1nei, aut fimi, aut vinaceorum, aut
fracium: omnibus his etenim vnguenta
fiunt.
fracium: omnibus his etenim vnguenta
fiunt.
Olea odorata
quomodo
fiant, modi
tres.
quomodo
fiant, modi
tres.
Vulgatiore itaque hoc ſecundo modo
atque antiquiore Dioſcoridis, in purum
oleum flores quadriduo infundebantur, ex
ponebanturque in Sole: inde expreſſo oleo
diligentiſſimè tantundem florum recentium
addebatur, ac rurſus ſub torrente Sole ex
ponebatur: totieſque id facere licebat, do
nec odorem oleum combiberet: addebantur
& ſpiſſamenta pro vnguentis, vt ex melle,
tum aliis odoratis. Tertius modus vt calo
re nullo indiget, ſic repetitione numero
ſiore, & diuturniore mora. Itaque flores hoc
exemplo reddunt. Flores ſuper amygdalas,
vel, quod longè melius eſt, ſuper myrobo
lani grana purgata, ea enim non ranceſcunt,
aut etiam cinamomum vel crocum ( modus
enim omnium vnus eſt ) conſpergito, ac
ſub ipſis, alternaque diſpone florum, &
amygdalarum folia, compreſſaque tandiu
tene, donec florum odor euaneſcat: quibus
abiectis, pro eis alios flores ſuppone, eadem
ratione: & hoc toties repete: nam non vna
eſt ratio in omnibus, donec amygdalæ ma
ximum contraxerint odorem, inde illas tor
culari ſubiicito. Oportet autem prius cortice
nudare eas, & paululum torrere: hoc modo
plus contrahit virium oleum, & minus cor
ruptioni obnoxium fit, quòd ſucci nihil in
eo relinquatur.
atque antiquiore Dioſcoridis, in purum
oleum flores quadriduo infundebantur, ex
ponebanturque in Sole: inde expreſſo oleo
diligentiſſimè tantundem florum recentium
addebatur, ac rurſus ſub torrente Sole ex
ponebatur: totieſque id facere licebat, do
nec odorem oleum combiberet: addebantur
& ſpiſſamenta pro vnguentis, vt ex melle,
tum aliis odoratis. Tertius modus vt calo
re nullo indiget, ſic repetitione numero
ſiore, & diuturniore mora. Itaque flores hoc
exemplo reddunt. Flores ſuper amygdalas,
vel, quod longè melius eſt, ſuper myrobo
lani grana purgata, ea enim non ranceſcunt,
aut etiam cinamomum vel crocum ( modus
enim omnium vnus eſt ) conſpergito, ac
ſub ipſis, alternaque diſpone florum, &
amygdalarum folia, compreſſaque tandiu
tene, donec florum odor euaneſcat: quibus
abiectis, pro eis alios flores ſuppone, eadem
ratione: & hoc toties repete: nam non vna
eſt ratio in omnibus, donec amygdalæ ma
ximum contraxerint odorem, inde illas tor
culari ſubiicito. Oportet autem prius cortice
nudare eas, & paululum torrere: hoc modo
plus contrahit virium oleum, & minus cor
ruptioni obnoxium fit, quòd ſucci nihil in
eo relinquatur.
Subſtantia verò olei totidem modis exci
pitur, quot modis etiam vires ipſæ. Sed
non ſine viribus ſubſtantia, at ſine ſubſtan
tia vires habentur. An verò oleum aliquod
abſque viribus? Dubium non eſt excepta
enim igne plurimo, vruntur, nec vim pro
priam retinent. Talia verò quæ repentè ac
vi ipſa ignis excipiuntur, ad primum modum
pertinent. Verùm is floribus aptus non eſt,
ſed lignis, & his quæ illis ſimilia ſunt, velut
garyophylis. In vitreo vaſe A contrita po
nuntur, & quantò leuiore licet igne diſtil
lantur: & ſi liceat, aqua feruente cir
cum vas poſita oleum elicere, longè erit
melius.
pitur, quot modis etiam vires ipſæ. Sed
non ſine viribus ſubſtantia, at ſine ſubſtan
tia vires habentur. An verò oleum aliquod
abſque viribus? Dubium non eſt excepta
enim igne plurimo, vruntur, nec vim pro
priam retinent. Talia verò quæ repentè ac
vi ipſa ignis excipiuntur, ad primum modum
pertinent. Verùm is floribus aptus non eſt,
ſed lignis, & his quæ illis ſimilia ſunt, velut
garyophylis. In vitreo vaſe A contrita po
nuntur, & quantò leuiore licet igne diſtil
lantur: & ſi liceat, aqua feruente cir
cum vas poſita oleum elicere, longè erit
melius.
