Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of contents
<
1 - 30
31 - 42
>
[4.] Capitulū q̈rtū / in quo principalr̄ q̄rit̄̄ penes quid attendi intenſio qualitatis difformis debeat.
Page: 263
[5.] Capitulum quintum inquirens penes quid gradus ſummi inductio ſit attendenda.
Page: 277
<
1 - 30
31 - 42
>
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N1C8AF
"
level
="
3
"
n
="
2
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N1D065
"
level
="
4
"
n
="
2
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
pb
chead
="
De motu locali quo ad effectū ſcḋm ſubiectū difformi.
"
file
="
0140
"
n
="
140
"/>
<
p
xml:id
="
N1DA51
">
<
s
xml:id
="
N1DA52
"
xml:space
="
preserve
">Octaua ↄ̨̨cluſio ꝓportio quadratorū
<
lb
/>
ꝑfectoꝝ et eque ꝓfundoꝝ vniformiter eſt ꝓp̄ortio co
<
lb
/>
ſtaꝝ duplicata. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DA59
"
xml:space
="
preserve
">Et voco quadratū pērfectū cuiꝰ oēs
<
lb
/>
coſte ſunt eq̈les et oēs anguli recti eq̈les. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DA5E
"
xml:space
="
preserve
">Nõ intelli-
<
lb
/>
gas tñ / velim dicere / oēs coſte debent eſſe eq̈les
<
lb
/>
ſcḋm oēm dimēſionē: ſed ſatis eſt ſcḋm latitudinem
<
lb
/>
et lõgitudinē. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DA67
"
xml:space
="
preserve
">Exēplū / vt ſi ſit vnū q̈dratū pedaliter
<
lb
/>
longū, pedaliter latū et pedaliter ꝓfundū: et aliud
<
lb
/>
bipedaliter longū bipedaliter latū et ſolū pedali-
<
lb
/>
ter ꝓfundū / tūc dico / vnū eſt q̈druplū ad alteꝝ: qm̄
<
lb
/>
coſte ſe habēt in proportio dupla et magnitudi-
<
lb
/>
nes ſe habebãt in ꝓportiõe dupla ad duplã cuiuſ-
<
lb
/>
modi eſt q̈drupla ꝓportio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DA76
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ hec cõcluſio et
<
lb
/>
capio duo q̈drata ꝑfecta eq̈liter ꝓfunda vniformiṫ /
<
lb
/>
q̇ꝝ minꝰ ſit a. et maiꝰ c. et habeat ſe coſta ipſius c. ad
<
lb
/>
coſtã ipſiꝰ a. in ꝓportione f. / tūc dico / ipſiꝰ c. ad ip
<
lb
/>
ſum a. eſt ꝓportio duplicata ad ꝓportionē ipſiꝰ f.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1DA82
"
xml:space
="
preserve
">Quod ꝓbo ſic et capio vnū aliud corpꝰ puta b. / ſit
<
lb
/>
eque ꝓfundū et eque latū ſicut a. vniformiter et in f.
<
lb
/>
ꝓportiõe lõgiꝰ et manifeſtū eſt / ipſiꝰ b. ad ipſuꝫ a.
<
lb
/>
eſt ꝓportio f. / vt ptꝫ ex prima ſuppoſitiõe: et ipſius c.
