Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006113
">
<
pb
pagenum
="
488
"
xlink:href
="
016/01/137.jpg
"/>
ſucco paratur, & quæ ex morſu viperæ ſui
<
lb
/>
generis, de qua Plutarchus in M. </
s
>
<
s
id
="
s.006114
">Antonij
<
lb
/>
vita, cum ſapore graui fit, & ſimillima eſt ei,
<
lb
/>
quæ in vltima contingit ſenecta, vnde etiam
<
lb
/>
abſque dolore eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006115
">Itaque nihil mirum, ſi
<
lb
/>
Chij, Athenienſeſque viros egregios quos
<
lb
/>
morte damnaſſent, cicutæ ſucco perimerent,
<
lb
/>
vt quod adimerent vitæ ac dignitati illo
<
lb
/>
rum, mortis lenitate compenſaretur. </
s
>
<
s
id
="
s.006116
">Sunt
<
lb
/>
& poma mortis in prouincia Peru occiden
<
lb
/>
talis Indiæ nuper inuenta: ſorba ſunt odora
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg883
"/>
<
lb
/>
taque, quod mirum eſt: arborque ipſa
<
lb
/>
fruticoſa, pyri foliis, denſis, crebris ac viri
<
lb
/>
dioribus nec mirum varietate regionis adeò
<
lb
/>
pernicioſam hanc plantam euadere. </
s
>
<
s
id
="
s.006117
">Nam
<
lb
/>
Perſeæ poma in Perſide vbi primum orta
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg884
"/>
<
lb
/>
nomen ſumpſerunt, & inde tranſlata cùm
<
lb
/>
ibi pernicioſa eſſent, in Ægypto innoxia fa
<
lb
/>
cta ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.006118
">Arbor hæc ligno ſolido, procerior
<
lb
/>
pyro, cui ſimillima eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006119
">Viret perpetua fron
<
lb
/>
de, fructu amygdalæ non diſſimili, prælongo
<
lb
/>
& viridi. </
s
>
<
s
id
="
s.006120
">Nucleus pruni, ſed minor ac mol
<
lb
/>
lior. </
s
>
<
s
id
="
s.006121
">Anni ſpatio maturantur, altero alteri
<
lb
/>
ſuccreſcente. </
s
>
<
s
id
="
s.006122
">Adeò facilè concoquitur, vt
<
lb
/>
nec copia grauet. </
s
>
<
s
id
="
s.006123
">Vnde alium longè à Perſi
<
lb
/>
co eſſe certum eſt: quandoquidem conſtet
<
lb
/>
eius arbores, à perſici arbore multum differ
<
lb
/>
re. </
s
>
<
s
id
="
s.006124
">Miteſcunt ergo pleraque tranſlata, alia
<
lb
/>
etiam deteriora euadunt: itaque cùm mortis
<
lb
/>
pomum exitialem ſuccum ferat, quo illitæ
<
lb
/>
ſagittæ mortem afferant illicò, atque nullo
<
lb
/>
redimitam auxilio: arbos verò vmbram quæ
<
lb
/>
faciem totam, & palpebras inflet ac oculos
<
lb
/>
àbſcondat: ros ex arbore decidens ſi in ocu
<
lb
/>
lum incidat, corneam exedendo cæcitatem
<
lb
/>
pariat: lignum dum vritur capitis dolorem
<
lb
/>
excitat, odoremque teterrimum. </
s
>
<
s
id
="
s.006125
">Simile quip
<
lb
/>
piam apud Sardos efficit rhododaphne: nam
<
lb
/>
non ſolùm dum editur pernicioſa eſt, & ſi
<
lb
/>
quis ſub illius vmbra quieſcat amens fit,
<
lb
/>
æſtuat, & inquies fit, patiturque in ventre
<
lb
/>
rugitum: ſed ſi qui balneum ex illius lignis
<
lb
/>
concalefactum ingrediantur, ſyncopen pati
<
lb
/>
conſueuêre. </
s
>
<
s
id
="
s.006126
">Petrus enim Apponenſis maxi
<
lb
/>
mam horum partem teſtatur ſe vidiſſe: talia
<
lb
/>
verò contingunt, quòd humidum tenue, mo
<
lb
/>
dicumque bene coctum atque odoratum,
<
lb
/>
multo craſſo & pernicioſo miſceatur. </
s
>
<
s
id
="
s.006127
">In no
<
lb
/>
ſtra regione ſorba ſolùm guſtu ingrata red
<
lb
/>
duntur, quoniam materia exitialis humi
<
