Prętereà non facilè eſt docere quę nam principia ſignificauerit Ariſtoteles, dum de numero prin
cipiorum à Platone poſito verba facit, & monet item à Platone recepta fuiſſe tria principia. Nanque Alexander auctore Simplicio tria illa ab Ariſtotele notata fuiſſe narrat materiam, effi
ciens, & exemplat, ſiue Ideam. Verùm hæc quæ profitetur Alexander, neque conſentiunt cum
ijs quæ ſibi voluit Ariſtoteles, neque ad rem faciunt, neque item cum Platonis ipſius placitis con
gruunt.Etenim duo ponit ex ſententia Platonis magnum, & paruum quibus vna materia ſigni
ficatur. Tùm deinde tria Platoni adſcribit Ariſtoteles quæ ſint interna rerum principia, perſequi
tur etiam Alexander externa. Poſtremò tria tantum ponit iuxta dogma Platonis, & aliqua tùm
ex externis, tùm ex internis omittit. cùm perſpicuè meminerit Plato de fine, citat ipſius Platonis
verba Simplicius è Timæo: & Alexander ea penes omnium regem cuncta ſunt & illius
cauſſa. proinde ſcibit duas principiorum ſeries à Platone fuiſſe conſtitutas, alteram præcipuorum
quæ complectenerentur finem, efficiens, & exemplar; atque alteram cauſſarum adiuuantium, quarum
ſpecies eſſent aſſecutus; cùm de internis verba faciat, & materiam vt duo ex illis tribus accipiat.
Itaque Theophraſtus illud quidem ſapienter. quòd duo principiorum genera acceperit Plato, vnum quòd generaliter omnem cauſſæ rationem complectatur, atque alterum quod rerum na
turam reſpiciat, & generatim multò plura ſunt principia ſimpliciter quæ poſuit Plato, vt optimè
docet Simplicius, hæ enim omnia numerantur in principiis à Platone eſſentia, idem, diuerſum,
ſtatus, motus, & tempus: at verò rerum naturalium principia duo tantummodo ſunt, materia ni
mirum quæ duitate, & magno paruoque exprimitur, & efficiens. aibi enim de ipſo meminit vbi
dicit. operæpretium igitur eſt effectorem ac patrem vniuerſi inuenire ac demonſtrare. Quamobrem
admiratur Alexander, cùm Plato de efficiente & ſine verba fecerit, cur Ariſtoteles nullius harum
cauſſarum mentionem in Platonica opinione fecerit, & eius conſilij duas cauſſas enarrat, primam
quò Plato enumerans cauſſas, hanc vtranque reliquerit, vt erat auctor Ariſtoteles in lib. de bon.
alteram quòd eas excludit numero cauſſarum ortus & interitus, aut non diligenter exponit. Ve
rùm hoc non ſatis aptè, cùm de tali principiorum genere nihil ibi tractet Ariſtoteles. bIn eaſdem
quoque reprehenſiones incidit Plutarchus qui tria hæc principia quæ nobis Ariſtoteles indica
uit, mentem eſſe voluit, ideam & materiam. Itaque duo reipſa, mea quidem ſententia, ſunt ea
principia quæ ſtatuit Plato, materia quam facit συναίπον, ideſt, cauſſam adiuuantem, ſed duo nominat magnum, ſcilicet, & paruum eius infinitatem vocibus illis deſcribens, & vnum quod,
vel eſt idea, vel forma. ac ſi veſtigiis Ariſtotelis inſiſtamus, ideam eſſe putabimus, quippe quòd
in hac methodo non ſemel accuſet Platonem qui Ideas cenſuerit eſſe principia rerum ſenſilium
quę per ſeipſas extra materiam forent, ſi vſquam eſſent. Pythagoras decem contrariorum paria, ſiue coniugationes omnium principia conſtituit: ſeu quò multum ipſe tribueret numeris quo
rum principem denarium eſſe crederet, ſeu quò hæc ita inter ſe diſcreta eſſe putaret, & quæ in
ter ſe reſolui non poſſent, adhuc incertum eſt. certè quòd numeri collocarentur in principiis,
c eos perſuadebat, quòd reliquis omnibus eſſent priores, quippe qui illis ſeparentur. d Tùm
etiam quòd res imitantur numeros: (nimirum propter gradus quibus eſſentię ſeiunguntur) ſicut
ergo prius eſſe debet id, vnde ſumitur imitatio, quàm id quod imitatur, & exemplar eſt prius exem
plo; ſic etiam res quæ numerantur, & quæ numeros imitantur, ſunt poſteriores numeris. Hos
ipſi ſubſtantias non accidentia faciunt quę ſint immobiles, e neque tamen habeant vim mouen
