Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000331
">
<
pb
pagenum
="
365
"
xlink:href
="
016/01/014.jpg
"/>
ex leuioribus: atque ideò ex mari, quàm ex
<
lb
/>
fluminibus, vel lacubus. </
s
>
<
s
id
="
s.000332
">Altera quòd cymbæ
<
lb
/>
in mari plus ſuſtinent ponderis: reliqua, quòd
<
lb
/>
nauigium in ea aqua minùs graue eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.000333
">Opor
<
lb
/>
tet
<
expan
abbr
="
hãc
">hanc</
expan
>
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
ob cauſam animaduertere, cùm,
<
lb
/>
vt dictum eſt, nauigium grauius reddatur in
<
lb
/>
aquæ ſuperficie
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
quia partim eſt in aëre)
<
lb
/>
quàm in imo, vt quantò magis eleuatur à
<
lb
/>
cymbis, eò plures ac maiores cymbæ alligen
<
lb
/>
tur, ne decepti hac ratione non ſolùm denuò
<
lb
/>
mergatur, ſed & impetu adiecto omnes
<
expan
abbr
="
ſecũ
">ſecum</
expan
>
<
lb
/>
cymbas in profundum trahat. </
s
>
<
s
id
="
s.000334
">Dubitabit au
<
lb
/>
tem aliquis, cur exoneratis cymbis B, imple
<
lb
/>
tis autem aliis, per A, ſignificantur, non deſ
<
lb
/>
cendat nauis, quæ eleuata fuit ab A, cymbis
<
lb
/>
vacuis? </
s
>
<
s
id
="
s.000335
">Non enim plenæ poſſunt ſuſtinere
<
lb
/>
pondus. </
s
>
<
s
id
="
s.000336
">Cauſa eſt, quia factis iam funibus
<
lb
/>
æqualibus cymbarum A, & B, cùm iam va
<
lb
/>
cuum ſeu inane, vel aër, qui in cymbis con
<
lb
/>
tinetur potentior ſit nauis pondere, plus tra
<
lb
/>
het inane cymbarum B, quàm remittet gra
<
lb
/>
uitas aucti poderis cymbarum A. </
s
>
<
s
id
="
s.000337
">Itaque hac
<
lb
/>
ratione perpetuò nauis aſcendet: hoc dunta
<
lb
/>
xat obſeruato, vt plenarum cymbarum funes
<
lb
/>
eò ſint vacuarum cymbarum funibus breuio
<
lb
/>
res, quantò pondus lapidum eas cymbas de
<
lb
/>
primit. </
s
>
<
s
id
="
s.000338
">Sed de ſimplici leuis motu ſurſum ſa
<
lb
/>
tis, nunc de motu, qui ex graui & leui com
<
lb
/>
ponitur, dicendum erit. </
s
>
<
s
id
="
s.000339
">Pro cuius exemplo
<
lb
/>
mirificè ſe offert Heronis machina, quam
<
lb
/>
nos ſæpè tractauimus. </
s
>
<
s
id
="
s.000340
">Ea ſic ſe habet: A, la
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg28
"/>
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.014.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/014/1.jpg
"
number
="
9
"/>
<
lb
/>
brum aqua plenum: ſub quo vas B, & ipſum
<
lb
/>
aqua plenum, ſit iunctum A, vt ex altero in
<
lb
/>
alterum aqua permeare non poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.000341
">Sub B, vas
<
lb
/>
aliud, quod vocetur C, inane. </
s
>
<
s
id
="
s.000342
">Fiſtula D, fera
<
lb
/>
tur ex B, in C, cuius ſummum os fermè ad
<
lb
/>
labrum perueniat. </
s
>
<
s
id
="
s.000343
">Fiſtula alia E, quæ ſuper
<
lb
/>
labrum non parùm aſcendat, & inſerta labro,
<
lb
/>
in medio penetret vſque ad imum primi va
<
lb
/>
ſis, non tamen ipſi imo iungatur. </
s
>
<
s
id
="
s.000344
">Alia fiſtula
<
lb
/>
F, cuius ſupremum in imo labri oſculum
<
expan
abbr
="
ſitũ
">ſitum</
expan
>
<
lb
/>
ſit, inferiùs os in ipſo ſepto inter duo vaſa fi
<
lb
/>
niatur, ita
<
expan
abbr
="
tamẽ
">tamen</
expan
>
vt aqua ex labro per ſuperius
<
lb
/>
os in vas C, deferatur. </
s
>
<
s
id
="
s.000345
">Tunc verò videmus
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
aquã
">aquam</
expan
>
, quę eſt in B, vaſe, per E, fiſtulam emitti,
<
lb
/>
ac eò donec finiatur labri aqua vſque perſe
<
lb
/>
uerare. </
s
>
<
s
id
="
s.000346
">Id quomodo fiat ex duobus motibus
<
lb
/>
compoſitis demonſtrandum. </
s
>
<
s
id
="
s.000347
">Aqua deſcen
<
lb
/>
dens per F, fiſtulam, cùm aër in C, non poſſit
<
lb
/>
ſubſiſtere, aſcendit per D, fiſtulam in vas B,
<
lb
/>
ſuperiùs. </
s
>
<
s
id
="
s.000348
">At verò cum ibi locus aqua plenus
<
lb
/>
ſit, cogitur aqua aſcendere per E, fiſtulam
<
lb
/>
preſſa ab aëre, atque ſic effunditur. </
s
>
<
s
id
="
s.000349
">Manife
<
lb
/>
ſtum eſt igitur hîc duos eſſe motus: vnum ſe
<
lb
/>
cundum naturam aquæ deſcendentis ex labro
<
lb
/>
in C, vas per F, fiſtulam, alterum aëris aſcen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg29
"/>
<
lb
/>
dentis ex vaſe C, in vas B, quod
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt dictum
