Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
141 121
142 122
143 123
144 124
145 125
146 126
147 127
148 128
149 129
150 130
151 131
152 132
153 133
154 134
155 135
156 136
157 137
158 138
159 139
160 140
161 141
162 142
163 143
164 144
165 145
166 146
167 147
168 148
169 149
170 150
< >
page |< < (121) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div408" type="section" level="1" n="137">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s7314" xml:space="preserve">
              <pb o="121" file="0141" n="141" rhead="LIBER PRIMVS."/>
            bit, vt patet in eadem ſecunda figura, in qua declinatio auſtralis H K, maior eſt complemento altitudinis
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0141-01" xlink:href="note-0141-01a" xml:space="preserve">auſtralis maior
                <lb/>
              eſt complemen
                <lb/>
              to altitudinis
                <lb/>
              poli, exiſtit to-
                <lb/>
              tus parallelus
                <lb/>
              ſub Horizonte,
                <lb/>
              nullamq́; habet
                <lb/>
              altitudinẽ meri
                <lb/>
              dianam.</note>
            poli A H. </s>
            <s xml:id="echoid-s7315" xml:space="preserve">Quòd ſi a
              <unsure/>
            rcus A K, differentia inter complementum altitudinis poli A H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7316" xml:space="preserve">declinationem
              <lb/>
            auſtralem H K, minor fuerit arcu A X, qui inter Horizontem & </s>
            <s xml:id="echoid-s7317" xml:space="preserve">parallelum, qui incedit per initium
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0141-01" xlink:href="fig-0141-01a" number="101">
                <image file="0141-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0141-01"/>
              </figure>
              <note position="left" xlink:label="note-0141-02" xlink:href="note-0141-02a" xml:space="preserve">10</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0141-03" xlink:href="note-0141-03a" xml:space="preserve">20</note>
              <note position="right" xlink:label="note-0141-04" xlink:href="note-0141-04a" xml:space="preserve">Crepuſculum
                <lb/>
              quantum ſit,
                <lb/>
              dum parallelus
                <lb/>
              auſtralis totus
                <lb/>
              ſub Horizont
                <unsure/>
              e
                <lb/>
              la@er.</note>
            crepuſculi matutini, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7318" xml:space="preserve">per finem veſpertini, interijcitur, erit crepuſculum, dum @ol arcum k R, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7319" xml:space="preserve">alte-
              <lb/>
            rum ſibi æqualem percurrit, ita vt K R, ſit crepuſculi dimidium; </s>
            <s xml:id="echoid-s7320" xml:space="preserve">quia in arcu K R, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7321" xml:space="preserve">in alio ſibi æqua-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0141-05" xlink:href="note-0141-05a" xml:space="preserve">Crepuſeulum,
                <lb/>
              quando paralle
                <lb/>
              lus auſtralis to-
                <lb/>
              tus ſub Horizõ-
                <lb/>
              te latet, quo pa-
                <lb/>
              cto in@eniatur.</note>
            li Sol minus diſtat ab Horizonte, quàm grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7322" xml:space="preserve">18. </s>
            <s xml:id="echoid-s7323" xml:space="preserve">Huius autem arcus quantitatem it a inueniemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s7324" xml:space="preserve">Ex
              <lb/>
            puncto L, paralleli auſtralis in posteriori figura huius ſcholij, ducatur ad A C, perpendicularis L N, ſe-
              <lb/>
            cans X Y, in O. </s>
            <s xml:id="echoid-s7325" xml:space="preserve">Item per K, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7326" xml:space="preserve">M, agantur ipſi A C, parallelæ K θ, M λ, ſecantes L N, in θ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7327" xml:space="preserve">λ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7328" xml:space="preserve">An-
