Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
131 111
132 112
133 113
134 114
135 115
136 116
137 117
138 118
139 119
140 120
141 121
142 122
143 123
144 124
145 125
146 126
147 127
148 128
149 129
150 130
151 131
152 132
153 133
154 134
155 135
156 136
157 137
158 138
159 139
160 140
< >
page |< < (116) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div390" type="section" level="1" n="134">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6971" xml:space="preserve">
              <pb o="116" file="0136" n="136" rhead="GNOMONICES"/>
            ſinus cõplementi arcus I F, declinationis paralleli propoſiti ad ſinũ totum, ita ſinus cõplementiar-
              <lb/>
            cus BF, latitudinis ortiuæ, occiduęve proximè inuentæ ad ſinũ cõplemẽti arcus B I, hoc eſt, ad ſinũ
              <lb/>
            arcus ſemidiurni I E, in parallelo aultrali, vel arcus ſeminocturni in parallelo boreali. </s>
            <s xml:id="echoid-s6972" xml:space="preserve">Nam arcus
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0136-01" xlink:href="fig-0136-01a" number="98">
                <image file="0136-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0136-01"/>
              </figure>
            Aequatoris inter I, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6973" xml:space="preserve">Meridianum ſub Horizonte
              <lb/>
            complementũ eſt arcus B I, in triangulo boreali, cũ
              <lb/>
            arcus Aequatoris ex B, per I, vſque ad Meridianum
              <lb/>
            infra Horizontem porrectus ſit quadrans. </s>
            <s xml:id="echoid-s6974" xml:space="preserve">Igitur
              <lb/>
            ſi fiat, vt ſinus complementi declinationis propoſi-
              <lb/>
            ti paralleli ad ſinum totum, ita ſinus compleinen-
              <lb/>
            ti latitudinis ortiuæ proxime inuentæ in priori di-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0136-01" xlink:href="note-0136-01a" xml:space="preserve">10</note>
            ſcurſu, ad aliud, inuenietur ſinus arcus ſemidiur-
              <lb/>
            ni auſtralis, vel ſeminocturni borealis. </s>
            <s xml:id="echoid-s6975" xml:space="preserve">Dempto au-
              <lb/>
            tem arcu ſeminocturno boreali ex ſemicirculo Ae-
              <lb/>
            quatoris, qui inter Meridianum ſupra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6976" xml:space="preserve">infra Ho-
              <lb/>
            rizontem interijcitur, re@iquus erit arcus diurnus
              <lb/>
            borealis I B E.</s>
            <s xml:id="echoid-s6977" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6978" xml:space="preserve">PONATVR exempli gratia inquirendus ar-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0136-02" xlink:href="note-0136-02a" xml:space="preserve">Exemplum.</note>
            cus ſemidiurnus ad latitudinem grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s6979" xml:space="preserve">42. </s>
            <s xml:id="echoid-s6980" xml:space="preserve">Sole exi-
              <lb/>
            ſtente in principio ♊, vel ♐, vbi declinationem
              <lb/>
            habet grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s6981" xml:space="preserve">20. </s>
            <s xml:id="echoid-s6982" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s6983" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s6984" xml:space="preserve">Fiat vt 74314. </s>
            <s xml:id="echoid-s6985" xml:space="preserve">ſinus com
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0136-03" xlink:href="note-0136-03a" xml:space="preserve">20</note>
            plementi altitudinis poli, ad 34529. </s>
            <s xml:id="echoid-s6986" xml:space="preserve">ſinũ declinationis paralleli ♊, vel ♐, ita 100000. </s>
            <s xml:id="echoid-s6987" xml:space="preserve">ſinus to-
              <lb/>
            tus ad aliud, inuenieturq́ hic ferè ſinus 46464. </s>
            <s xml:id="echoid-s6988" xml:space="preserve">cuius arcus grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s6989" xml:space="preserve">27. </s>
            <s xml:id="echoid-s6990" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s6991" xml:space="preserve">41. </s>
            <s xml:id="echoid-s6992" xml:space="preserve">dabit latitudinem
              <lb/>
            ortiuam, occiduamve, borealem quidem paralleli ♊, auſtralem verò paralleli ♐. </s>
            <s xml:id="echoid-s6993" xml:space="preserve">Rurſus fiat, vt
              <lb/>
            93849. </s>
            <s xml:id="echoid-s6994" xml:space="preserve">ſinus complementi declinationis eiuſdem paralleli ♊, vel ♐, ad 100000, ſinum totum,
              <lb/>
            ita 88552. </s>
            <s xml:id="echoid-s6995" xml:space="preserve">ſinus complementi latitudinis ortiuæ proximè inuentæ ad aliud, conſurgetq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s6996" xml:space="preserve">quaſi hic
