Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
119
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg976k
"/>
ratione, non natura ſunt priores, & quòd numeri ſe habeant vt exemplaria falſum eſt; </
s
>
<
s
>ſunt enim
<
lb
/>
notæ duntaxat quibus naturæ proceſſus indicetur. </
s
>
<
s
>Sed ſingulorum errores mox adnotemus, vt
<
lb
/>
ijs pulſis certa rerum naturalium principia conſequamur. </
s
>
<
s
>Et Parmenides ſanè ſenſuum iudicio
<
lb
/>
de rebus ſenſilibus nimium derogat. </
s
>
<
s
>Idem quoque peccat, dum ea pro principiis habet quorum
<
lb
/>
ingenium eſſentiæ principiorum maxime repugnat. </
s
>
<
s
>Oportet enim ſemper manere principia,
<
expan
abbr
="
rationemq̀.
">ra
<
lb
/>
tionemque</
expan
>
illorum in omni mutatione retineri, calidum verò & frigidum non ſunt eiuſmodi, ſi
<
lb
/>
quidem conuerſo non reſoluatur in ea principia.
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
</
s
>
<
s
>Tùm prætereà nullus motus ſine affectione
<
arrow.to.target
n
="
marg976l
"/>
<
lb
/>
obiretur. </
s
>
<
s
>Iam verò quòd ens vnum ſit,
<
expan
abbr
="
ideoq̀.
">ideoque</
expan
>
cętera non ſint, ſed eſſe videantur; præter id quòd
<
lb
/>
monſtrat Ariſtoteles non neceſſariò conſequi. </
s
>
<
s
>ſi nil ſit præter ens, quò ens ſit vnum, addemus
<
lb
/>
etiam nos duo item entia ab eodem Parmenide poſita fuiſſe, id nimirum quod verè eſt, alterum
<
lb
/>
quod eſt calidum (nanque hoc ſive ignem appellabat ens, frigidum verò ſeu
<
expan
abbr
="
terrã
">terram</
expan
>
non ens) atque
<
lb
/>
id verè ens ponere cogebatur. </
s
>
<
s
>Nam, ſi ens ad ſenſum ſic acciperet, quia ſentiretur, & à ſenſu ſic
<
lb
/>
eſſe iudicaretur; etiam frigidum, quia ſentitur, ens habendum fuerat, aut negandum ſentiri fri
<
lb
/>
gidum, quod ipſe non ens eſſe fatebatur: quod certè multò eſt ineptius. </
s
>
<
s
>Ergo verè frigidum eſſe ponendum fuit. </
s
>
<
s
>Itaque non vnum ens ſolum, ſed duo, atque illa quidem non ad ſenſum ſolum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg976m
"/>
modo, ſed reipſa ſtatuenda ſunt ex ſententia Parmenidis. </
s
>
<
s
>Nunc ad Empedoclem. </
s
>
<
s
>Ponit ipſe pri
<
lb
/>
ma quattuor corpora quę cùm prima ſint, & (vt ipſe vult) abſolutè principia, neque in aliud, ne
<
lb
/>
que inter ſe commutari poſſunt, neque enim habent in quod reſoluantur. </
s
>
<
s
>Nunc elementa pro
<
lb
/>
prias habent differentias, vt ignis calorem, aqua
<
expan
abbr
="
humorẽ
">humorem</
expan
>
quas ſic affixas vnumquodque elemen
<
lb
/>
tum habet, vt alteri communicari non poſsint, aliter interiret elementum proprias differentias
<
lb
/>
amittens. </
s
>
<
s
>Cùm ergo mutatio qualitatum ſit affectio, ea verò fieri nequeat; </
s
>
<
s
>profectò tolletur item
<
lb
/>
affectio. </
s
>
<
s
>Tũm etiam motus omnis exiſtit in vno ſubiecto viciſsim contraria ſuſcipiente. </
s
>
<
s
>Sed non
<
lb
/>
eſt hic commune ſubiectum. </
s
>
<
s
>Neque igitur affectio. </
s
>
<
s
>Et illud negare, quin elementa ſecum com
<
lb
/>
mutentur, valde importunum eſt; cũm ex aqua fiat aer, & ex aere aqua, & terra conflagret, & id
<
lb
/>
quod exuſtum eſt, in terram conuertatur. </
s
>
<
s
>Adde his, quòd cùm opera conciliantis amicitiæ ſphę
<
lb
/>
rus fit ex elementis, amittuntur eorum differentiæ. </
s
>
<
s
>Si ergo rurſus è ſphęro litis ſecernentis auxi
<
lb
/>
lio facta ſunt elementa; aut ex eo terra facta eſt quod anteà fuit itidem terra, aut ex eo quod prius
<
lb
/>
fuerat ignis. </
s
>
<
s
>Si poſterius dederit, & elementa inter ſe commutari poterunt. </
s
>
<
s
>Si terram ex terra
<
lb
/>
fieri velit; certè accipiet id cuius nulla cauſſa afferri,
<
expan
abbr
="
temereq̀.