              <lb/>
            te omnia veniemus in cognitionem rectarum L λ, L O, hoc pacto. </s>
            <s xml:id="echoid-s7329" xml:space="preserve">Totus arcus C L, quem appellare poſ-
              <lb/>
            ſumus depreſſionem Solis ſub Horizonte, hoc eſt, distantiam ipſius in Meridiano ſub Horizonte maio-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0141-06" xlink:href="note-0141-06a" xml:space="preserve">30</note>
              <note position="right" xlink:label="note-0141-07" xlink:href="note-0141-07a" xml:space="preserve">Depreſſio Solis
                <lb/>
              quid.</note>
            rem, (Habet enim Sol in illo parallelo duas depreſſiones ſub Horizonte, maiorem C L, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7330" xml:space="preserve">minorẽ A K,
              <lb/>
            quarum illa ad ſeptentrionem, hæc verò ad auſtrum vergit) compoſitus ex C I, complemento altitudinis
              <lb/>
            poli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7331" xml:space="preserve">I L, declinatione auſtrali, notus eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7332" xml:space="preserve">Igitur & </s>
            <s xml:id="echoid-s7333" xml:space="preserve">eius ſinus L N, notus erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7334" xml:space="preserve">Rurſus arcus A K,
              <lb/>
            depreſſionis minoris notus eſt, cum ſit differentia inter arcum declinationis auſtralis H K, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7335" xml:space="preserve">arcum
              <lb/>
            complementi altitudinis poli A H. </s>
            <s xml:id="echoid-s7336" xml:space="preserve">Igitur & </s>
            <s xml:id="echoid-s7337" xml:space="preserve">eius ſinus θ N, cognitus erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7338" xml:space="preserve">Ablato ergo ſinu θ N, ex
              <lb/>
            L N, ſinu, qui iam cognitus eſt, remanebit & </s>
            <s xml:id="echoid-s7339" xml:space="preserve">L θ, nota, quæ differentia eſt inter ſinum maioris depreſ-
              <lb/>
            ſionis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7340" xml:space="preserve">ſinum minoris depreſſionis ſub Horizonte. </s>
            <s xml:id="echoid-s7341" xml:space="preserve">Quoniam verò eſt vt L M, ad M K, it a L λ, ad λ θ;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7342" xml:space="preserve">
              <note position="right" xlink:label="note-0141-08" xlink:href="note-0141-08a" xml:space="preserve">2. ſexti.</note>
            eſt autem L M, æqualis ipſi M K; </s>
            <s xml:id="echoid-s7343" xml:space="preserve">erit quoque L λ, ipſi λ θ, æqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s7344" xml:space="preserve">Cum ergo L θ, recta nota ſit, erit
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s7345" xml:space="preserve">eius medietas L λ, nota. </s>
            <s xml:id="echoid-s7346" xml:space="preserve">At vero L O, nota eſt, cum ſit differentia inter L N, ſinum maioris depreſ-
              <lb/>
            ſionis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7347" xml:space="preserve">O N, ſinum grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7348" xml:space="preserve">18. </s>
            <s xml:id="echoid-s7349" xml:space="preserve">nempe arcus A X, vel C Y. </s>
            <s xml:id="echoid-s7350" xml:space="preserve">Vtraque ergo L λ, L O, nota eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s7351" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s7352" xml:space="preserve">IAM verò quoniam eſt, vt L λ, ad L O, ita L M, ad L T; </s>
            <s xml:id="echoid-s7353" xml:space="preserve">ſi fiat, vt L λ, medietas differentiæ in-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0141-10" xlink:href="note-0141-10a" xml:space="preserve">4. ſexti.</note>
            ter ſinum maioris depreſſionis & </s>
            <s xml:id="echoid-s7354" xml:space="preserve">ſinũ minoris, ad L O, differentiam inter ſinum maioris depreſſionis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7355" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſinum grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7356" xml:space="preserve">18. </s>
