1declarauit ſumpta primùm hac propoſitione.
In vniuerſum quando
à duobus motibus ex tranſuerſo ſibi inuicem occurrentibus trahitur
corpus, ſi multò quidem ſupereminet alter, neceſſarium eſt obſcurari,
diſpareréue reliquum: pauca verò cum eſt exuperantia alterius: aut
ambo æqualiter poſſunt, mixtum ex vtriſque fieri eum corporis mo
tum oportet. Videntur autem omnia iſta propemodum quotidie in
ſexcentis exemplis, exempli gratia in remigantibus, ſimul & naui
bus ventum tranſuerſum habentibus. Si enim æquipollet venti &
remigantium robur, mixtum fieri motum neceſſe eſt. Cum neque
antrorſum ſolum, neque ad tranſuerſum naues ferantur, ſed ad am
borum medium ( vbi malè legitur Medicum ) ſi vero remigantium
robur maius fuerit, antrorſum magis, quam ad tranſuerſum. Si au
tem venti violentia vincat, ad tranſuerſum magis, quam antror
ſum. Multus autem ſi fuerit exceſſus, adeo vt alterius vires omnino
vincantur, nauigantium quidem obſcuratis viribus, ad tranſuer
ſum: venti vero, antrorſum magis naues ferentur. Quid tandem ſi
tenuis omnino aura fuerit, nauis verò prælonga, & leuis, quamplu
rimos habens nautas, poterit aliquando motus ab aura eſſe manife
ſtus? Sed neque ſi maximus quidem ſuerit ventus, nauis autem &
maxima & grauis, & duo ſolum aut tres remigent, remigum actio
nem apparere poßibile eſt. cap. 19. lib. 1. de vſ. partium.
à duobus motibus ex tranſuerſo ſibi inuicem occurrentibus trahitur
corpus, ſi multò quidem ſupereminet alter, neceſſarium eſt obſcurari,
diſpareréue reliquum: pauca verò cum eſt exuperantia alterius: aut
ambo æqualiter poſſunt, mixtum ex vtriſque fieri eum corporis mo
tum oportet. Videntur autem omnia iſta propemodum quotidie in
ſexcentis exemplis, exempli gratia in remigantibus, ſimul & naui
bus ventum tranſuerſum habentibus. Si enim æquipollet venti &
remigantium robur, mixtum fieri motum neceſſe eſt. Cum neque
antrorſum ſolum, neque ad tranſuerſum naues ferantur, ſed ad am
borum medium ( vbi malè legitur Medicum ) ſi vero remigantium
robur maius fuerit, antrorſum magis, quam ad tranſuerſum. Si au
tem venti violentia vincat, ad tranſuerſum magis, quam antror
ſum. Multus autem ſi fuerit exceſſus, adeo vt alterius vires omnino
vincantur, nauigantium quidem obſcuratis viribus, ad tranſuer
ſum: venti vero, antrorſum magis naues ferentur. Quid tandem ſi
tenuis omnino aura fuerit, nauis verò prælonga, & leuis, quamplu
rimos habens nautas, poterit aliquando motus ab aura eſſe manife
ſtus? Sed neque ſi maximus quidem ſuerit ventus, nauis autem &
maxima & grauis, & duo ſolum aut tres remigent, remigum actio
nem apparere poßibile eſt. cap. 19. lib. 1. de vſ. partium.
An quia gubernaculum.] Solutio eſt problematis propoſiti,
quod ſic fiet euidentius. Cur qui è cornu nauigaturi vento ſcilicet
non ſecundo exiſtente: ſed obliquo vel tranſuerſo eam veli partem,
quæ verſus gubernatorem eſt, contrahunt id eſt ſtringunt, & circa
antemnam implicant. Eam vero, quæ ad proram, relaxant, quod ap
pellant pedem facere. Reſponſio. Quia obliquè vel tranſuerſim naui
gari non poteſt, niſi tunc gubernaculum auertat, atque obliquet na
uim. Eò enim fertur nauis, quò prora dirigitur. Obliquare autem
nauim vel tranſuertere tantò facilius gubernaculum poteſt: quantò
ventus paucior eſt. Paucior autem fit contracto velo, quod ſpectat ad
puppim, & relaxato eo quod eſt ad proram. Sufficiens tamen pro
pellere. Obliquus enim veli relaxati ſinubus totis excipitur. Ideo cum
& ſufficiat gubernaculum auertere atque propellere mare, vocatis
ad id in auxilium, ſi opus eſt, nautis in contrariam vento partem ni
tentibus, fit vt ex obliquo vel tranſuerſo vento feratur nauis. Sic
quod ſic fiet euidentius. Cur qui è cornu nauigaturi vento ſcilicet
non ſecundo exiſtente: ſed obliquo vel tranſuerſo eam veli partem,
quæ verſus gubernatorem eſt, contrahunt id eſt ſtringunt, & circa
antemnam implicant. Eam vero, quæ ad proram, relaxant, quod ap
pellant pedem facere. Reſponſio. Quia obliquè vel tranſuerſim naui
gari non poteſt, niſi tunc gubernaculum auertat, atque obliquet na
uim. Eò enim fertur nauis, quò prora dirigitur. Obliquare autem
nauim vel tranſuertere tantò facilius gubernaculum poteſt: quantò
ventus paucior eſt. Paucior autem fit contracto velo, quod ſpectat ad
puppim, & relaxato eo quod eſt ad proram. Sufficiens tamen pro
pellere. Obliquus enim veli relaxati ſinubus totis excipitur. Ideo cum
& ſufficiat gubernaculum auertere atque propellere mare, vocatis
ad id in auxilium, ſi opus eſt, nautis in contrariam vento partem ni
tentibus, fit vt ex obliquo vel tranſuerſo vento feratur nauis. Sic