Buonamici, Francesco, De motu libri X

Page concordance

< >
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="117"/>
                <arrow.to.target n="marg970"/>
                <lb/>
              poſitionem ſuam confirmare & cæteris perſuadere voluiſſet; quorum, quia nullam ſatis probabi­
                <lb/>
              lem cauſſam afferre poteſt, ſuis Democriticis relinquetur.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg954"/>
              d 1. Met.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg955"/>
              G</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg956"/>
              e 1. Met.
                <lb/>
              c. 4.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg957"/>
              H</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg958"/>
              f 2. Phyſ.
                <lb/>
              T. 46.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg959"/>
              A</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg960"/>
              a Lib. de
                <lb/>
              ſenſ.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg961"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg962"/>
              C</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg963"/>
              b 1. Phyſ.
                <lb/>
              T. 41.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg964"/>
              D</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg965"/>
              E</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg966"/>
              F</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg967"/>
              G</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg968"/>
              a 3. de cęlo
                <lb/>
                <lb/>
              1. Met. c. 4.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg969"/>
              H</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg970"/>
              A</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              De ijs qui principia plura, ſed finita eſſe cenſuerunt. </s>
              <s>Cap. </s>
              <s>XXVIII
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>PLVRA quidem, ſed finita profeſsi ſunt,
                <expan abbr="idq́ue">idque</expan>
              cum methodo
                <expan abbr="rerumq́">rerumque</expan>
              . </s>
              <s>natura
                <expan abbr="cõgruentius">congruentius</expan>
              ,
                <lb/>
              Parmenides Empedocles, Plato, & Pythagoras. </s>
              <s>Nam ſic & ſcientię noſtrę & naturæ progreſ­
                <lb/>
              ſibus magis conſulitur, quòd finitum mente comprehendi poteſt, & natura nunquam ceſſat, niſi
                <lb/>
              finem conſecuta fuerit, modò non impediatur. </s>
              <s>Horum ergo ſententiæ magis accedunt ad verum,
                <lb/>
              & illa complectuntur quibus vera rerum principia coniectari licet; nam priuationem,
                <expan abbr="materiã">materiam</expan>
              ,
                <lb/>
              & formam ſine controuerſia monſtrant. </s>
              <s>accipientes pro comperto contraria ens, & non ens, &
                <lb/>
              ſubiectum, ſed planè non aperiunt; verùm ſi exactius exquirantur, in illis non modo confuſum
                <lb/>
              quiddam continetur, ſed multa prętereà deſiderantur. </s>
              <s>Etenim (vt iam de Parmenide loquar)
                <lb/>
              ipſe cùm antè vnum accepiſſet, duo rerum principia ſtatuit, nec quidem reipſa differentia, quem­
                <lb/>
              admodum Auerroës arbitratur; licet vnum faciat ad mentem, duo ad ſenſum; ſed quia ſubeat
                <lb/>
              idem principium duas conſiderationes, quòd vnum eſſet re vera, ſed ſenſui diuerſa viderentur,
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg971"/>
                <lb/>
              & ita illi eueniret, ceu collo columbæ; eſt enim eiuſdem perpetuò coloris, tamen ex diuerſo ſitu
                <lb/>
              ad lumen mirandum in modum variatur: ſtatuit ergo duo principia ad ſenſum; calidum & fri­
                <lb/>
              gidum, alterum ignem vocans, ac terram alterum; necnon ignem numerat in entibus terram
                <expan abbr="">non</expan>
                <lb/>
              ens exiſtimans: Itaque ſi vim eius placiti perſcrutemur, ente & non ente formam & priuationem
                <lb/>
              nobis indicauit; idem quoque ſignificauit materiam, quòd terra, vt idem voluit, vi patiendi præ­
                <lb/>
              dita eſſet, quod materiæ officium eſſe compertum eſt. </s>
              <s>Verùm quòd cauilli quibus impediebatur,
                <lb/>
              vnum eſſe conuincerent; hæc non ſanè ſic habere, ſed ita videri putauit ſenſu ſic approbante, op­
                <lb/>
              poſitum verò dictare rationem cui fidendum magis eſſet. </s>
              <s>Tria elementa poſuit Ion Chius aucto­
                <lb/>
              re Philopono, ſed cùm eius nullam rationem videatur habuiſſe Philoſophus, nihil etiam nos de
                <lb/>
              illo dicemus. </s>
              <s>Empedocles quatuor vulgò nota corpora ſimplicia terram, aquam, aërem, &
                <expan abbr="ignẽ">ignem</expan>
                <lb/>
              conſtituit, quæ vicem materiæ ſubirent: licet ignem à cęteris ſegregaret, quaſi vna foret natura,