71[Figure 71]
72[Figure 72]
Summitati vaſi pileus vitreus C impo
nitur, qui quantò latior, eò melior ad vi
res, odorem ſaporemque transferendos: at
que idem in vtriſque canalibus. Ergo pileus
luto, ne reſpiret, aptatur: cui de more, cana
lis adiacet C, cui alter canalis vitreus adiun
gitur D, ita luto ſeptus, vt nihil poſſit reſpi
rare: hic per vas ligneum E tam ſit, quod
aqua perpetuò frigidiſſima repletum habere
oportet: cannula H detrahentes quicquid
iam calorem contraxerit, aliam nuper hau
ſtam denuò addendo: nam D infrigidatur,
fumique non vruntur, ſed in aquam, vel
oleum tranſeunt, conuerſique per F cana
lis partem obliquam, & vltra vas aqua
plenum exporrectam, guttatim in vas G
cadunt.
nitur, qui quantò latior, eò melior ad vi
res, odorem ſaporemque transferendos: at
que idem in vtriſque canalibus. Ergo pileus
luto, ne reſpiret, aptatur: cui de more, cana
lis adiacet C, cui alter canalis vitreus adiun
gitur D, ita luto ſeptus, vt nihil poſſit reſpi
rare: hic per vas ligneum E tam ſit, quod
aqua perpetuò frigidiſſima repletum habere
oportet: cannula H detrahentes quicquid
iam calorem contraxerit, aliam nuper hau
ſtam denuò addendo: nam D infrigidatur,
fumique non vruntur, ſed in aquam, vel
oleum tranſeunt, conuerſique per F cana
lis partem obliquam, & vltra vas aqua
plenum exporrectam, guttatim in vas G
cadunt.
Vt igitur vidi, primò turbidum quod
dam effluit, ſubſtantiam rei tenuiorem ef
ferens, pòſt aqua clarior exit, demum oleum,
quod exuſti potius odorem refert, quàm rei
illius à qua defluxit. Poteſt & canalis D in
ſerpentis figuram effingi, atque ſic minus è
rei ſubſtantia tum virtute peribit.
dam effluit, ſubſtantiam rei tenuiorem ef
ferens, pòſt aqua clarior exit, demum oleum,
quod exuſti potius odorem refert, quàm rei
illius à qua defluxit. Poteſt & canalis D in
ſerpentis figuram effingi, atque ſic minus è
rei ſubſtantia tum virtute peribit.
Secundus modus proportione reſpondet
alteri, cùm beneficio temperatioris caloris
aquæ incocta oleum reddunt, velut de Indi
co balſamo nuper à nobis dictum eſt. Atque
eadem ratione è lauri baccis oleum quoque
excipitur. Ergo generaliter in his ſubſtan
tiam pinguem, & facilè ſeparabilem eſſe
oportet: ſed & frigore ac ſiccitate coactam,
neque aliter calido & humido ſolueretur,
aut ſepararetur.
alteri, cùm beneficio temperatioris caloris
aquæ incocta oleum reddunt, velut de Indi
co balſamo nuper à nobis dictum eſt. Atque
eadem ratione è lauri baccis oleum quoque
excipitur. Ergo generaliter in his ſubſtan
tiam pinguem, & facilè ſeparabilem eſſe
oportet: ſed & frigore ac ſiccitate coactam,
neque aliter calido & humido ſolueretur,
aut ſepararetur.