<
lb
/>
ad ipſum b. eſt etiã f. ꝓportio: vt ptꝫ ex ſcḋa ſuppo-
<
lb
/>
ſitione: qm̄ cū ipſū c. (vt ponit̄̄ in caſu) ſit in f. ꝓpor-
<
lb
/>
tione latiꝰ quã ipſum b. et eſt eque longū et eque ꝓ-
<
lb
/>
fundū ſicut ipſum b. / igr̄ eſt in f. ꝓportiõe maiꝰ ipſo
<
lb
/>
b. / vt oſtēdit p̄dicta ſcḋa ſuppoſitio: igr̄ ipſius c. ad
<
lb
/>
ipſuꝫ a. eſt ꝓportio duplicata ad ꝓportionē f. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DA97
"
xml:space
="
preserve
">Ptꝫ
<
lb
/>
hec ↄ̨ña ex cõcluſione octaua ſexti capitis ſcḋe par
<
lb
/>
tis / qm̄ ibi ſunt .3. termini cõtinuo ꝓportiõales f. ꝓ-
<
lb
/>
portionē / qm̄ b. ad a. eſt ꝓportio f. et c. ad b. eſt ꝓpor
<
lb
/>
tio f. / igr̄ c. ad a. eſt proportio duplicata ſiue dupla
<
lb
/>
ad ꝓportionē f. / vt clare oſtendit p̄dicta octaua con
<
lb
/>
cluſio allegata.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0140-01a
"
xlink:label
="
note-0140-01
"
xml:id
="
N1DB3B
"
xml:space
="
preserve
">1. correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1DAAB
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ex hac cõcluſione ſequit̄̄ tale cor-
<
lb
/>
relariū / ꝓportio duoꝝ corpoꝝ cuboꝝ ſiue ꝑfecte
<
lb
/>
quadratoruꝫ ſimpliciter cuiuſmodi ſunt data ſiue
<
lb
/>
taxilli quoꝝ lõgitudo eſt eq̈lis latitudini et ꝓfūdi-
<
lb
/>
tati: ē ꝓportio coſtaꝝ triplicata. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DAB6
"
xml:space
="
preserve
">Exēplū / vt ſi fuerit
<
lb
/>
vnū corpꝰ cubū pedaliṫ ꝓfundū et aliud corpꝰ cubū
<
lb
/>
bipedaliter ꝓfundū dico / illud bipedalittr ꝓfun
<
lb
/>
dū eſt octuplū ad illud pedaliter ꝓfundū / qm̄ coſte
<
lb
/>
ad coſtã ē ꝓportio dupla / igr̄ ex correlario oꝫ ꝓpor
<
lb
/>
tionē magnitudīs eē triplã ad ꝓportionē duplã: et
<
lb
/>
illa ē octupla / vt pꝫ ex ſcḋa ꝑte: igr̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DAC5
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ hoc cor
<
lb
/>
relariū et capio duo corꝑa cuba quoꝝ latera ſiue co
<
lb
/>
ſte ſe habeãt in f. ꝓportiõe et ſit minꝰ illoꝝ a. et maiꝰ
<
lb
/>
illoꝝ d. / deīde capio b. corpꝰ / ſit eq̄ ꝓfnndū et eque
<
lb
/>
latū ſicut a. et in f. ꝓportiõe lõgiꝰ: deīde capio q̈rtū
<
lb
/>
corpꝰ puta c. / qḋ ſit eq̄ longū et eq̄ ꝓfundū ſicut b. et ī
<
lb
/>
f. ꝓportiõe latiꝰ: et arguo ſic / d. ad c. eſt f. ꝓportio / vt
<
lb
/>
pꝫ ex ſcḋa ſuppõe et b. ad a. ē f. ꝓportio / vt pꝫ ex ṗma /
<
lb
/>
igr̄ d. ad a. eſt triplicata ꝓportio ſiue tripla ad ꝓ-
<
lb
/>
portionē f. / vt ptꝫ ex .8. ↄ̨cluſiõe ſexti capitꝪ ſcḋe ꝑtꝪ /
<
lb
/>
qḋ fuit ꝓbãdū.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0140-02a
"
xlink:label
="
note-0140-02
"
xml:id
="
N1DB41
"
xml:space
="
preserve
">2. correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1DAE1
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ex q̊ ſequit̄̄ / datꝪ duobꝰ q̈drãgu
<
lb
/>
lis cubis quoꝝ coſte ſe hñt in ꝓportiõe ſexq̇altera:
<
lb
/>
maiorꝪ q̈drãguli ad mīorē ē ꝓportio tripla ſuꝑtri
<
lb
/>
partiēs octauas q̈lis .27. ad .8. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DAEA
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ qm̄ / vt ptꝫ
<
lb
/>
ex p̄cedēti correlario ꝓportio duoꝝ cuboꝝ ſiue q̈dra
<
lb
/>
toꝝ perfectorū ē ꝓportio coſtaꝝ triplata: ſꝫ ꝓpor-
<
lb
/>
tio tripla ſuꝑtriꝑtiēs .8. eſt tripla ad ꝓportionē ſex
<
lb
/>
q̇alterã / q̄ ē īter coſtas datoꝝ q̈dratoꝝ: igr̄ talia q̄-
<
lb
/>
drata cuba ſe hñt ī ꝓportiõe tripla ſuꝑtriꝑtiēte .8.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1DAF8
"
xml:space
="
preserve
">Maior ptꝫ cū ↄ̨ña: et ꝓbat̄̄ minor / qm̄ ꝓportior .27.