                <lb/>
              quippe quæ ad illa ſe haberet vt efficiens, & illis veluti alimento vteretur: nanque ęthera ſolùm
                <lb/>
              calidum ſtatuit, reliqua elementa frigida, caloris autem efficacitas maxima prædicatur; verunta­
                <lb/>
              men cùm & ipſe aliquid pateretur, aliis principiis obtemperans quibus deduceretur ad
                <expan abbr="mixtionẽ">mixtionem</expan>
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg972"/>
                <lb/>
              amicitia nimirum contrahente, & diſsipante diſcordia, materiæ
                <expan abbr="cõditionis">conditionis</expan>
              quoquo pacto expers
                <lb/>
              non eſſet. </s>
              <s>Porrò amicitiam in vnum elementa confundendo corrumpere, & cogere in ſphærum,
                <lb/>
              diſcordiam verò ſecernendo elementa è ſphæro generare. </s>
              <s>neque id quodam ordine conſtanti,
                <lb/>
              quòd aërem ſemper diſsipet ſurſum, terram verò deorſum: ſed tùm: ita fortuito contigiſſe. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              ſic
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg973"/>
                <lb/>
              quoque contingere, vt elementa coëant in mixturam magis; aut minus aptè, & prout aptè conti­
                <lb/>
              gerit, aut non reliqua extare, & vſui eſſe, aut interire; ſemper verò elementorum ſeruari
                <expan abbr="naturã">naturam</expan>
              ,
                <lb/>
              vt quicquid exiſtit, nihil aliud ſit atque elementa. </s>
              <s>Hæc verò poëticis vocibus elocutus eſt, & am­
                <lb/>
              biguis, quo vitio ſcatet vbique illius oratio. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              b
                <emph.end type="sup"/>
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg974"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg971"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg972"/>
              C</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg973"/>
              a 2. Phyſ.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg974"/>
              b 2. Rhet.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>“
                <foreign lang="grc">Ζεῦς ἀργης, ἣρητε φερέσβιος, ὴ δ' αἰδωνεύσ
                  <lb/>
                Νῆστις θ' ἡ δακρυόις ὲκπικροῖ ὄμμα βρότηον</foreign>
              , ideſt,</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Iuppiter albus, & alma Iuno, tùm pallidus Orcus</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Et Neſtis lachrymis oculos quæ complet amaris
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Iouem ignem, Iunonem terram, Orcum aêrem
                <emph.end type="italics"/>
              , ”</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Neſtin aquam dicens; & hæc ait aſsiduas verſare vices, nec vſquam deſinere & æternum eſſe
                <arrow.to.target n="marg975"/>
                <lb/>
              hunc rerum ordinem quo ſibi in eadem elementorum portione variæ formæ ſuccedant. </s>
              <s>Vnde
                <lb/>
              etiam ipſe de ſeipſo profitetur.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg975"/>
              D</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>“
                <foreign lang="grc">Ἠδη γάρ ποτ' ἐγὼ γενόμην κοῦρός τε
                  <lb/>
                Θᾶμνός τ' ὀιωνός τε, καὶ ἐξ ἁλὸς ἔμπυρος ἰχθύς</foreign>
              , ideſt,</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Nanque olim tener ipſe fui puer, atque puella</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Igneus, & piſcis, frutex, & picta volucris
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Ea verò ſic fiunt, quòd
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <foreign lang="grc">Ἂλλοτε μὲν φιλότητι συνεζχόμεν εἰς ἒν ἅπαντα·
                  <lb/>
                Ἄλλοτε δ' αὖ διχ' ἓκαστα φορευμενα νείκεος ἔχθει</foreign>
              , ideſt,</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Nonnunquam componit amor ſimul omnia dulcis
                <emph.end type="italics"/>
              . </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              c
                <emph.end type="sup"/>
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg976"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg976"/>
              c Proclus
                <lb/>
              in Tim.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Nonnunquam diſcreta iubet diſcordia ferri
                <emph.end type="italics"/>
              .”</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Quanquam & ipſe duplicem ſphærum
                <expan abbr="quandoq;">quandoque</expan>
              profeſſus eſt
                <expan abbr="alterũ">alterum</expan>
              ſenſilem, atque
                <foreign lang="grc">νυητόν</foreign>
              ,
                <lb/>
              & intelligendum alterum. </s>
              <s>Nos in ſcientia rerum ſenſilium ſenſilem perſequemur. </s>
              <s>Quantum
                <lb/>
              verò eſt de ſententia Platonis, & de numero principiorum quæ ab ipſo poſita ſunt, & de illorum
                <lb/>
              diſtinctione quam ſignificat Ariſtoteles; ab Ariſtotelis interpretibus dubitatum fuiſſe video.</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>