Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
131 94
132 95
133 96
134 97
135 98
136 99
137 100
138 101
139 102
140 103
141 104
142 105
143 106
144 107
145 108
146 109
147 110
148 111
149 112
150 113
151 114
152 115
153 116
154 117
155 118
156 119
157 120
158 121
159 122
160 123
< >
page |< < (105) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div272" type="section" level="1" n="93">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s5007" xml:space="preserve">
              <pb o="105" file="141" n="142" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            co quorum utrumque eſt falſum, ſicut patet in angulis eleuatis & </s>
            <s xml:id="echoid-s5008" xml:space="preserve">circumu@
              <lb/>
            lutis.</s>
            <s xml:id="echoid-s5009" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div275" type="section" level="1" n="94">
          <head xml:id="echoid-head98" xml:space="preserve">COMMENTARIVS.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5010" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Anecessitate</emph>
            ita confirmat cœlum eſſe rotundum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5011" xml:space="preserve">Cœlum, vt
              <lb/>
            oſtenſum eſt, mouetur; </s>
            <s xml:id="echoid-s5012" xml:space="preserve">ſi igitur non eſſet figuræ rotundæ, ſed multilateræ, tri-
              <lb/>
            laterę uidelicet, aut quadrilaterę, &</s>
            <s xml:id="echoid-s5013" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s5014" xml:space="preserve">(nomine trilateræ figurę intellige pyra-
              <lb/>
            mida lem, loco vero quadrilaterę cubicam) ſequerentur duo impoſſibilia: </s>
            <s xml:id="echoid-s5015" xml:space="preserve">unũ
              <lb/>
            quòd eſſet aliquis locus ſine corpore, alterum, quòd daretur corpus ſine loco,
              <lb/>
            quorum utrumque pugnat cum rerum natura. </s>
            <s xml:id="echoid-s5016" xml:space="preserve">Neceſſe eſt igitur cœlum eẽ ro
              <lb/>
            tundum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5017" xml:space="preserve">Conſecutio manifeſta eſt ex eleuatione, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5018" xml:space="preserve">depreſſione angulorum fi-
              <lb/>
            gurę cuiuſcunque multilateræ, ſi circa centrum moueretur.</s>
            <s xml:id="echoid-s5019" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5020" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Haec</emph>
            ratio ſolum concludit, cęlum eſſe aliquo modo rotundum, hoc eſt,
              <lb/>
            non angulare, propter illa inconuenientio, ad quæ deducit auctor, ſi eſſet figu
              <lb/>
            ræ angularis: </s>
            <s xml:id="echoid-s5021" xml:space="preserve">non tamen ſimpliciter ex c
              <unsure/>
            a colligitur, cælum eſſe ſphęricum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5022" xml:space="preserve">Di
              <lb/>
            ceret enim quiſpiam, ipſum eſſe figurę oualis, ſeu lenticularis, conicę, uel cylin
              <lb/>
            dricæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5023" xml:space="preserve">Nam ſi ponatur cælum eſſe alicuius harum formarum, omnia illa abſur-
              <lb/>
            da facili negotio uitabuntur; </s>
            <s xml:id="echoid-s5024" xml:space="preserve">quoniam hoc conceſſo, poterit cælum ita circa
              <lb/>
            axem ſuum moueri, ut continue partes partibus in eiſdem ſuccedant locis, quẽ
              <lb/>
            admodum accidere uidemus in corpore ſphærico ſeu globoſo. </s>
            <s xml:id="echoid-s5025" xml:space="preserve">Attamen di-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-141-01" xlink:href="note-141-01a" xml:space="preserve">Confirma -
                <lb/>
              tur ratio a
                <lb/>
              neceſſitate@.</note>
            cendum eſt, rationem prædictam a neceſſitate concludere cęlum eſſe perfectiſ
              <lb/>
            ſime ſphæricum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5026" xml:space="preserve">nullo modo habere poſſe alteram figuram. </s>
            <s xml:id="echoid-s5027" xml:space="preserve">Cæli etenim in
              <lb/>
            feriores, ut ſupra fuit oſtenſum, mouentur motu oppoſito motui primi mobi-
              <lb/>
            lis ſuper diuerſos polos a polis primi mobilis: </s>
            <s xml:id="echoid-s5028" xml:space="preserve">non poſſent autem hoc motu
              <lb/>
            moueri, ſi ſphęrici non eſ@ent, niſi fieret penetratio corporum, uel ſciſſio cœlo-
              <lb/>
            rum, ut manifeſtum eſt rẽ accuratius conſideranti; </s>
            <s xml:id="echoid-s5029" xml:space="preserve">quorum vtrũq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5030" xml:space="preserve">fieri nequit.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5031" xml:space="preserve">Item conſequerentur eadem abſurda allata ab auctore contra figuram angula-
              <lb/>
            rem. </s>
            <s xml:id="echoid-s5032" xml:space="preserve">Sit enim oualis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5033" xml:space="preserve">ſuperior or-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-141-01" xlink:href="fig-141-01a" number="42">
                <image file="141-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/141-01"/>
              </figure>
            bis, ſi fieri poteſt, A B C, cuius axis
              <lb/>
            A D C, poli A, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5034" xml:space="preserve">C, inferior uero
              <lb/>
            itidem oualis orbis ſit E H F G E,
              <lb/>
            qui quoniam cæli ſecundum omnes
              <lb/>
            philoſophos ſunt uniformes, quoad
              <lb/>
            craſſitiem & </s>
            <s xml:id="echoid-s5035" xml:space="preserve">ſpiſſitudinem, ſituabi-
              <lb/>
            tur ſecundum ſitum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5036" xml:space="preserve">lõgitudinem
              <lb/>
            ſuperioris orbis, ita ut longitudines
              <lb/>
            eorum habeant eandem diametrum,
              <lb/>
            vt hic uides. </s>
            <s xml:id="echoid-s5037" xml:space="preserve">Sit iam axis inferioris
              <lb/>
            orbis G D H, circa quem ab occaſu in ortum mouetur, iam manifeſtum eſt, ad
              <lb/>
            motum in ferioris orbis ſuper axe G D H, circumſtans corpus cæleſte diſcindi,
              <lb/>
            atque penetrari, traducetur enim pars E, circa polum G, in I, punctum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5038" xml:space="preserve">pars
              <lb/>
            F, circa polum H, in punctum K, quare relinquentur partes E, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5039" xml:space="preserve">F, uacuæ, ut
              <lb/>
            in propoſita figura cernis.</s>
            <s xml:id="echoid-s5040" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5041" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Possvmvs</emph>
            quoq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5042" xml:space="preserve">cum Ptol. </s>
            <s xml:id="echoid-s5043" xml:space="preserve">in Dict. </s>
            <s xml:id="echoid-s5044" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s5045" xml:space="preserve">confirmare, cœlum eſſe ſphęri-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-141-02" xlink:href="note-141-02a" xml:space="preserve">Alia ratio
                <lb/>
              probans cæ
                <lb/>
              lum eſſe ro
                <lb/>
              tundum, a@
                <lb/>
              ſphęricum.</note>
            cum, ex eo, quòd uidemus omnes ſtellas fixas ſemper in eadem diſtantia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5046" xml:space="preserve">pro
              <lb/>
            pinquitate ad nos moueri, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5047" xml:space="preserve">eas, quæ ſunt propinquiores polis, deſcribere cir
              <lb/>
            culos minores, illas uero, quæ ſunt remotiores, proportionabiliter maiores:</s>
            <s xml:id="echoid-s5048" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>