<
lb
/>
ad .8. ↄ̨ponit̄̄ ex tribꝰ ſexq̇alterꝪ. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DAFD
"
xml:space
="
preserve
">Sint em̄ īter illos
<
lb
/>
nūeros .4. termini cõtinuo ꝓportiõales ꝓportione
<
lb
/>
ſexq̇altera. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB04
"
xml:space
="
preserve
">Nã .27. ad .18. eſt ꝓportio ſexq̇altera et
<
lb
/>
18. ad .12. eſt ꝓportio ſexq̇altera et .12. ad .8. ſexq̇alte
<
lb
/>
ra.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0140-03a
"
xlink:label
="
note-0140-03
"
xml:id
="
N1DB47
"
xml:space
="
preserve
">3. correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB10
"
xml:space
="
preserve
">¶ Seq̇tur vlteriꝰ / datis duobꝰ q̈dratis cubicis
<
lb
/>
quoꝝ latera ſe hñt in ꝓportiõe tripla: īter maius et
<
cb
chead
="
De motu locali quo ad effectū ſcḋm ſubiectū difformi.
"/>
minꝰ reperit̄̄ ꝓportio vicecupla ſeptupla: qualis eſt
<
lb
/>
ꝓportio .27. ad vnū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB1A
"
xml:space
="
preserve
">Ptꝫ hoc correlariū ex primo
<
lb
/>
correlario hoc addito / proportio vicecupla ſe-
<
lb
/>
ptupla ex tribꝰ triplis cõponit̄̄ / qḋ facile eſt ꝓſpice
<
lb
/>
re. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB23
"
xml:space
="
preserve
">Nã .27. ad .9. eſt ꝓportio tripla: et .9. ad .3. eſt pro
<
lb
/>
portio tripla: et .3. ad vnū ſimiliter tripla ꝓportio
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB29
"
xml:space
="
preserve
">Iſto modo ꝓcedēdo aliquãtula primeditatiõe et cõ
<
lb
/>
ſideratione cõpoſitionis ꝓportionū: īfinita corre-
<
lb
/>
laria ex p̄dicto primo correlario īferri valent et ſi-
<
lb
/>
militer ex cõcluſione. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB32
"
xml:space
="
preserve
">ſed differantur vſ ad mate-
<
lb
/>
riam de augmentatione.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
right
"
xml:id
="
N1DB4D
"
xml:space
="
preserve
">Cõcluſio
<
lb
/>
brauarḋ</
note
>
<
p
xml:id
="
N1DB53
">
<
s
xml:id
="
N1DB54
"
xml:space
="
preserve
">Nona cõcluſio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB57
"
xml:space
="
preserve
">Scḋm opinionē q̄ po
<
lb
/>
nit velocitatē motus difformiter difformis quo ad
<
lb
/>
ſubiectū attendi debere penes gradū ſummū: ꝓpor
<
lb
/>
tio motus duaꝝ ſperaꝝ ſiue duoꝝ orbiū: pariter
<
lb
/>
duoꝝ circuloꝝ in equali tēpore ceteris paribꝰ circū
<
lb
/>
giratoꝝ eſt ſicut ꝓportio ſuoꝝ diametroꝝ. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB64
"
xml:space
="
preserve
">Proba
<
lb
/>
tur hec cõcluſio / qm̄ ꝓportio perimetroꝝ circulorū
<
lb
/>
eſt ſicut ꝓportio diametroꝝ: et quãto vna diameter
<
lb
/>
eſt maior altera tanto maiorē lineã deſcribit eius
<
lb
/>
punctꝰ maxime a centro diſtans: igr̄ cõcluſio vera.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB70
"
xml:space
="
preserve
">¶ Hic tñ aduerte / ad inducendã hanc concluſionē
<
lb
/>
proceſſu mathematico oportet maiori apparatu
<
lb
/>
vti quã p̄ſens exigat opus: ſatis eſt em̄ in iſtis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB77
"
xml:space
="
preserve
">Eu-
<
lb
/>
clidi et mathematicoꝝ ṗmoribꝰ fidē exhibere. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB7C
"
xml:space
="
preserve
">In
<
lb
/>
hac em̄ cõſideratione phiſica mathematice ſcien
<
lb
/>
tie ſubalternari nõ dedignatur: quēadmodū in ſci
<
lb
/>
entia de iride ſubalternata perſpectiue dinoſcitur
<
lb
/>
teſte philoſopho primo poſteriorum.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
right
"
xml:id
="
N1DB87
"
xml:space
="
preserve
">Pḣs pri-
<