              <lb/>
            ſinus 94355. </s>
            <s xml:id="echoid-s6997" xml:space="preserve">cuius arcus grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s6998" xml:space="preserve">70. </s>
            <s xml:id="echoid-s6999" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s7000" xml:space="preserve">39. </s>
            <s xml:id="echoid-s7001" xml:space="preserve">exhibebit arcum ſemidiurnum paralleli ♐, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7002" xml:space="preserve">ſemi-
              <lb/>
            nocturnum paralleli ♊, quo dempto ex ſemicirculo, id eſt, ex grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7003" xml:space="preserve">180. </s>
            <s xml:id="echoid-s7004" xml:space="preserve">reliquus erit arcus ſemi-
              <lb/>
            diurnus paralleli ♊, grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7005" xml:space="preserve">109. </s>
            <s xml:id="echoid-s7006" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s7007" xml:space="preserve">21. </s>
            <s xml:id="echoid-s7008" xml:space="preserve">Quòd ſi gradus horum arcuum reducantur ad horas, tri
              <lb/>
            buendo ſingulis horis grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7009" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s7010" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7011" xml:space="preserve">quaternis minutis horæ ſingulos gradus, continebit arcus ſemi-
              <lb/>
            diurnus paralleli ♐, Hor. </s>
            <s xml:id="echoid-s7012" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s7013" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s7014" xml:space="preserve">43. </s>
            <s xml:id="echoid-s7015" xml:space="preserve">paralleli autem ♊, Hor. </s>
            <s xml:id="echoid-s7016" xml:space="preserve">7. </s>
            <s xml:id="echoid-s7017" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s7018" xml:space="preserve">17. </s>
            <s xml:id="echoid-s7019" xml:space="preserve">paulo amplius. </s>
            <s xml:id="echoid-s7020" xml:space="preserve">Si au-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0136-04" xlink:href="note-0136-04a" xml:space="preserve">30</note>
            tem eoſdem arcus ſemidiutnos duplicemus, habebimus totos arcus diurnos, nempe arcum diur-
              <lb/>
            num paralleli ♐, grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7021" xml:space="preserve">141. </s>
            <s xml:id="echoid-s7022" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s7023" xml:space="preserve">18. </s>
            <s xml:id="echoid-s7024" xml:space="preserve">vel Hor. </s>
            <s xml:id="echoid-s7025" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s7026" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s7027" xml:space="preserve">26. </s>
            <s xml:id="echoid-s7028" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7029" xml:space="preserve">arcum diurnum paralleli ♊, grad.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7030" xml:space="preserve">21 8, Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s7031" xml:space="preserve">42. </s>
            <s xml:id="echoid-s7032" xml:space="preserve">vel Hor. </s>
            <s xml:id="echoid-s7033" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s7034" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s7035" xml:space="preserve">35. </s>
            <s xml:id="echoid-s7036" xml:space="preserve">paulo minus.</s>
            <s xml:id="echoid-s7037" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Arcus ſemidiur
            <lb/>
          nus, qua ratio-
            <lb/>
          ne aliter inue-
            <lb/>
          ſtigetur per triã
            <lb/>
          gula ſphærica.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7038" xml:space="preserve">POSSVMVS autem arcum ſemidiurnum cuiuſuis paralleli per eadem triangula ſphærica
              <lb/>
            inuenire etiam hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s7039" xml:space="preserve">Quoniam in triangulo ſphærico C F H, angulus C, rectus eſt, erit per
              <lb/>
            propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7040" xml:space="preserve">16 lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7041" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s7042" xml:space="preserve">Ioan. </s>
            <s xml:id="echoid-s7043" xml:space="preserve">Regiom. </s>
            <s xml:id="echoid-s7044" xml:space="preserve">de triangulis, vel per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7045" xml:space="preserve">13 lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7046" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s7047" xml:space="preserve">Gebri, vel per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7048" xml:space="preserve">41.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7049" xml:space="preserve">noſtrorum triangulorum ſphæricorum, vt ſinus arcus F H, complementi declinationis paralleli