lb
/>
di à calore aëris ambientis putrefieri ne
<
lb
/>
quit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006128
">
<
margin.target
id
="
marg879
"/>
Myrtus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006129
">
<
margin.target
id
="
marg880
"/>
Muſcus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006130
">
<
margin.target
id
="
marg881
"/>
Arborum
<
lb
/>
differentiæ
<
lb
/>
ex regioni
<
lb
/>
bus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006131
">
<
margin.target
id
="
marg882
"/>
Mors abſque
<
lb
/>
dolore.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006132
">
<
margin.target
id
="
marg883
"/>
Poma mor
<
lb
/>
tis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006133
">
<
margin.target
id
="
marg884
"/>
Perſica in
<
lb
/>
Perſide ve
<
lb
/>
neno præ
<
lb
/>
dita.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006134
">Verùm, poſtquam vmbram arboris huius
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg885
"/>
<
lb
/>
noxiam eſſe diximus, quum etiam exitialem
<
lb
/>
nucis multi ſint experti, haud ab re fuerit
<
lb
/>
huius cauſam docere. </
s
>
<
s
id
="
s.006135
">Nucis planta tota fri
<
lb
/>
gida eſt, & malè olet, præcipuè folia & etiam
<
lb
/>
ſurculi, vnde multi vapores ab ipſa
<
expan
abbr
="
prodeũt
">prodeunt</
expan
>
,
<
lb
/>
quorum maxima copia ſub ipſa arbore per
<
lb
/>
petuò eſt, nec foliorum multitudo ac denſi
<
lb
/>
tas patitur vim Solis illos abſumere, vnde
<
lb
/>
dormientibus noxia vmbra, imò potius locus
<
lb
/>
eſt: frigidiores enim qui dormiunt cerebro
<
lb
/>
ſunt, atque externis partibus, calore ad cor
<
lb
/>
reuocato. </
s
>
<
s
id
="
s.006136
">Indicio eſt, Lunæ lumen in eis
<
lb
/>
hæmoptoim excitare, non in vigilantibus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006137
">Facit ad hæc incommoda laſſitudo, & æ
<
lb
/>
ſtus præcedens, & corpora imbecillia & hu
<
lb
/>
mida, vt ſunt puerorum corpora, & malis
<
lb
/>
humoribus plena, & diuturna mora: cùm
<
lb
/>
enim hæc acceſſerint, ſydere percuſſi viden
<
lb
/>
tur: alij fiunt attoniti, alij in longas inci
<
lb
/>
dunt febres. </
s
>
<
s
id
="
s.006138
">Vnde nata opinio, ſub nucibus
<
lb
/>
mortuos habitare. </
s
>
<
s
id
="
s.006139
">Non igitur vmbra noxia.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006140
">ſed propinquitas: nam vmbra, priuatio quæ
<
lb
/>
dam eſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006141
">
<
margin.target
id
="
marg885
"/>
Vmbra nucis
<
lb
/>
cur exitia
<
lb
/>
lis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006142
">Proximæ venenis ſunt lympathicæ plan
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg886
"/>
<
lb
/>
tæ, cuiuſmodi in Hiſpaniola inſula occiden
<
lb
/>
talis Indiæ Cohobba, quæ ſolo odore ine
<
lb
/>
briat, & phanaticos reddit. </
s
>
<
s
id
="
s.006143
">Herba hæc eſt
<
lb
/>
credo è ſtrimoniæ genere, quæ ſi bibatur, in
<
lb
/>
furorem vertit: nullo modo viribus abſimi
<
lb
/>
lis ei quam Turcæ aſſeral vocant, cuius vſus
<
lb
/>
apud eos plurimus eſt, quòd non ſolùm lætos
<
lb
/>
reddat & alacres, ſed etiam curam omnem
<
lb
/>
ac metum pellat, vt ad munia etiam belli
<
lb
/>
ſint promptiores. </
s
>
<
s
id
="
s.006144
">Eiuſmodi apud nos cro
<
lb
/>