lb
/>
mo po-
<
lb
/>
ſteriorū.</
note
>
<
p
xml:id
="
N1DB8F
">
<
s
xml:id
="
N1DB90
"
xml:space
="
preserve
">Decima cõcluſio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB93
"
xml:space
="
preserve
">Proportio motuū
<
lb
/>
duaꝝ ſpheraꝝ ſolidaꝝ eſt ſicut ꝓportio diametro-
<
lb
/>
rum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB9A
"
xml:space
="
preserve
">Et hoc ſcḋm oēm opinionē. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DB9D
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ ex priori
<
lb
/>
̄tum ad opinionē / q̄ dicit velocitatē attendi debe-
<
lb
/>
re penes punctū velociſſime motū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DBA4
"
xml:space
="
preserve
">Sed ̄tū ad aliã
<
lb
/>
opinionē ptꝫ / qm̄ ſcḋm aliã velocitas ſpere ſolide
<
lb
/>
debet attendi ſcḋm lineã deſcriptã a pūcto medio
<
lb
/>
ſemidiametri īter centrū et circūferentiã: et ꝑ ↄ̨ñs a
<
lb
/>
puncto deſcripto ab vna quarta ſemidiametri: ſed
<
lb
/>
in quacū ꝓportione vna diameter eſt maior alte
<
lb
/>
ra in eadē vna quarta eſt maior vna quarta alteriꝰ /
<
lb
/>
ergo ſcḋm hãc opinionē in quacū ꝓportionē dia
<
lb
/>
meter vniꝰ ſpere ſolide erit maior diametro alteriꝰ
<
lb
/>
in eadē ꝓportiõe maiorē lineã deſcribet punctꝰ me
<
lb
/>
dius ſemidiametri: et per ↄ̨ñs ꝓportio motus erit
<
lb
/>
ſicut ꝓportio diametrorum / quod fuit probandū.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N1DBBD
">
<
s
xml:id
="
N1DBBE
"
xml:space
="
preserve
">Undecima ↄ̨̨cluſio </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DBC1
"
xml:space
="
preserve
">Proportio motuū
<
lb
/>
duaꝝ ſperaꝝ īequaliū in eode tēpore circūgirataꝝ
<
lb
/>
dūmodo ſint ſolide eſt ſubtripla ad ꝓportionē ſpe
<
lb
/>
raꝝ īter ſe. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DBCA
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ hec cõcluſio / qm̄ ꝓportio mo-
<
lb
/>
tuū duaꝝ ſperaꝝ eſt ꝓportio diametroꝝ taliū ſpe
<
lb
/>
raꝝ / vt ptꝫ ex priori: ſꝫ ꝓportio ſperaꝝ īequaliū eſt
<
lb
/>
ꝓportio diametroꝝ triplata ſiue eſt tripla ad pro
<
lb
/>
portionē diametroꝝ / qḋ idē eſt / vt patꝫ ex vltīa decī
<
lb
/>
elemētoꝝ. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DBD7
"
xml:space
="
preserve
">Euclidis
<
gap
/>
g̊ ꝓportio diametroꝝ eſt ſubtri
<
lb
/>
pla ad ꝓportionē ſperaꝝ et talis ē ꝓportio motuū /
<
lb
/>
igr̄ ꝓportio motuuū duaꝝ ſperaꝝ ineq̈liū etc. ē ſub
<
lb
/>
tripla ꝓportio ad proportionem ſperarū inter ſe.
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0140-04a
"
xlink:label
="
note-0140-04
"
xml:id
="
N1DC1F
"
xml:space
="
preserve
">1. correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1DBE9
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ex quo ſequit̄̄ / ſi vna ſpera eſt in octuplo maior
<
lb
/>
altera / mouet̄̄ preciſe in duplo velociꝰ altera: et ſi
<
lb
/>
vna ſpera fuerit in triplo ſupertripartiēti octauas
<
lb
/>
maior altera ipſa mouet̄̄ in ſexq̇altero velociꝰ alte
<
lb
/>
ra. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DBF4
"
xml:space
="
preserve
">Ptꝫ hoc correlariū / q̊ ad primã ꝑtē qm̄ ꝓportio
<
lb
/>
octupla eſt tripla ad duplã: g̊ ſi ſpere ſe habēt ī octu
<
lb
/>
pla ꝓportione motꝰ earū ſe habebūt in dupla q̄ eſt
<
lb
/>
ſubtripla ad octuplã: ptꝫ ↄ̨ña ex immediate prece-
<
lb
/>
dēte ↄ̨cluſione. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1DBFF
"
xml:space
="
preserve
">Eodē mõ ptꝫ / q̄ ad ſcḋaꝫ partē qm̄ ſi
<
lb
/>
ſpere ſe habent in ꝓportione tripla ſuꝑtripartiēti </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>