Tertius non calore, ſed vi conſtat: com
munis eſt omnibus fructibus, velut amyg
dalis, piſtaciis, nucibus, ſeu iuglandibus,
ſeu auellanis, ſeu etiam Indicis, tum myricis
ſeu moſchatis, aliiſque innumeris, puta pi
neis, piperi, hederæ fructui, perſici & ceraſi
nucleis: tum etiam ſeminibus omnibus, ve
lut raparum, ricini, raphani, lini, Apollinaris
herbæ, papaueris: hæc enim famoſa, conti
nentque oleum tum hæc, tum ſemina omnia
alia. Nam in omni ſemine vita eſt, vita au
tem omnis in humido pingui, pingue autem
omne, aut in animalibus, & vocatur pingue
do, cuius tres ſint ſpecies: pinguedo generis
nomine, adeps qui circa certas partes, non
communis eſt toti, vt renum adeps, aut
omenti: & ſeuum, quod ſiccius vtroque eſt,
ob id ſolùm fermè in cornigeris animalibus,
& maximè: & quod in ſenſu carentibus, vt
lapidibus, & partibus plantarum, imò totis
plantis, tum bitumine ſaleque, metallis, aliiſ
que pluribus, oleumque vocatur. Eſt autem
lachryma vniuſcuiuſque arboris oleum ter
reo miſtum. In omni igitur ſemine oleum
continetur. Viuere autem omnia ſemina ex
hoc conſtat, quòd ex omnibus, iuxta Theo
phraſti opinionem, plantæ ſui generis pro
creantur: aut ergo ex omnibus id fiet, aut
maxima parte, ſiquidem nihil prohibet ali
qua ſemina oblæſa eſſe etiam toto genere,
cùm etiam quædam animalia talia ſint, vt
talpæ, atque plantæ illæ putredine, aut radi
ce, vel alio modo quàm ſemine prouenient.
Semen autem dico, quod aliquo tegmine
concluditur: fructum, qui nullo.
munis eſt omnibus fructibus, velut amyg
dalis, piſtaciis, nucibus, ſeu iuglandibus,
ſeu auellanis, ſeu etiam Indicis, tum myricis
ſeu moſchatis, aliiſque innumeris, puta pi
neis, piperi, hederæ fructui, perſici & ceraſi
nucleis: tum etiam ſeminibus omnibus, ve
lut raparum, ricini, raphani, lini, Apollinaris
herbæ, papaueris: hæc enim famoſa, conti
nentque oleum tum hæc, tum ſemina omnia
alia. Nam in omni ſemine vita eſt, vita au
tem omnis in humido pingui, pingue autem
omne, aut in animalibus, & vocatur pingue
do, cuius tres ſint ſpecies: pinguedo generis
nomine, adeps qui circa certas partes, non
communis eſt toti, vt renum adeps, aut
omenti: & ſeuum, quod ſiccius vtroque eſt,
ob id ſolùm fermè in cornigeris animalibus,
& maximè: & quod in ſenſu carentibus, vt
lapidibus, & partibus plantarum, imò totis
plantis, tum bitumine ſaleque, metallis, aliiſ
que pluribus, oleumque vocatur. Eſt autem
lachryma vniuſcuiuſque arboris oleum ter
reo miſtum. In omni igitur ſemine oleum
continetur. Viuere autem omnia ſemina ex
hoc conſtat, quòd ex omnibus, iuxta Theo
phraſti opinionem, plantæ ſui generis pro
creantur: aut ergo ex omnibus id fiet, aut
maxima parte, ſiquidem nihil prohibet ali
qua ſemina oblæſa eſſe etiam toto genere,
cùm etiam quædam animalia talia ſint, vt
talpæ, atque plantæ illæ putredine, aut radi
ce, vel alio modo quàm ſemine prouenient.
Semen autem dico, quod aliquo tegmine
concluditur: fructum, qui nullo.
Semina o
leum conti
nent.
Oleum &
pinguedinis
diſcrimen.
leum conti
nent.
Oleum &
pinguedinis
diſcrimen.
Ob hoc, ſemina quædam vaginulis, vt
phaſelli, cicereſque: quædam ariſtis hærentia,
phaſelli, cicereſque: quædam ariſtis hærentia,