di, & per finitum infinitumque partiuntur, f infinitum non modo ſenſilibus, ſed ijs tribuunt quę
in ſolam mentem cadunt, & infinitum extra mundum vagari volunt. Sed non ſoli Pythagoræi
numeros principia faciunt; Plato item numeratur in illis. Niſi quòd Plato rerum principia ſta
tuit numeros mathematicos. Pythagoræi verò, quòd multas eorum affectiones, in corporibus
quę ſub ſenſum cadunt, ineſſe perſpicerent; numeros quidem entia poſuerunt, ſed non ſeiunctos
ab entibus, verùm illorum materiam. Etenim numerorum affectiones in concentu, cęlo, multisque
aliis inſunt. Separabant illi numeros à rebus ſensilibus quò ſi in illis poſiti forent, cùm cætero
qui nullam habeant firmitatem, eorum ſcientiam non futuram: vult enim ſcientia de rebus per
manentibus & æternis exiſtere. Tùm etiam quia poſtulata non ſunt de rebus ſenſilibus, verùm de
ijs quæ mens iam conceperit. Sed videant iſti qua machina euertant illud argumentum. Si nu
meri ſeparati ſint, quo pacto proprietates eorum in rebus ſenſilibus inſunt. Hoc igitur vnum in
rebus ipſis ineſſe rectè Pythagoręi cenſuerunt: quia verò principium apud eſt numerus, ſiue
vnum, & eſt ſubſtantia, cætera, vt quò ſit bonum, illi vni accidunt. Hoc verò principium, cùm
multa cauſſarum genera ſint, quemadmodum ſit cauſſa, aut qua ratione reſpiciat bonum, ipſis
auctoribus incertum eſt. Cæterùm de numerorum conditionibus & gradibus quia multa à do
ctiſsimis viris accuratiſsime tradita ſunt, neque admodum valent ad phyſiologię principia quam
nunc perſequimur, inuenienda, hilari fronte dimittentur, illud adnotabimus ſolum quò neſci
uerunt ipſi diſtinguere id quod eſt prius ratione, ab eo quod eſt natura prius: numeri verò ſola
cipiorum à Platone poſito verba facit, & monet item à Platone recepta fuiſſe tria principia. Nanque Alexander auctore Simplicio tria illa ab Ariſtotele notata fuiſſe narrat materiam, effi
ciens, & exemplat, ſiue Ideam. Verùm hæc quæ profitetur Alexander, neque conſentiunt cum
ijs quæ ſibi voluit Ariſtoteles, neque ad rem faciunt, neque item cum Platonis ipſius placitis con
gruunt.Etenim duo ponit ex ſententia Platonis magnum, & paruum quibus vna materia ſigni
ficatur. Tùm deinde tria Platoni adſcribit Ariſtoteles quæ ſint interna rerum principia, perſequi
tur etiam Alexander externa. Poſtremò tria tantum ponit iuxta dogma Platonis, & aliqua tùm
ex externis, tùm ex internis omittit. cùm perſpicuè meminerit Plato de fine, citat ipſius Platonis
verba Simplicius è Timæo: & Alexander ea penes omnium regem cuncta ſunt & illius
cauſſa. proinde ſcibit duas principiorum ſeries à Platone fuiſſe conſtitutas, alteram præcipuorum
quæ complectenerentur finem, efficiens, & exemplar; atque alteram cauſſarum adiuuantium, quarum
ſpecies eſſent aſſecutus; cùm de internis verba faciat, & materiam vt duo ex illis tribus accipiat.
Itaque Theophraſtus illud quidem ſapienter. quòd duo principiorum genera acceperit Plato, vnum quòd generaliter omnem cauſſæ rationem complectatur, atque alterum quod rerum na
turam reſpiciat, & generatim multò plura ſunt principia ſimpliciter quæ poſuit Plato, vt optimè
docet Simplicius, hæ enim omnia numerantur in principiis à Platone eſſentia, idem, diuerſum,
ſtatus, motus, & tempus: at verò rerum naturalium principia duo tantummodo ſunt, materia ni
mirum quæ duitate, & magno paruoque exprimitur, & efficiens. aibi enim de ipſo meminit vbi
dicit. operæpretium igitur eſt effectorem ac patrem vniuerſi inuenire ac demonſtrare. Quamobrem
admiratur Alexander, cùm Plato de efficiente & ſine verba fecerit, cur Ariſtoteles nullius harum
cauſſarum mentionem in Platonica opinione fecerit, & eius conſilij duas cauſſas enarrat, primam
quò Plato enumerans cauſſas, hanc vtranque reliquerit, vt erat auctor Ariſtoteles in lib. de bon.