            <s xml:id="echoid-s7357" xml:space="preserve">it a L M, ſinus totus ad aliud, inuenietur L T, ſinus verſus arcus L R. </s>
            <s xml:id="echoid-s7358" xml:space="preserve">Ex quo ſinu verſo
              <lb/>
            L T, ita perueſtigabimus arcum K R, dimidiati crepuſculi. </s>
            <s xml:id="echoid-s7359" xml:space="preserve">Quando ſinus verſus L T, inuentus maior
              <lb/>
            eſt ſinu toto L M, auferemus ex eo ſinum totum, vt habeamus ſinum rectum M T, cuius arcum P R, ex
              <lb/>
            tabula ſinuum acceptum auferemus ex quadrante K P, remanebitq́, arcus K R, dimidij crepuſculinotus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7360" xml:space="preserve">Si verò ſinus verſus L T, fuerit repertus æqualis ſinui toti, erit arcus dimidij crepuſculi quadrans inte-
              <lb/>
            ger, quia tunc diameter K L, tranſit per punctum, vbi axis diametrum X Y, interſecat, ac proinde pun
              <lb/>
            ctum T, in punctum M, cadet. </s>
            <s xml:id="echoid-s7361" xml:space="preserve">Si denique deprehenſus fuerit ſinus verſus L T, minor ſinu toto, aufere-
              <lb/>
            mus eum ex ſin@ toto, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7362" xml:space="preserve">reliqui ſinus recti arcum ex tabula ſinuum acceptum adijciemus ad quadran-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0141-11" xlink:href="note-0141-11a" xml:space="preserve">50</note>
            tem, vt habeamus arcum dimidij crepuſculi: </s>
            <s xml:id="echoid-s7363" xml:space="preserve">quia tunc diameter K L, ſecat axem inter E, centrum,
              <lb/>
            Analemmatis & </s>
            <s xml:id="echoid-s7364" xml:space="preserve">diametrum X Y, at que adeo punctum T, cadet inter M, centrum paralleli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7365" xml:space="preserve">pun-
              <lb/>
            ctum L, vt patet.</s>
            <s xml:id="echoid-s7366" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s7367" xml:space="preserve">SI verò arcus A K, infra Horizontem, nempe differentia inter cõplementum altitudinis poli A H,
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0141-12" xlink:href="note-0141-12a" xml:space="preserve">Crepuſeulum
                <lb/>
              quãdo nu llum
                <lb/>
              ſit, Sole exiſten
                <lb/>
              te in auſtrali-
                <lb/>
              bus ſignis.</note>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s7368" xml:space="preserve">declinationem auſtralem H K, (quando in ſignis auſtralibus declinatio maior eſt, quàm complemen-
              <lb/>
            tum altitudinis poli) æqualis fuerit, vel maior arcu A X, nullum erit crepuſculum, Sole illum paralle-
              <lb/>
            lum auſtralem percurrente; </s>
            <s xml:id="echoid-s7369" xml:space="preserve">quia tunc Sol ſub Horizonte ſemper plus diſtat ab Horizonte, quàm grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7370" xml:space="preserve">18.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7371" xml:space="preserve">niſi dicere velimus crepuſculum, punctum illud temporis, in quo Sol in puncto X, existit in media nocte,
              <lb/>
            quando nimirum arcus A K, æqualis eſt arcui A X.</s>
            <s xml:id="echoid-s7372" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Crepuſculum
            <lb/>
          quãdo nullum
            <lb/>
          ſit, Sole in æqui
            <lb/>
          noctijs exiſtẽte.</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s7373" xml:space="preserve">QVOD ſi complementum altitudinis poli minus fuerit arcu grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7374" xml:space="preserve">18. </s>
            <s xml:id="echoid-s7375" xml:space="preserve">vt in ſecunda figura huius
              <lb/>
            ſcholij contingit, (eſt enim arcus C I, complementi altitudinis poli minor arcu C Y, grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s7376" xml:space="preserve">18.) </s>
            <s xml:id="echoid-s7377" xml:space="preserve">erit, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>