cus eſt: nam vt & aſſerat ſi copioſius eda
<
lb
/>
tur, non iam ſolùm alacres, ſed temulentos
<
lb
/>
reddit: inde etiam copioſius ſumpta occidit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006145
">Talia ſunt vinum, & quæ è vino aqua ardens
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg887
"/>
<
lb
/>
& fax bibita, & vt fertur olim œnopia ra
<
lb
/>
dix, à vini quadam ſimilitudine nomen
<
lb
/>
adepta. </
s
>
<
s
id
="
s.006146
">Olim Ioſepho Hebræo teſte, Baara
<
lb
/>
radix erat colore ac ſplendore flammæ, quæ
<
lb
/>
niſi muliebri ſanguine, lotióve perfundere
<
lb
/>
tur, mortem iis, qui eam tractarent affere
<
lb
/>
bat. </
s
>
<
s
id
="
s.006147
">Sed & ſic exitialem fuiſſe auellentibus,
<
lb
/>
quare à cane auelli ſolitam: qui & ipſe ea
<
lb
/>
auulſa periret. </
s
>
<
s
id
="
s.006148
">Eadem ſuſpenſa curabat dæ
<
lb
/>
moniacos atque lymphaticos. </
s
>
<
s
id
="
s.006149
">An igitur hoc
<
lb
/>
fabuloſum penitus? </
s
>
<
s
id
="
s.006150
">Nequaquam tam gra
<
lb
/>
ui autore. </
s
>
<
s
id
="
s.006151
">An hiſtoria vera? </
s
>
<
s
id
="
s.006152
">neque id: pro
<
lb
/>
ximum enim nimis miraculo: ſed æſtiman
<
lb
/>
da eſt ratio rei, ex qua veritatis imago re
<
lb
/>
fulgebit. </
s
>
<
s
id
="
s.006153
">Eſt Iudæa primùm regio vehemen
<
lb
/>
ter calida, atque tota fermè montuoſa. </
s
>
<
s
id
="
s.006154
">Baa
<
lb
/>
ram verò vallis, vnde radix ſic vocata, bitu
<
lb
/>
mine abundans, cuius pars excocta immo
<
lb
/>
dicè ac tenuiſſima defluebat è montibus. </
s
>
<
s
id
="
s.006155
">Ex
<
lb
/>
hac igitur ardenti materia ac tam tenui, in
<
lb
/>
ter ardores Solis maximos neque paſſim in
<
lb
/>
valle naſci veriſimile fuit, ſed vel ſub ipſis
<
lb
/>
Solis ardoribus, à quibus exacueretur ſimul
<
lb
/>
& concoqueretur, aut in ipſa perpetua vm
<
lb
/>
bra, vt nihil veneni illius penitùs, exhalaret,
<
lb
/>
herba hæc oriebatur & alebatur, ignea ſub
<
lb
/>
ſtantia: quæ cùm auellebatur, vapor ille ar
<
lb
/>
dens & putridus ( diximus enim putridum
<
lb
/>
vni eſſe quod alteri ſit naturale ) cerebro
<
lb
/>
exceptus illicò enecabat auellentes ſeu ho
<
lb
/>
mines, ſeu canes proximè adſtantes. </
s
>
<
s
id
="
s.006156
">Perfu
<
lb
/>
ſa verò radix muliebri ſanguine, obtunde
<
lb
/>
batur venenum ab ea putredine, vel acredi
<
lb
/>
ne lotij, ſi lotio atque ita tractabilior erat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006157
">Superſtitioſa verò gens addiderat, quòd
<
lb
/>
quomodocunque, etiamſi procul auellere
<
lb
/>
tur, occideret, vt res à naturalibus cauſis ad
<
lb
/>
religionem traduceret, qui mos ſemper fuit
<
lb
/>
gentis, cùm tamen hoc falſum eſſet: niſi for
<
lb
/>
ſan, vt in venenis diximus, quædam tradu
<
lb
/>
cantur continuitate rei, quòd etiam in torpe
<
lb
/>
dinis ſtupore docebimus, atque ita vis exi
<
lb
/>
tialis per funem ſerpens procul etiam quan
<
lb
/>
tumvis occidat: fieri enim id potuit. </
s
>
<
s
id
="
s.006158
">Quòd
<
lb
/>
verò ſuſpenſa collo lymphaticos curaret, aut
<
lb
/>
dæmoniacos, id partim ob id creditum eſt,
<
lb
/>
quòd tantis prædita viribus eſſet, idque per
<
lb
/>
ſuaſum ſit optima quæque difficillimè &
<
lb
/>
maximo cum periculo haberi, cùm tamen </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>