              <lb/>
            propoſiti (Nam F H, in parallelo boreali complementum eſt declinationis F I, in auſtrali verò
              <lb/>
            arcus F H, eundem ſinum habet, quem complementum arcus F I, declinationis cum eo ſemicir-
              <lb/>
            culum conſtituens, quod quidem complementum interijcitur inter F, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7050" xml:space="preserve">alterum polum, cum ar-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0136-06" xlink:href="note-0136-06a" xml:space="preserve">40</note>
            cus ex I, per F, vſque ad alterum polum tendens ſit quadrans) ad ſinum anguli recti C, id eſt, ad ſi-
              <lb/>
            num totum, ita ſinus arcus C H, altitudinis poli, ad ſinum anguli F. </s>
            <s xml:id="echoid-s7051" xml:space="preserve">Ex tribus ergo prioribus co-
              <lb/>
            gnitis cognoſcetur & </s>
            <s xml:id="echoid-s7052" xml:space="preserve">angulus F. </s>
            <s xml:id="echoid-s7053" xml:space="preserve">Rurſus quia in triangulo ſphærico B I F, angulus I, rectus eſt, erit
              <lb/>
            per eaſdem propoſitiones, vt ſinus anguli B, complementi altitudinis poli, quem Aequator facit
              <lb/>
            cum Horizonte, ad ſinum arcus F I, declinationis dati paralleli, ita ſinus anguli F, proxime co-
              <lb/>
            gniti ad ſinum arcus B I. </s>
            <s xml:id="echoid-s7054" xml:space="preserve">Igitur ex tribus notis cognitus fiet arcus B I, qui in ſignis borealibus ad-
              <lb/>
            ditus quadranti conficit arcum ſemidiurnum E I, in ſignis autem auſtralibus ex quadrante ſub-
              <lb/>
            latus relinquit arcum ſemidiurnum E I. </s>
            <s xml:id="echoid-s7055" xml:space="preserve">Itaque ſi fiat, vt ſinus complementi declinationis paral-
              <lb/>
            leli propoſiti ad ſinum totum, ita ſinus altitudinis poli ad aliud, habebitur ſinus quidam, quem
              <lb/>
            Primum Inuentum licebit appellare. </s>
            <s xml:id="echoid-s7056" xml:space="preserve">Deinde ſi fiat, vt ſinus complementi altitudinis poli ad ſi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0136-07" xlink:href="note-0136-07a" xml:space="preserve">50</note>
            num declinationis, ita ſinus, quem diximus Primum Inuentum, ad aliud, inuenietur ſinus, cuius
              <lb/>
            arcus, Sole exiſtente boreali, additus quadranti, vel Sole auſtrali exiſtente, ex quadrante demptus,
              <lb/>
            dabit arcum ſemidiurnum.</s>
            <s xml:id="echoid-s7057" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7058" xml:space="preserve">COMMODISSIME etiam ſine triangulis ſphæricis latitudines ortiuas, occiduasue, atq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7059" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-0136-08" xlink:href="note-0136-08a" xml:space="preserve">Amplitudo or.
                <lb/>
              tiua uel occi-
                <lb/>
              dua, quo modo
                <lb/>
              ſuppu@etur pe@
                <lb/>
              ſinus ex Ana-
                <lb/>
              @emmate.</note>
            arcus ſemidiurnos reperiemus hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s7060" xml:space="preserve">Repetatur Analemma, hoc eſt, figura ſecunda præ-
              <lb/>
            cedentis propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7061" xml:space="preserve">vbi H N, tam in parallelo boreali, quàm in auſtrali oſtenſus eſt eſſe arcus ſemi-
              <lb/>
            diurnus; </s>
            <s xml:id="echoid-s7062" xml:space="preserve">Item E L, ſinus rectus eſt amplitudinis ortiuæ, occiduæue: </s>
            <s xml:id="echoid-s7063" xml:space="preserve">Nam vt in ſcholio propoſ.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7064" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s7065" xml:space="preserve">huius lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7066" xml:space="preserve">demonſtrauimus recta, ex L, ducta ad B D, perpendicularis, cum ſit commu-
              <lb/>
            nis ſectio Horizontis & </s>
            <s xml:id="echoid-s7067" xml:space="preserve">paralleli, aufert ex circulo A B C D, arcum latitudinis ortiuæ, ſiue occi-
              <lb/>
            duæ, cuius quidem ſinus eſt E L. </s>
            <s xml:id="echoid-s7068" xml:space="preserve">Quoniam igitur in triangulo rectangulo E k L, ſi E L, ponatur
              <lb/>
            ſinus totus, recta E K, eſt ſinus anguli E L
              <emph style="sc">K</emph>
            , complementi altitudinis poli, vt in tractatione </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>