſtet quam antea reſiſtebat, et tamen
                    <lb/>
                  tardius mouetur vt dicis: igitur ab eadem propor­
                    <lb/>
                  tione inequales velocitates proueniunt / quod fuit
                    <lb/>
                  probandum. </s>
                  <s xml:id="N1D45C" xml:space="preserve">¶ Et ſi dicas /  in celo nulla eſt reſi-
                    <lb/>
                  ſtentia nec ibi proprie motus factus a certa pro­
                    <lb/>
                  portione inter actiuitatem et reſiſtentiam: ponamꝰ
                    <lb/>
                  caſum ſimilem de quodam orbe habente grauita-
                    <lb/>
                  tē facto ex aliquo mixto vel aliquo elemento quod
                    <lb/>
                  ſic rarefiat
                    <reg norm="quoaduſque" type="simple">quoaduſ</reg>
                  efficiatur ſpera ſolida nul-
                    <lb/>
                  la addita grauitate vel leuitate: et moueatur ab ea­
                    <lb/>
                  dem virtute a qua antea mouebatur / quo poſito ſe-
                    <lb/>
                  quitur illam: igitur. </s>
                  <s xml:id="N1D46F" xml:space="preserve">Sed falſitas ſecunde par-
                    <lb/>
                  tis conſequentis arguitur / quia talis motus non
                    <lb/>
                  ita ſe habet  quanto punctus magis diſtat a cen­
                    <lb/>
                  tro tanto velocius moueatur / vt patet de punctis
                    <lb/>
                  terminatibus axem / qui maxime diſtant a centro
                    <lb/>
                  et tamen nõ mouent̄̄: igitur talis motꝰ nõ eſt vnifor-
                    <lb/>
                  miter difformis quo ad ſubiectū. </s>
                  <s xml:id="N1D47E" xml:space="preserve">Patet conſequē-
                    <lb/>
                  tia a definitione ad definitum negatiue. </s>
                  <s xml:id="N1D483" xml:space="preserve">Nec valet
                    <lb/>
                  dicere /  per centrū in tali motu debet ītelligi po-
                    <lb/>
                  lus / quia etiam contra illud procedit ratio. </s>
                  <s xml:id="N1D48A" xml:space="preserve">Nõ em̄
                    <lb/>
                  quanto punctus in illa ſpera ſolida magis diſtat
                    <lb/>
                  a polo tanto velocius mouetur / vt patet de punctis
                    <lb/>
                  exiſtentibus prope centrum ſpere circa axem que
                    <lb/>
                  puncta ita tarde mouentur ſicut aliqua que ſunt ꝓ­
                    <lb/>
                  pinquiora polo: ergo nec centrum ſphere eſt cen-
                    <lb/>
                  trum talis motus nec polus
                    <note position="right" xlink:href="note-0136-03a" xlink:label="note-0136-03" xml:id="N1D4F2" xml:space="preserve">Confir-
                      <lb/>
                    matio.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N1D49E" xml:space="preserve">¶ Et confirmatur / quia
                    <lb/>
                  ſi illa opinio eſſet vera / ſequeretur /  ſi aliqua rota
                    <lb/>
                  continuo condenſaretur verſus centrū mouente e-
                    <lb/>
                  tiam ſuperficie conuexa et motore non mouente a
                    <lb/>
                  maiori conamine: tunc continuo illa rota tardius
                    <lb/>
                  et tardius moueretur: ſed conſequens eſt falſum:
                    <lb/>
                  igitur illud ex quo ſequitur. </s>
                  <s xml:id="N1D4AD" xml:space="preserve">Sequela ꝓbatur / quia
                    <lb/>
                  continuo punctus medius minorem lineam deſcri-
                    <lb/>
                  bit: igitur tardius mouetur. </s>
                  <s xml:id="N1D4B4" xml:space="preserve">Falſitas tamen con-
                    <lb/>
                  ſequētis arguitur / quia illa rota eque velociter cir­
                    <lb/>
                  cuit ſicut ãtea: g̊ eque velociter mouetur ſicut antea
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N1D4BC" xml:space="preserve">Patꝫ ↄ̨ña / q2 circuitio talis rote nihil aliud eſt quã
                    <lb/>
                  motus circularis talis rote. </s>
                  <s xml:id="N1D4C1" xml:space="preserve">Item hec circuitio eſt
                    <lb/>
                  ita velox ſicut antea et hec circuitio eſt hic motur
                    <lb/>
                  circularis: igitur hic motus circularis eſt ita velox
                    <lb/>
                  ſicut antea / et per conſequens illa rota tunc non tar­
                    <lb/>
                  dius mouetur / quod fuit probandum.
                    <note position="right" xlink:href="note-0136-04a" xlink:label="note-0136-04" xml:id="N1D4FA" xml:space="preserve">Dicitur.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N1D4D1" xml:space="preserve">¶ Dices for-
                    <lb/>
                  te negando falſitatem conſequentis, et ad probati­
                    <lb/>
                  onem concedo /  ita velociter circuit ſicut antea, et
                    <lb/>
                  negando /  ita velociter mouetur, et cum probatur
                    <lb/>
                  per ſyllogiſmum expoſitorum: dico / quod male cõ­
                    <lb/>
                  cluditur ſed oportet inferre: ergo hic motus circu- </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>