<
lb
/>
eſt) ab aqua ſursùm impellatur. </
s
>
<
s
id
="
s.000350
">Ab his igitur
<
lb
/>
duobus motibus naturalibus violentius im
<
lb
/>
petus fit quo aqua ex vaſe B, per fiſtulam
<
lb
/>
aſcendit. </
s
>
<
s
id
="
s.000351
">Verùm motus grauis dum repetit
<
lb
/>
alternatim folles mouet, aut alias machinas,
<
lb
/>
quòd in machina Cteſibica demonſtrare
<
lb
/>
oportunum erat, vt emboli maſculi viciſſim
<
lb
/>
in modiolis aſcendere, deſcenderétque poſ
<
lb
/>
ſent. </
s
>
<
s
id
="
s.000352
">Id autem ſic fit: Rota cum pinnis iux
<
lb
/>
ta aquæ delabentis caſum ( vt ſolet fieri) ſta
<
lb
/>
tuatur, vt ex aquæ perpetuo defluxu ſuper
<
lb
/>
pinnas rota circumuoluatur, in qua ſit axis
<
lb
/>
A, quem palàm eſt neceſſe fore, vt & ipſe
<
lb
/>
circumagatur. </
s
>
<
s
id
="
s.000353
">Rotæ deſcriptionem, vt rem
<
lb
/>
notiſſimam ac in molis omnibus conſpi
<
lb
/>
cuam, prætermitto. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000354
">
<
margin.target
id
="
marg27
"/>
Nauigia fa
<
lb
/>
ciliùs ex ma
<
lb
/>
ri, extrahi,
<
lb
/>
quàm flumi
<
lb
/>
nibus vel la
<
lb
/>
cubus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000355
">
<
margin.target
id
="
marg28
"/>
Machina
<
lb
/>
Heronis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000356
">
<
margin.target
id
="
marg29
"/>
De motu al
<
lb
/>
lernante.</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.014.2.jpg
"
xlink:href
="
016/01/014/2.jpg
"
number
="
10
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000357
">Trabs ſuperiacens tignis atque incluſa fo
<
lb
/>
raminibus rotundis vocetur B, ita vt mobilis
<
lb
/>
ſit, ac vt in cardinibus circumuolui poſſit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000358
">Iuxta huius extremum E, annulus infixus, cui
<
lb
/>
alter annulus cum ferrea virga F: hæ rurſus
<
lb
/>
in annulum finiatur, quem excipiat alter an
<
lb
/>
nulus G, virga H, annexus: in extremo H, an
<
lb
/>
nulus iunctus eſt, qui vnco ita annectitur in
<
lb
/>
ſummitate axis A, vt ſecum moueatur, ſed
<
lb
/>
redeunte axe, redit & annulus ad priſtinum
<
lb
/>
locum ac ſitum. </
s
>
<
s
id
="
s.000359
">Ex altera trabis parte duo
<
lb
/>
annuli ex aduerſo collocantur C, & D. </
s
>
<
s
id
="
s.000360
">Licet
<
lb
/>
& bis duos & tria paria ſic ex aduerſo collo
<
lb
/>
care. </
s
>
<
s
id
="
s.000361
">Si igitur emboli aut folles alter C, fune
<
lb
/>
iungatur, alter D, circumuoluto axe, trahitur
<
lb
/>
primum trabs verſus D, túncque eleuatur
<
lb
/>
follium alter ex C, altero cadente D. </
s
>
<
s
id
="
s.000362
">Quum
<
lb
/>
verò rota dimidium axis circumuertit, annu
<
lb
/>
lus in imo H, redit ad locum ſuperiorem &
<
lb
/>
impellit E, propter virgas, & trabs flectitur
<
lb
/>
verſus C, atque ſic mutata vice folles mo
<
lb
/>
uentur. </
s
>
<
s
id
="
s.000363
">Nutat enim trabs dextra ac ſiniſtra
<
lb
/>
viciſſim, ſed non circumuoluitur. </
s
>
<
s
id
="
s.000364
">Ergo licet
<
lb
/>
multa paria follium annulis multis in trabe
<
lb
/>
ex aduerſo collocatis mouere, ſed robuſta vi
<
lb
/>
aquæ opus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.000365
">Licet & eidem axi alteram
<
lb
/>
trabem, quod fabri facere ſolent à ſiniſtra
<
lb
/>
iungere,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
ſic numerus
<
expan
abbr
="
folliũ
">follium</
expan
>
duplicabitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000366
">Nec alio opus eſt auxilio, aliáve
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
quæ in
<
lb
/>
vno patefacta eſt induſtria, ſed ſola maiore vi. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000367
">Sed motuum tranſlatio, quæ ſolet in vſu
<
lb
/>
eſſe, tùm in molendinis, tum horologiis,
<
lb
/>
quamvis vulgata, tamen ſubtiliori conſtat
<
lb
/>
ratione.
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.014.3.jpg
"
xlink:href
="
016/01/014/3.jpg
"
number
="
11
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg30
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000368
">
<
margin.target
id
="
marg30
"/>
Motuum
<
lb
/>
tranſlatio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000369
">Sit igitur rota AB, quæ circumagi poſſit </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>