alteram quòd eas excludit numero cauſſarum ortus & interitus, aut non diligenter exponit. Ve
rùm hoc non ſatis aptè, cùm de tali principiorum genere nihil ibi tractet Ariſtoteles. bIn eaſdem
quoque reprehenſiones incidit Plutarchus qui tria hæc principia quæ nobis Ariſtoteles indica
uit, mentem eſſe voluit, ideam & materiam. Itaque duo reipſa, mea quidem ſententia, ſunt ea
principia quæ ſtatuit Plato, materia quam facit συναίπον, ideſt, cauſſam adiuuantem, ſed duo nominat magnum, ſcilicet, & paruum eius infinitatem vocibus illis deſcribens, & vnum quod,
vel eſt idea, vel forma. ac ſi veſtigiis Ariſtotelis inſiſtamus, ideam eſſe putabimus, quippe quòd
in hac methodo non ſemel accuſet Platonem qui Ideas cenſuerit eſſe principia rerum ſenſilium
quę per ſeipſas extra materiam forent, ſi vſquam eſſent. Pythagoras decem contrariorum paria, ſiue coniugationes omnium principia conſtituit: ſeu quò multum ipſe tribueret numeris quo
rum principem denarium eſſe crederet, ſeu quò hæc ita inter ſe diſcreta eſſe putaret, & quæ in
ter ſe reſolui non poſſent, adhuc incertum eſt. certè quòd numeri collocarentur in principiis,
c eos perſuadebat, quòd reliquis omnibus eſſent priores, quippe qui illis ſeparentur. d Tùm
etiam quòd res imitantur numeros: (nimirum propter gradus quibus eſſentię ſeiunguntur) ſicut
ergo prius eſſe debet id, vnde ſumitur imitatio, quàm id quod imitatur, & exemplar eſt prius exem
plo; ſic etiam res quæ numerantur, & quæ numeros imitantur, ſunt poſteriores numeris. Hos
ipſi ſubſtantias non accidentia faciunt quę ſint immobiles, e neque tamen habeant vim mouen
di, & per finitum infinitumque partiuntur, f infinitum non modo ſenſilibus, ſed ijs tribuunt quę
in ſolam mentem cadunt, & infinitum extra mundum vagari volunt. Sed non ſoli Pythagoræi
numeros principia faciunt; Plato item numeratur in illis. Niſi quòd Plato rerum principia ſta
tuit numeros mathematicos. Pythagoræi verò, quòd multas eorum affectiones, in corporibus
quę ſub ſenſum cadunt, ineſſe perſpicerent; numeros quidem entia poſuerunt, ſed non ſeiunctos
ab entibus, verùm illorum materiam. Etenim numerorum affectiones in concentu, cęlo, multisque
aliis inſunt. Separabant illi numeros à rebus ſensilibus quò ſi in illis poſiti forent, cùm cætero
qui nullam habeant firmitatem, eorum ſcientiam non futuram: vult enim ſcientia de rebus per
manentibus & æternis exiſtere. Tùm etiam quia poſtulata non ſunt de rebus ſenſilibus, verùm de
ijs quæ mens iam conceperit. Sed videant iſti qua machina euertant illud argumentum. Si nu
meri ſeparati ſint, quo pacto proprietates eorum in rebus ſenſilibus inſunt. Hoc igitur vnum in
rebus ipſis ineſſe rectè Pythagoręi cenſuerunt: quia verò principium apud eſt numerus, ſiue
vnum, & eſt ſubſtantia, cætera, vt quò ſit bonum, illi vni accidunt. Hoc verò principium, cùm
multa cauſſarum genera ſint, quemadmodum ſit cauſſa, aut qua ratione reſpiciat bonum, ipſis
auctoribus incertum eſt. Cæterùm de numerorum conditionibus & gradibus quia multa à do
ctiſsimis viris accuratiſsime tradita ſunt, neque admodum valent ad phyſiologię principia quam
nunc perſequimur, inuenienda, hilari fronte dimittentur, illud adnotabimus ſolum quò neſci
uerunt ipſi diſtinguere id quod eſt prius ratione, ab eo quod eſt natura prius: numeri verò ſola