Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Page concordance

< >
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N15AC3">
            <p id="N1761C" type="main">
              <s id="N1762B">
                <pb pagenum="105" xlink:href="026/01/137.jpg"/>
              quirentur æquales velocitatis gradus; </s>
              <s id="N17634">ſit autem BI, menſura velocitatis,
                <lb/>
              quam acquirit mobile cadens ex ſua quiete in fine primæ partis tempo­
                <lb/>
              ris AB; </s>
              <s id="N1763C">certè in fine ſecundæ partis temporis BC acquiret velocitatem,
                <lb/>
              quæ coniuncta cum priore BI faciet duplam CH, & in fine tertiæ par­
                <lb/>
              tiæ CD triplam DG; </s>
              <s id="N17644">denique in fine quartæ DE quadruplam EF; </s>
              <s id="N17648">quip­
                <lb/>
              pe cum in parte BC remaneat tota velocitas B, & acquiratur æqualis; </s>
              <s id="N1764E">
                <lb/>
              certè in fine BC eſt velocitas CH dupla illius quæ commenſuratur BI.
                <lb/>
              ſimiliter in parte CD remanebit vtraque, & accedet altera; </s>
              <s id="N17655">igitur eſt ve­
                <lb/>
              locitas DG tripla BI, & EF eſt quadrupla: Similiter ita ſe ratio habet
                <lb/>
              cuiuſlibet alterius partis inter AB ad aliam alterius partis inter BC, vt
                <lb/>
              lineæ ductæ parallelæ BICH, &c. </s>
              <s id="N1765F">igitur cum ſpatium acquiſitum reſ­
                <lb/>
              pondeat exercitio huius velocitatis; </s>
              <s id="N17665">ſitque inſtanti B vt BI, & inſtanti
                <lb/>
              C vt CH; </s>
              <s id="N1766B">certè tempore AB eſt vt triangulum AIB; </s>
              <s id="N1766F">nam ſpatium AIB
                <lb/>
              eſt collectio omnium linearum, quæ duci poſſunt parallelæ in tempore
                <lb/>
              AB; </s>
              <s id="N17677">idem dico de trapezo CBIH, qui eſt triplus trianguli IBA; </s>
              <s id="N1767B">& de
                <lb/>
              trapezo GDCH, qui eſt quintuplus; </s>
              <s id="N17681">igitur triangulum HCA eſt qua­
                <lb/>
              druplum IBA; </s>
              <s id="N17687">quia hæc triangula ſunt vt quadrata laterum; </s>
              <s id="N1768B">igitur ſpa­
                <lb/>
              tium acquiſitum temporibus AB, BC, eſt ad ſpatium acquiſitum tempo­
                <lb/>
              re AB, vt triangulum HCB ad triangulum IBA; </s>
              <s id="N17693">igitur vt quadratum
                <lb/>
              AB ad quadratum AC; </s>
              <s id="N17699">igitur vt quadratum temporis AB ad quadra­
                <lb/>
              tum temporis AC; igitur ſpatia diuerſis temporibus decurſa ſunt vt qua­
                <lb/>
              drata temporum, quibus ſingula decurruntur. </s>
            </p>
            <p id="N176A1" type="main">
              <s id="N176A3">Hæc ratio ad ſpeciem videtur eſſe demonſtratiua, deficit tamen à ve­
                <lb/>
              ra demonſtratione; </s>
              <s id="N176A9">primo, quia ſupponit inſtantia infinita, quæ multi
                <lb/>
              paſſim negabunt in tempore; </s>
              <s id="N176AF">immò aliquis vltrò demonſtrare tentaret
                <lb/>
              non eſſe infinita; </s>
              <s id="N176B5">itaque ex ſuppoſitione quod ſint tantùm finita inſtan­
                <lb/>
              tia aſſumantur 4. æqualia AC, CD, DE, EF, certè cum inſtans ſit to­
                <lb/>
              rum ſimul, velocitatem habet æquabilem ſibi toti reſpondentem; </s>
              <s id="N176BD">igitur
                <lb/>
              inſtanti AC reſpondeat velocitas, cuius menſura ſit ABCG; </s>
              <s id="N176C3">haud du­
                <lb/>
              biè inſtanti CD reſpondebit velocitas CH, ſcilicet dupla AB; </s>
              <s id="N176C9">nam re­
                <lb/>
              manet primus velocitatis gradus acquiſitus primo inſtanti: </s>
              <s id="N176CF">ſed alter æ­
                <lb/>
              qualis acquiritur; </s>
              <s id="N176D5">igitur eſt duplus prioris; </s>
              <s id="N176D9">igitur reſpondet lineæ DK.
                <lb/>
              quæ tripla eſt AB, & quarto lineæ FN, quæ eſt quadrupla AB; </s>
              <s id="N176DF">igitur
                <lb/>
              creſcit ſpatium, vt rectangula CB, DH, EK, FM; </s>
              <s id="N176E5">ſed hæc creſcunt iuxta
                <lb/>
              progreſſionem numerorum 1.2.3.4. nec aliter res eſſe poteſt ex ſuppoſi­
                <lb/>
              tione quod ſint inſtantia finita; </s>
              <s id="N176ED">quod alibi ex profeſſo tractamus: </s>
              <s id="N176F1">quippe
                <lb/>
              illa quæſtio pertinet ad Metaphyſicam, non verò ad phyſicun; </s>
              <s id="N176F7">nam vel
                <lb/>
              ſingula aliquid addunt, vel nihil: aliquid addunt haud dubiè; </s>
              <s id="N176FD">igitur con­
                <lb/>
              ſiderantur tantùm 4. inſtantia prima AC, CD, DE, EF, in ſua ſcrie; </s>
              <s id="N17703">certè
                <lb/>
              non poſſunt aliam progreſſionem facere quàm eam, quæ eſt iuxta hos
                <lb/>
              numeros 1.2.3.4.vnde non fit per triangula ſed per rectangula minima;
                <lb/>
              igitur linea AF præcedentis figuræ non eſt recta, ſed denticulata, qualis
                <lb/>
              eſſet ABGHIKLMN, ſed longè minoribus gradibus, ſeu denticulis. </s>
              <s id="N1770F">
                <lb/>
              Hinc quò rectangula CB, DH, &c. </s>
              <s id="N17713">fient maiora in partibus ſcilicet tem­
                <lb/>
              poris ſenſibilibus, ſeruata ſcilicet in illis progreſſione numerorum 1.2.3. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>