Guevara, Giovanni di, In Aristotelis mechanicas commentarii, 1627
page |< < of 303 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10019">
            <p id="N13E03" type="main">
              <s id="N13E6D">
                <pb pagenum="130" xlink:href="005/01/138.jpg"/>
                <emph type="italics"/>
              quæ à circulo mouentur, licet planitiem abſide non contingat,
                <lb/>
              ſed aut iuxta planitiem, aut ueluti trochleæ. </s>
              <s id="N13E7D">Etenim hoc ſe
                <lb/>
              habentes modo facillimè mouentur, & onera commouent. </s>
              <s id="N13E82">An
                <lb/>
              quia parua ſui portione cùm tangit, tum offenſat circulus, ſed
                <lb/>
              aliam ob cauſam? </s>
              <s id="N13E89">ea autem eſt, quæ dicta est prius, quod circu­
                <lb/>
              lus ſcilicet ex duabus effectus eſt lationibus: quamobrem il­
                <lb/>
              larum alteram pro nutu ſemper habet, & veluti continuò mo­
                <lb/>
              tum illum moueat quicumque mouent, quando ſecundum cir­
                <lb/>
              cumferentiam illum mouerint: latam enim ipſam mouent.
                <lb/>
              </s>
              <s id="N13E95">Eam quidem igitur, quæ in obliquum eſt, motionem, ipſum
                <lb/>
              impellit mouens: ſecundum verò illam, quæ ſuper diametrum
                <lb/>
              est, ſe ipſum mouet circulus.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N13E9E" type="head">
              <s id="N13EA0">COMMENTARIVS.</s>
            </p>
            <p id="N13EA4" type="main">
              <s id="N13EA6">Vt quæſtioni reſpondeat Ariſtoteles cur corpora,
                <lb/>
              quæ rotundam, aut orbiculatam figuram obtinent,
                <lb/>
              ſecundum illam facilius moueantur, triplicem mo­
                <lb/>
              dum diſtinguit, quo ipſa moueri rotando contingit. </s>
              <s id="N13EAF">
                <expan abbr="Pri-mumq.">Pri­
                  <lb/>
                mumque</expan>
              eſſe docet, quo ſecundum abſidem, ſeu extimam ip­
                <lb/>
              sorum curuaturam cientur, moto ſimul etiam centro, vt
                <lb/>
              plauſtrorum rotæ, quæ ſimul cum axe feruntur. </s>
              <s id="N13EBB">Secundum
                <lb/>
              verò modum, ait eſſe illum, quo circularia ipſa corpora re­
                <lb/>
              cta quidem ſtantia, ſeu rectè ad horizontem conſtituta mo­
                <lb/>
              uentur circa centrum immotum; veluti ſtantes trochlea­
                <lb/>
              rum rotulæ, quæ circa manentem axem, ſeu centrum ad di­
                <lb/>
              uerſos vſus conuertuntur. </s>
              <s id="N13EC8">Tertium denique modum eſſe
                <lb/>
              inquit, quo circa immotum pariter centrum mouentur, non
                <lb/>
              tamen ſtando, ſed quaſi proſtrata iuxta planitiem ſoli, aut
                <lb/>
              pauimenti horizonti paralellam; ſicut rota figuli, quæ ad
                <lb/>
              impulſum pedis illius conuertitur, ac circumagitur ſupra
                <lb/>
              axim pauimento perpendiculariter affixum, ſeruando ſem­
                <lb/>
              per eandem diſtantiam ab horizonte. </s>
            </p>
            <p id="N13ED7" type="main">
              <s id="N13ED9">Loquendo itaque de primo modo, pluribus ex cauſis, ait
                <lb/>
              Ariſtoteles præfata corpora celerius, ac facilius moueri
                <lb/>
              quàm illa, quæ rectilineas adepta ſunt figuras, ſeu rectilineis
                <lb/>
              figuris terminantur, vt triangulari, vel quadrangulari, pirami-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>