Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of contents

< >
< >
page |< < (85) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="85" file="0137" n="137" rhead="PARS SECUNDA."/>
            eſſe alii limites, ac tranſitus ab una directione virium ad aliam
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0137-01" xlink:href="note-0137-01a" xml:space="preserve">ribus aſy
                <gap/>
              pto-
                <lb/>
              ticis-</note>
            non per evaneſcentiam, ſed per vires auctas in infinitum, ni-
              <lb/>
            mirum per aſymptoticos curvæ arcus. </s>
            <s xml:space="preserve">Diximus ſupra num.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">168. </s>
            <s xml:space="preserve">adnot. </s>
            <s xml:space="preserve">(i), quando crus aſymptoticum abit in infini-
              <lb/>
            tum, debere ex infinito regredi crus aliud habens pro aſym-
              <lb/>
            ptoto eandem rectam, & </s>
            <s xml:space="preserve">poſſe regredi cum quatuor di-
              <lb/>
            verſis poſitionibus pendentibus a binis partibus ipſius rectæ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">binis plagis pro ſingulis rectæ partibus; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed cum noſtra cur-
              <lb/>
            va debeat ſemper progredi, diximus, relinqui pro ea binas ex
              <lb/>
            ejuſmodi quatuor poſitionibus pro quovis crure abeunte in in-
              <lb/>
            finitum, in quibus nimirum regreſſus fiat ex plaga oppoſita. </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            Quoniam vero, progrediente curva, abire poteſt in infinitum tam
              <lb/>
            crus repulſivum, quam crus attractivum; </s>
            <s xml:space="preserve">jam iterum fiunt caſus
              <lb/>
            quatuor poſſibiles, quos exprimunt figuræ 16, 17, 18, & </s>
            <s xml:space="preserve">19, in
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0137-02" xlink:href="note-0137-02a" xml:space="preserve">Fig. 16,
                <lb/>
              17, 18, 19,</note>
            quibus omnibus eſt axis ACB, aſymptotus DCD`, crus rece-
              <lb/>
            dens in infinitum EKF, regrediens ex infinito GMH.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">186. </s>
            <s xml:space="preserve">In fig. </s>
            <s xml:space="preserve">16. </s>
            <s xml:space="preserve">cruri repulſivo EKF ſuccedit itidem re-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0137-03" xlink:href="note-0137-03a" xml:space="preserve">Quatuor eo,
                <lb/>
              rum genera:
                <lb/>
              bini reſponden-
                <lb/>
              tes contactibus,
                <lb/>
              bini li
                <gap/>
              itibus,
                <lb/>
              alter cohæſio-
                <lb/>
              nis, alter non
                <lb/>
              cohæſionis.</note>
            pulſivum GMH; </s>
            <s xml:space="preserve">in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">17 repulſivo attractivum; </s>
            <s xml:space="preserve">in 18.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">attractivo attractivum; </s>
            <s xml:space="preserve">in 19 attractivo repulſivum. </s>
            <s xml:space="preserve">Primus
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">tertius caſus reſpondent contactibus. </s>
            <s xml:space="preserve">Ut enim in illis eva-
              <lb/>
            neſcebat vis; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed directionem non mutabat; </s>
            <s xml:space="preserve">ita & </s>
            <s xml:space="preserve">hic abit
              <lb/>
            quidem in inſinitum, ſed directionem non mutat. </s>
            <s xml:space="preserve">Repulſio-
              <lb/>
            ni IK in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">16 ſuccedit repulſio LM; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">attractioni in ſig. </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            18 attractio. </s>
            <s xml:space="preserve">Quare ii caſus non habent limites quoſdam. </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            Secundus, & </s>
            <s xml:space="preserve">quartus habent utique limites; </s>
            <s xml:space="preserve">nam in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">17. </s>
            <s xml:space="preserve">re-
              <lb/>
            pulſioni IK ſuccedit attractio LM; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">in Fig. </s>
            <s xml:space="preserve">19 attractioni
              <lb/>
            repulſio; </s>
            <s xml:space="preserve">atque idcirco ſecundus caſus continet limitem cobæ-
              <lb/>
            ſionis, quartus limitem non cobæſionis.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">187. </s>
            <s xml:space="preserve">Ex iſtis caſibus a noſtra curva cenſeo removendos eſſe
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0137-04" xlink:href="note-0137-04a" xml:space="preserve">Nullum in Na-
                <lb/>
              tura admitten-
                <lb/>
              dum præter po-
                <lb/>
              ſtremum, nec
                <lb/>
              vero eum ip-
                <lb/>
              ſum utcunque.</note>
            omnes præter ſolum quartum; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">in hoc ipſo removenda o-
              <lb/>
            mnia crura, in quibus ordinata creſcit in ratione minus,
              <lb/>
            quam ſimplici reciproca diſtantiarum a limite. </s>
            <s xml:space="preserve">Ratio exclu-
              <lb/>
            dendi eſt, ne haberi aliquando vis infinita poſſit, quam & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            per ſe ſe abſurdam cenſeo, & </s>
            <s xml:space="preserve">idcirco præterea, quod infinita
              <lb/>
            vis natura ſua velocitatem infinitam requirit a ſe generandam
              <lb/>
            finito tempore. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam in primo, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſecundo caſu punctum col-
              <lb/>
            locatum in ea diſtantia ab alio puncto, quam habet I, ab ori-
              <lb/>
            gine abſciſſarum, abiret ad C per omnes gradus virium aucta-
              <lb/>
            rum in infinitum, & </s>
            <s xml:space="preserve">in C deberet habere vim infinitam; </s>
            <s xml:space="preserve">in
              <lb/>
            tertio vero idem accideret puncto collocato in diſtantia, quam
              <lb/>
            habet L. </s>
            <s xml:space="preserve">At in quarto caſu acceſſum ad C prohibet ex parte I
              <lb/>
            attractio IK, & </s>
            <s xml:space="preserve">ex parte L repulſio LM. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed quoniam,
              <lb/>
            ſi eæ creſcant in ratione reciproca minus, quam ſimplici diſtan-
              <lb/>
            tiarum CI, CL; </s>
            <s xml:space="preserve">area FKICD, vel GMLCD erit finita,
              <lb/>
            adeoque punctum impulſum verſus C velocitate majore, quam
              <lb/>
            quæ reſpondeat illi areæ, deberet tranſire per omnes virium
              <lb/>
            magnitudines uſque ad vim abſolute inſinitam in C, quæ </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>