">temereque</
expan
>
effutiet. </
s
>
<
s
>Prętereà dubium eſt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg976n
"/>
ſint'ne elementa ſphęro priora, an poſteriora: ac quidem elementi naturam oppugnat eſſe poſte
<
lb
/>
rius; neque tamen priora ſine vitio ſumi poſſunt. </
s
>
<
s
>Siquidem verè elementum prius
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
natura ſit
<
lb
/>
id ex quo primo aliquid fit, & in quod vltimum abit. </
s
>
<
s
>Sed dici non poteſt ſit'ne ſphęrus
<
expan
abbr
="
elementũ
">elementum</
expan
>
<
lb
/>
illud
<
expan
abbr
="
primũ
">primum</
expan
>
<
expan
abbr
="
primumq̀.
">primumque</
expan
>
<
expan
abbr
="
principiũ
">principium</
expan
>
;
<
expan
abbr
="
qñ
">quando</
expan
>
& è ſphęro fiunt elementa, & ad
<
expan
abbr
="
extremũ
">extremum</
expan
>
reſoluuntur in
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ſphęrũ
">ſphęrum</
expan
>
; </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
minus ita fiat, quàm
<
expan
abbr
="
q̨
">qui</
expan
>
ſphęrus in elementa reſoluatur, & producatur ex illis. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Dubiũ
">Dubium</
expan
>
<
lb
/>
quoque eſt apud ipſum cuius'nam amicitiæ'ne, an litis ſit gignere & corrumpere. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Nã
">Nam</
expan
>
lis è ſphęro
<
lb
/>
producit elementa
<
expan
abbr
="
eadẽ
">eadem</
expan
>
, amicitia corrumpit in
<
expan
abbr
="
ſphęrũ
">ſphęrum</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Sed
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
minus à lite ſphęrus corrumpi vi
<
lb
/>
detur, & ab amicitia gigni. </
s
>
<
s
>Rurſus poſtquam lite ſecernente genita ſunt
<
expan
abbr
="
elemẽta
">elementa</
expan
>
, ex ijs mixta
<
expan
abbr
="
fiũt
">fiunt</
expan
>
<
lb
/>
amicitia coniungente,
<
expan
abbr
="
eademq̀
">eademque</
expan
>
mixta intereunt & abeunt in elementa diſcordia diſsipante. </
s
>
<
s
>Ipſe
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
itẽ
">item</
expan
>
<
expan
abbr
="
ordinẽ
">ordinem</
expan
>
tollit è
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
natura. </
s
>
<
s
>Nihil dico de eo quòd nullum finem naturæ
<
expan
abbr
="
propoſitũ
">propoſitum</
expan
>
eſſe putat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>hoc .n. posteà
<
expan
abbr
="
videndũ
">videndum</
expan
>
eſt. </
s
>
<
s
>Omnino non ſatis
<
expan
abbr
="
cõmoda
">commoda</
expan
>
principia ſunt elementa, cùm
<
expan
abbr
="
aliqñ
">aliquando</
expan
>
neceſſe
<
lb
/>
ſit illa interire. </
s
>
<
s
>Quin etiam ſi in
<
expan
abbr
="
nihilũ
">nihilum</
expan
>
nihil abit; illud prius erit in quod ipſa diſſoluentur. </
s
>
<
s
>Sed ne
<
lb
/>
nimis in longum exoreſcat oratio; his ergo ſolùm contentus quæ admiratus Empedoclem cecinit
<
lb
/>
Manilius, poſtquàm terræ formam, & ordinatos ſiderum motus propoſuiſſet ad
<
expan
abbr
="
contemplandũ
">contemplandum</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg976o
"/>
Nam neque fortuitos ortus ſurgentibus astris:
<
emph
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Nec toties poſſum naſcentem credere mundum,
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Solisue aſſiduos partus, & facta diurna,
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Cùm facies eadem ſignis per ſęcula conſtet.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Idem Phœbus eat de cęli partibus ijſdem;
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Inde ſuos ſinuat flexus per crura pedesque
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Centauri, alterius rurſus aſcendere cęlum
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Incipit, Argiuamque ratem per apluſtria ſumma
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Lunaque per totidem luces mutetur, & orbes,
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Et natura vias ſeruet, quas fecerat ipſa:
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Nec tyrocinio peccet, circumque feratur.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Aeterna cum luce dies, quò tempora monſtrat
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Nunc his nunc illis eadem regionibus orbis
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Semper,
<
expan
abbr
="
et
">et</
expan
>
vlterius vadentibus ortus ad ortus,
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Occaſumue ortus cę,
<
expan
abbr
="
et
">et</
expan
>
cum Sole perennet.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>